مــــرتــــع

گله­ داران در جوامع روستایی و عشایری در ایران جهت انجام امور گله­داری و مدیریت دام­های خود فعالیت­هایی را به‌صورت مشترک و در کنار هم انجام می­دهند. این همکاری متقابل یا در واقع همیاری نقش مهمی را در بین گله­داران ایفا می‌نماید. روش مطالعاتی در این تحقیق بر مبنای روش­های پیمایشی است که جهت تولید اطلاعات از روش­های کیفی مشاهده مستقیم، مشاهده مشارکتی و مصاحبه سازمان­یافته استفاده شده است. نتایج این تحقیق در­بر­گیرنده ابعاد مختلفی از دانش بومی از جمله تحلیل شیوه مدیریتی مکانیسم تعاونی سنتی شیررفیق بر پایه همیاری و سنت­های و باورهای محلی مرتبط با آن می­باشد. در این تحقیق بر همیاری فصلی در بین بهره­برداران مرتع تأکید شده که نقش مهمی در استفاده و مدیریت شیر دام و تولید فرآوری­های شیری دارد. نقش­های اجتماعی مختلفی از جمله سرچکنه، چکنه، تراز و چوپان در قالب یک نهاد اجتماعی بنام"چکنه" در مدیریت گله دام حضور دارند. "شیررفیق" یک نوع نهاد اجتماعی برای تقسیم شیر دام­ها در بین افراد است. این نهاد در بین گله­داران پیوندهای اجتماعی و بازدهی تولید فرآوری شیری را هم از لحاظ خودمصرفی و هم از لحاظ بازاری تقویت می­نماید.