پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرپذیری مکانی خصوصیات خاک در مراتع تفتان شهرستان خاش انجام شد. برای این منظور، پس از تعیین واحدهای همگن بومشناختی با استفاده از نقشههای شیب، جهت، ارتفاع و همچنین نقشه زمینشناسی با مقیاس 1:25000، نمونهبرداری از خاک به روش تصادفی- سیستماتیک در امتداد 3 ترانسکت 150 متری انجام شد. بهطور کلی، 24 نیمرخ خاک در منطقه حفر و از دو عمق 15-0 سانتیمتری و 30-15 سانتیمتری نمونه خاک برداشت شد. پس از نمونهبرداری خصوصیات مورد بررسی شامل درصد سنگریزه، بافت، رطوبت اشباع، رطوبت قابلدسترس، گچ، ماده آلی، اسیدیته و هدایت الکتریکی با روشهای استاندارد اندازهگیری شد. بهمنظور بررسی و تشریح ساختار فضایی خصوصیات خاک از روش کریجینگ در نرمافزار +GS نسخه 9 استفاده شد. بعد از برازش مدل به تغییرنما و تعیین پارامترهای مدل، ارزیابی دقّت نتایج با روش ارزیابی متقاطع و با درنظر گرفتن دو پارامتر آماری میانگین انحراف خطا و میانگین مطلق خطا صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشتر خصوصیات مورد بررسی در هر دو لایه سطحی و عمقی خاک دارای مدلهای کروی و نمایی هستند. بر اساس نتایج، خصوصیاتی مانند آهک عمق اول (با اثر قطعهای 07/4 و ساختار مکانی 80/0)، آب قابل دسترس عمق اول و دوم (با اثر قطعهای 29/0 و 1/0 و ساختار مکانی 97/0 و 99/0) و خصوصیات مرتبط با بافت خاک (درصد شن، رس و سیلت) دارای ساختار مکانی قوی هستند اما برای برخی از خصوصیات مانند گچ، رطوبت اشباع، و سنگریزه هم در لایه سطحی خاک و هم در لایه عمقی، ساختار مکانی قوی مشاهد نشد. بالابودن مقدار خطا و اریبی برآوردها نشان میدهد که بهعلت بالابودن مقدار اثر قطعهای و ضعیفبودن ساختار مکانی، کریجینگ نتوانسته بر اساس مدل برازششده برای متغیرهای سنگریزه عمق اول (با خطای 93/11 و انحراف 708/0-) و شن عمق دوم (با خطای 51/10 و انحراف 15/0) برآورد صحیحی انجام دهد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |