دوره 16، شماره 2 - ( 5-1401 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 378-359 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Aghababaei M, Ebrahimi A, Naghipour A A, Asadi E. Development of a Google Earth Image's visual Interpretation Protocol to Determine Plant Ecological Units of the Semi-Steppe Regions. مرتع 2022; 16 (2) :359-378
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1118-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1118-fa.html
آقابابایی معصومه، ابراهیمی عطاالله، نقی پور علی اصغر، اسدی اسماعیل. توسعه دستورالعمل تفسیر چشمی تصاویر گوگل ارث به‌منظور تعیین واحدهای اکولوژیک گیاهی مراتع نیمه استپی. مرتع. 1401; 16 (2) :359-378
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد
چکیده: (2422 مشاهده)
سابقه و هدف: تصاویر گوگل ارث با توجه به قدرت مکانی بالایشان، منبع ارزشمندی برای شناخت و مطالعه اکولوژیکی عرصههای طبیعی هستند. این تصاویر سالیان متمادی است در اختیار همگان قرار گرفته اما در کشور ما بهره کافی از این دادهای ارزشمند بهویژه در راستای مطالعه پوشش گیاهی و مدیریت بهینه عرصههای طبیعی نشده است. لذا نیاز به استاندارد سازی استفاده از این تصاویر جهت مطالعات واحدهای اکولوژیکی گیاهی بهعنوان مبنایی برای مدیریت منابع طبیعی ضروری بهنظر میرسد. بنابراین در این مطالعه، دستورالعملی برای تفسیر چشمی تصاویر گوگل ارث جهت استخراج واحدهای اکولوژیک گیاهی با استفاده از شش شاخص کلیدی شکل، بافت، رنگ، تن، الگو و سایه توسعه یافته است.
مواد و روشها: در این مطالعه، از دادههای تصاویر سامانه گوگل ارث مربوط به سال 1397 استفاده شد. بدین منظور ابتدا با استفاده از نرمافزار Offline Map Maker تصاویر مربوط به منطقه مورد مطالعه از گوگل ارث با حداکثر بزرگنمایی مورد نیاز (بزرگنمایی-20) مورد استفاده قرار گرفت. برای تهیه دستورالعمل تفکیک واحدهای اکولوژیک گیاهی از شش شاخص کلیدی تفسیر چشمی تصاویر استفاده شد. به‌منظور داشتن تکرار کافی در تعریف و بهکارگیری این شاخصها از نظر سه کارشناس بهره گرفته شد. این سه کارشناس با در اختیار داشتن تصاویر گوگل ارث منطقه مورد مطالعه و بر اساس این دستورالعمل اقدام به تفسیر چشمی و تفکیک واحدهای اکولوژیک گیاهی در نرمافزار GIS10.5 Arc کردند در نهایت سه نقشه رقومی تهیه شد. به‌منظور ارزیابی ثبات دستورالعمل توسعه یافته، نقشه کنترل زمینی نیز با بازدید میدانی و برداشت تعداد 200 نقطه مشاهده از واحدهای مذکور تهیه شد. بعد از تهیه نقشه واحدهای اکولوژیک گیاهی توسط هر یک از کارشناسان، جهت تجزیه‌وتحلیل دقت و اعتبارسنجی نقشهها از آنالیز ماتریس خطا استفاده شد. بهطوری که با استفاده از نقشه واقعیت زمینی حاصل از نقاط کنترل زمینی برای هرکدام از نقشهها به صورت جداگانه میزان دقت تولید کننده، دقت کاربر، ضریب توافق کاپا و دقت کل محاسبه شد.
نتایج: با توجه به شاخصهای کلیدی تفسیر چشمی تصاویر تعریف شده در این دستورالعمل نقشههای جداگانهای از واحدهای اکولوژیکی گیاهی توسط هر یک از کارشناسان تهیه شد. نتایج آنالیز ماتریس خطا نشان میدهد که دقت تولید کننده برای واحدهای مورد مطالعه بین 69 تا 96 درصد متفاوت بوده است اما در بیشتر موارد دارای دقت تولید کننده بیش از 80 درصد داشتهاند. همچنین اکثر واحدهای اکولوژیک گیاهی با یک گونه غالب دقت تولید کننده بالاتری را در مقایسه با واحدهایی با غالبیت دو گونه داشته است. در مورد دقت کاربر نیز میزان دقت بین63 تا 96 درصد متغیر است. واحدهای اکولوژیک دوم و سوم دارای دقت کاربر 96 درصدی بودند. شاخص توافق کاپا نیز گویای توافق از 68 درصدی تا 95 درصدی بین نقشه واقعیت زمینی واحدهای اکولوژیک با نقشههای حاصل از طبقهبندی (تفسیر چشمی) کارشناسان بوده است. در حالی که واحد اکولوژیک گیاهی هفتم توافق 68 درصدی را نشان داده است ولی واحدهای اول و چهارم توافقی 95 درصدی را با نقشه واقعیت زمینی نشان دادهاند. برای واحدهای اکولوژیک گیاهی با دو گونه غالب علاوه بر میزان دقت تولید کننده، میزان دقت کاربر و ضریب توافق کاپا نیز کاهش یافته است. میزان دقت کلی نقشههای تولید شده توسط سه کارشناس بهترتیب شامل 93، 80 و 90 درصد است که از میزان صحت کلی خوبی برخوردار هستند که نشان دهنده میزان دقت و توان تفکیک مکانی بسیار بالای تصاویر گوگل ارث میباشد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که در تفسیر چشمی تصاویر گوگل ارث با استفاده از دستورالعمل توسعه یافته، بین کارشناسان توافق معنیداری وجود دارد. بنابراین، تفکیک واحدهای اکولوژیک گیاهی و تهیه نقشه با دقت نسبتاً بالایی امکانپذیر میباشد. با توسعه چنین دستورالعملی، با استفاده از عناصر کلیدی معرفی شده، کارشناسان مبتدی و کم‌تجربه میتوانند نقشههای با دقت قابل قبولی را برای مدیریت و ساماندهی بهتر اکوسیستمهای مختلف تهیه کنند. اما با توجه به یافتههای این تحقیق توصیه میشود این امر برای واحدهایی که از لحاظ ساختاری تفاوت های متمایزی دارند بیشتر استفاده شود تا نقشه های قابل قبولتری را ارائه دهند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین اختلاف نظر بین کارشناسان برای واحدهایی با دو گونه گیاهی بوده است. لذا توصیه میشود مناطقی که ترکیب پوشش گیاهی در آن بیشتر با غالبیت تک گونههای گیاهی ظهور مییابد استفاده از این دستورالعمل میتواند منجر به دقت قابل قبول تر تفسیر چشمی تصاویر گوگل ارث شود.
مواد و روشها: در این مطالعه، از دادههای تصاویر سامانه گوگل ارث مربوط به سال 1397 استفاده شد. بدین منظور ابتدا با استفاده از نرمافزار Offline Map Maker تصاویر مربوط به منطقه مورد مطالعه از گوگل ارث با حداکثر بزرگنمایی مورد نیاز (بزرگنمایی-20) مورد استفاده قرار گرفت. برای تهیه دستورالعمل تفکیک واحدهای اکولوژیک گیاهی از شش شاخص کلیدی تفسیر چشمی تصاویر استفاده شد. به‌منظور داشتن تکرار کافی در تعریف و بهکارگیری این شاخصها از نظر سه کارشناس بهره گرفته شد. این سه کارشناس با در اختیار داشتن تصاویر گوگل ارث منطقه مورد مطالعه و بر اساس این دستورالعمل اقدام به تفسیر چشمی و تفکیک واحدهای اکولوژیک گیاهی در نرمافزار GIS10.5 Arc کردند در نهایت سه نقشه رقومی تهیه شد. به‌منظور ارزیابی ثبات دستورالعمل توسعه یافته، نقشه کنترل زمینی نیز با بازدید میدانی و برداشت تعداد 200 نقطه مشاهده از واحدهای مذکور تهیه شد. بعد از تهیه نقشه واحدهای اکولوژیک گیاهی توسط هر یک از کارشناسان، جهت تجزیه‌وتحلیل دقت و اعتبارسنجی نقشهها از آنالیز ماتریس خطا استفاده شد. بهطوری که با استفاده از نقشه واقعیت زمینی حاصل از نقاط کنترل زمینی برای هرکدام از نقشهها به صورت جداگانه میزان دقت تولید کننده، دقت کاربر، ضریب توافق کاپا و دقت کل محاسبه شد.
نتایج: با توجه به شاخصهای کلیدی تفسیر چشمی تصاویر تعریف شده در این دستورالعمل نقشههای جداگانهای از واحدهای اکولوژیکی گیاهی توسط هر یک از کارشناسان تهیه شد. نتایج آنالیز ماتریس خطا نشان میدهد که دقت تولید کننده برای واحدهای مورد مطالعه بین 69 تا 96 درصد متفاوت بوده است اما در بیشتر موارد دارای دقت تولید کننده بیش از 80 درصد داشتهاند. همچنین اکثر واحدهای اکولوژیک گیاهی با یک گونه غالب دقت تولید کننده بالاتری را در مقایسه با واحدهایی با غالبیت دو گونه داشته است. در مورد دقت کاربر نیز میزان دقت بین63 تا 96 درصد متغیر است. واحدهای اکولوژیک دوم و سوم دارای دقت کاربر 96 درصدی بودند. شاخص توافق کاپا نیز گویای توافق از 68 درصدی تا 95 درصدی بین نقشه واقعیت زمینی واحدهای اکولوژیک با نقشههای حاصل از طبقهبندی (تفسیر چشمی) کارشناسان بوده است. در حالی که واحد اکولوژیک گیاهی هفتم توافق 68 درصدی را نشان داده است ولی واحدهای اول و چهارم توافقی 95 درصدی را با نقشه واقعیت زمینی نشان دادهاند. برای واحدهای اکولوژیک گیاهی با دو گونه غالب علاوه بر میزان دقت تولید کننده، میزان دقت کاربر و ضریب توافق کاپا نیز کاهش یافته است. میزان دقت کلی نقشههای تولید شده توسط سه کارشناس بهترتیب شامل 93، 80 و 90 درصد است که از میزان صحت کلی خوبی برخوردار هستند که نشان دهنده میزان دقت و توان تفکیک مکانی بسیار بالای تصاویر گوگل ارث میباشد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که در تفسیر چشمی تصاویر گوگل ارث با استفاده از دستورالعمل توسعه یافته، بین کارشناسان توافق معنیداری وجود دارد. بنابراین، تفکیک واحدهای اکولوژیک گیاهی و تهیه نقشه با دقت نسبتاً بالایی امکانپذیر میباشد. با توسعه چنین دستورالعملی، با استفاده از عناصر کلیدی معرفی شده، کارشناسان مبتدی و کم‌تجربه میتوانند نقشههای با دقت قابل قبولی را برای مدیریت و ساماندهی بهتر اکوسیستمهای مختلف تهیه کنند. اما با توجه به یافتههای این تحقیق توصیه میشود این امر برای واحدهایی که از لحاظ ساختاری تفاوت های متمایزی دارند بیشتر استفاده شود تا نقشه های قابل قبولتری را ارائه دهند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین اختلاف نظر بین کارشناسان برای واحدهایی با دو گونه گیاهی بوده است. لذا توصیه میشود مناطقی که ترکیب پوشش گیاهی در آن بیشتر با غالبیت تک گونههای گیاهی ظهور مییابد استفاده از این دستورالعمل میتواند منجر به دقت قابل قبول تر تفسیر چشمی تصاویر گوگل ارث شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
