دوره 16، شماره 2 - ( 5-1401 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 235-222 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zamani M, Yaganeh H, Barani H, Rezaee A. Effective factors on willingness of sheep fattening system by exploitations in Kiasar County rangelands of Mazandaran Province. مرتع 2022; 16 (2) :222-235
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1103-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1103-fa.html
زمانی مهسا، یگانه حسن، بارانی حسین، رضایی اعظم. عوامل موثر بر پذیرش پرواربندی گوسفند توسط مرتعداران در مراتع شهرستان کیاسر استان مازندران. مرتع. 1401; 16 (2) :222-235
گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
چکیده: (3069 مشاهده)
سابقه و هدف: استفاده از ظرفیت پرواربندی یکی از راه حل‌های کاهش فشار بر مراتع و کاهش تعداد دام مازاد بر مراتع میباشد. پرواربندی یکی از روش‌های مهم در بالا بردن تولیدات گوشت قرمز بدون افزایش تعداد دام میباشد. اگر عملیات پرواربندی به روش صحیح صورت گیرد، کشور از وارد کردن گوشت قرمز بی نیاز خواهد شد. هدف از این پژوهش تعیین عوامل موثر بر پذیرش پرواربندی توسط مرتعداران منطقه کیاسر می باشد.
مواد و روش ها: منطقه مورد مطالعه در 70 کیلومتری جنوب شهر ساری و در 1378 متری از سطح دریا واقع شده است. مراتع این منطقه ییلاقی بوده و توسط گله‌داران روستایی و عشایری به شیوه مشاعی مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعه حاضر جز تحقیقات پیمایشی بوده که با استفاده از تکمیل پرسشنامه از بهرهبرداران در سال 1397 صورت گرفت. با بهرهگیری از فرمول کوکران، از میان 750 بهره بردار در منطقه مورد مطالعه، 85 نمونه به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. متغیرهای اصلی استخراج و پرسشنامه نهایی به روش نمونهگیری تصادفی در منطقه مورد مطالعه تکمیل شد. در این پرسشنامهها متغیرهای مختلفی از جمله ویژگیهای اجتماعی - اقتصادی بهرهبرداران، ویژگیهای فنی مراتع و دیگر سوالات مرتبط مورد بررسی قرار گرفت که در قالب طیف لیکرت و سوالات باز از افراد پرسیده شدند. روایی محتوایی پرسشنامهها توسط اساتید صاحب نظر و کارشناسان تعیین شد. همچنین به منظور احتساب قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه از پرسشنامه پیشآزمون و محاسبه ضریب اعتبار (کرونباخ آلفا) استفاده شد. در این تحقیق به منظور بررسی عوامل موثر بر پذیرش/عدم پذیرش پرواربندی توسط مرتعداران مراتع منطقه از الگوهای اقتصاد سنجی مدل لاجیت استفاده شد. پارامتر های الگوی لاجیت به روش حداکثر راستنمایی با استفاده از نرم افزارهای Shazam براورد شد.
نتایج: براساس نتایج حدود 40 درصد مرتعداران از پرواربندی استقبال کرده‌اند و حاضر بودند واحد دامداری خود را به پرواربندی تبدیل نمایند. شاخص درصد پیش‌بینی صحیح مدل برآورد شده بالغ بر 83 درصد است که رقم مطلوبی را نشان می‌دهد؛ که بیانگر آن است که مدل برآورد شده توانسته‌است درصد بالایی از مقادیر متغیر وابسته را با توجه به متغیرهای توضیحی پیش‌بینی نماید. به بیان دیگر، تقریباً 83 درصد از پاسخگویان، تمایل به پذیرش پرواربندی پیش‌بینی شده بله یا خیر را با ارائه نسبتی کاملاً مناسب با اطلاعات، به درستی اختصاص داده‌اند. نتایج مدل لاجیت نشان داد متغیرهای تحصیلات فرزند، نوع بهره‌برداری، مساحت مرتع، داشتن پروانه چرا، استفاده از پسچر مزارع، مدت تغذیه دستی، شغل جانبی، اطلاع از مزایای پرواربندی و داشتن سطح مرتع کافی برای دامداری از لحاظ آماری معنی‌دار و از عوامل تاثیر گذار در پذیرش نظام پروابندی توسط مرتعداران منطقه می‌باشند. همچنین با توجه به کشش وزنی متغیر پروانه چرا (67/0-)، با ثابت ماندن بقیه عوامل، افزایش یک درصد در افراد دارای پروانه چرا، احتمال پذیرش پرواربندی را 67/0 درصد کاهش می‌دهد. از طرف دیگر افزایش یک درصد در سطح زمین زراعی، احتمال تمایل به پرواربندی را 34/0 درصد افزایش می‌دهد. در مورد متغیر اطلاع از مزایای پرواربندی، افزایش یک درصد در این متغیر، احتمال تمایل به پرواربندی را 22/1 درصد افزایش می‌دهد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق، کشت گیاهان علوفه‌ای در زمین‌های زراعی و دیمزارها، افزایش آگاهی مرتعداران در مورد مزایای پرواربندی و خسارات دامداری سنتی بر مرتع از طریق برگزاری دوره‌های ترویجی-آموزشی، ترغیب مرتعداران غیر ذیحق، مهاجر و بدون پروانه چرا به پرواربندی مراتع در کنار حمایت ارگان‌های مرتبط با ارائه تسهیلات کم بهره، از راهکارهای عملیاتی و علمی برای ترغیب دامداران به پرواربندی در منطقه میباشد.
مواد و روش ها: منطقه مورد مطالعه در 70 کیلومتری جنوب شهر ساری و در 1378 متری از سطح دریا واقع شده است. مراتع این منطقه ییلاقی بوده و توسط گله‌داران روستایی و عشایری به شیوه مشاعی مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعه حاضر جز تحقیقات پیمایشی بوده که با استفاده از تکمیل پرسشنامه از بهرهبرداران در سال 1397 صورت گرفت. با بهرهگیری از فرمول کوکران، از میان 750 بهره بردار در منطقه مورد مطالعه، 85 نمونه به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. متغیرهای اصلی استخراج و پرسشنامه نهایی به روش نمونهگیری تصادفی در منطقه مورد مطالعه تکمیل شد. در این پرسشنامهها متغیرهای مختلفی از جمله ویژگیهای اجتماعی - اقتصادی بهرهبرداران، ویژگیهای فنی مراتع و دیگر سوالات مرتبط مورد بررسی قرار گرفت که در قالب طیف لیکرت و سوالات باز از افراد پرسیده شدند. روایی محتوایی پرسشنامهها توسط اساتید صاحب نظر و کارشناسان تعیین شد. همچنین به منظور احتساب قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه از پرسشنامه پیشآزمون و محاسبه ضریب اعتبار (کرونباخ آلفا) استفاده شد. در این تحقیق به منظور بررسی عوامل موثر بر پذیرش/عدم پذیرش پرواربندی توسط مرتعداران مراتع منطقه از الگوهای اقتصاد سنجی مدل لاجیت استفاده شد. پارامتر های الگوی لاجیت به روش حداکثر راستنمایی با استفاده از نرم افزارهای Shazam براورد شد.
نتایج: براساس نتایج حدود 40 درصد مرتعداران از پرواربندی استقبال کرده‌اند و حاضر بودند واحد دامداری خود را به پرواربندی تبدیل نمایند. شاخص درصد پیش‌بینی صحیح مدل برآورد شده بالغ بر 83 درصد است که رقم مطلوبی را نشان می‌دهد؛ که بیانگر آن است که مدل برآورد شده توانسته‌است درصد بالایی از مقادیر متغیر وابسته را با توجه به متغیرهای توضیحی پیش‌بینی نماید. به بیان دیگر، تقریباً 83 درصد از پاسخگویان، تمایل به پذیرش پرواربندی پیش‌بینی شده بله یا خیر را با ارائه نسبتی کاملاً مناسب با اطلاعات، به درستی اختصاص داده‌اند. نتایج مدل لاجیت نشان داد متغیرهای تحصیلات فرزند، نوع بهره‌برداری، مساحت مرتع، داشتن پروانه چرا، استفاده از پسچر مزارع، مدت تغذیه دستی، شغل جانبی، اطلاع از مزایای پرواربندی و داشتن سطح مرتع کافی برای دامداری از لحاظ آماری معنی‌دار و از عوامل تاثیر گذار در پذیرش نظام پروابندی توسط مرتعداران منطقه می‌باشند. همچنین با توجه به کشش وزنی متغیر پروانه چرا (67/0-)، با ثابت ماندن بقیه عوامل، افزایش یک درصد در افراد دارای پروانه چرا، احتمال پذیرش پرواربندی را 67/0 درصد کاهش می‌دهد. از طرف دیگر افزایش یک درصد در سطح زمین زراعی، احتمال تمایل به پرواربندی را 34/0 درصد افزایش می‌دهد. در مورد متغیر اطلاع از مزایای پرواربندی، افزایش یک درصد در این متغیر، احتمال تمایل به پرواربندی را 22/1 درصد افزایش می‌دهد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق، کشت گیاهان علوفه‌ای در زمین‌های زراعی و دیمزارها، افزایش آگاهی مرتعداران در مورد مزایای پرواربندی و خسارات دامداری سنتی بر مرتع از طریق برگزاری دوره‌های ترویجی-آموزشی، ترغیب مرتعداران غیر ذیحق، مهاجر و بدون پروانه چرا به پرواربندی مراتع در کنار حمایت ارگان‌های مرتبط با ارائه تسهیلات کم بهره، از راهکارهای عملیاتی و علمی برای ترغیب دامداران به پرواربندی در منطقه میباشد.
واژه‌های کلیدی: پرواربندی گوسفند، اقتصاد سنجی، مدل لاجیت، مرتعداران، سیستم سنتی مرتعداری و شهرستان کیاسر.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
