دوره 17، شماره 3 - ( 8-1402 )
جلد 17 شماره 3 صفحات 381-367 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Yazdani M, Erfanzadeh R, Mosleh Arani A. Impact of Native Woody Species (Acer monspessulanum L., Prunus scoparia (Spach) C.K.Schneid., and Daphne mezerum L.) on Soil Quality Characteristics in Korkhangan Rangelands. مرتع 2023; 17 (3) :367-381
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1157-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1157-fa.html
یزدانی مسلم، عرفانزاده رضا، مصلح آرانی اصغر. تاثیر سه گونه ی چوبی .Prunus scoparaia (Spach) C.K.Schneid، Acer monspessulanum L و .Daphne mezerum L بر ویژگیهای کیفی خاک زیراشکوب (منطقه مورد مطالعه: مراتع کرخنگان). مرتع. 1402; 17 (3) :367-381
گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
چکیده: (1153 مشاهده)
سابقه و هدف: گیاهان بوتهای چندساله از طریق ریزش لاشبرگ و تأثیر ریشههایشان موجب تغییر کیفیت خاک رویشگاه خود میشوند. با توجه به اهمیت کشت گونههای چوبی به منظور اصلاح و احیای پوشش گیاهی، این تحقیق در مراتع نیمه‌خشک جنوب استان یزد انجام گردید. مطالعه این مراتع که دارای محیطهای اکولوژی حساس، شکننده و مستعد بیابانزایی هستند از هر حیث، با اهمیت است. از طرفی به منظور مقابله با گسترش بیابان و خطرات ناشی از آنها، طرحهای احیا و اصلاح مراتع با کاشت گونههای مختلف اجرا میگردد که میتوانند ویژگیهای خاک را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین هدف از این مطالعه، بررسی اثر کاشت گونههای درختچهای مختلف بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک زیر اشکوب و اندازهگیری شاخصهای کیفیت خاک در مراتع کرخنگان بوده است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش تأثیر سه گونه چوبی Acer monspessulanum،Prunus scoparia . وDaphne mezerum. بر ویژگیهای کیفی خاک سطحی زیراشکوب در مراتع کرخنگان مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور، در پایان فصل رویش، پس از بررسی مقدماتی اقدام به شناسایی رویشگاه نموده و پس از انتخاب 15 سایت نمونهبرداری که در هر سایت از خاک زیر تاجپوشش سه گونی چوبی A. monspessulanum، P. scoparia و D. mezerum و از خاک بیرون تاج پوشش به عنوان شاهد با اُگِر از عمق 5-0 سانتی متری نمونهبرداری انجام گردید و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی 60 نمونه خاک سطحی اندازهگیری شد. جهت مقایسه ویژگیهای خاک زیر اشکوب با یکدیگر و همچنین با تاج پوشش علفی بیرون از اشکوب، از آزمون ANOVA و دانکن استفاده شد.
نتایج: نتایج بهدست آمده حاکی از وجود اختلاف معنیداری عناصر غذایی در زیر اشکوب گونههای چوبی با بیرون تاج پوشش (شاهد) است. بررسی عملکرد گونهها نشان داد که گونههای A. monspessulanum و P. scoparia نقش پررنگتری در بهبود خصوصیات شیمیایی خاک و عملکرد مرتع نسبت به گونه D. mezerum دارد. درصورتی که میزان نیتروژن در خاک زیر اشکوب گونه A. monspessulanum، P. scoparia وD. mezerum بیشتر از خاک بیرون تاج پوشش بوده است. همچنین نتایج فسفر نشان داد که میزان فسفر A. monspessulanum، P. scoparia بیشتر از D. mezerum و بیرون تاج پوشش است. در خصوص میزان پتاسیم در خاک زیر اشکوب گونههای چوبی A. monspessulanum، P. scoparia، D. mezerum و بیرون تاج پوشش دارای سطح اختلاف معنیداری مشاهده شد. همچنین میزان کلسیم در خاک زیراشکوب گونهها A. monspessulanum، P. scoparia و D. mezerum بیشتر از بیرون تاج پوشش است. میزان منیزیم در خاک زیر تاج پوشش A. monspessulanum بیشتر از P. scoparia، D. mezerum و بیرون از تاج پوشش مشاهده گردید. میزان ماده آلی خاک زیر اشکوب گونههای چوبی A. monspessulanum، P. scoparia و D. mezerum بیشتر از خاک بیرون از تاج پوشش آنها بود. همچنین خاکهای بیرون از تاج پوشش میزان قلیاییت بیشتری نسبت به خاکهای زیر تاج پوشش گونههای D.mezerum، P. scoparia و A.monspessulanum داشت. هدایت الکتریکی خاک زیر اشکوب گونههای چوبی A. monspessulanum وP. Scoparia بیشتر از خاک زیر اشکوب گونه D. mezerum و خاک بیرون از تاج پوشش است.
نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که گونه چوبی مختلف در عرصههای مرتعی تاثیرات متفاوتی بر خصوصیات خاک زیر اشکوب خود میگذارند. به طوری که در این مطالعه مشاهده گردید گونه A. monspessulanum نسبت به سایر گونههای مورد بررسی اثرگذاری بیشتری بر روی خصوصیات خاک منطقه مورد مطالعه دارند. لذا با شناخت روابط موجود میان گونههای چوبی و خاک میتوان کمک شایانی به برنامه‌ریزی صحیح این بومسازگانها در راستای فعالیتهای اصلاح و توسعه نمود.
مواد و روش‌ها: این پژوهش تأثیر سه گونه چوبی Acer monspessulanum،Prunus scoparia . وDaphne mezerum. بر ویژگیهای کیفی خاک سطحی زیراشکوب در مراتع کرخنگان مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور، در پایان فصل رویش، پس از بررسی مقدماتی اقدام به شناسایی رویشگاه نموده و پس از انتخاب 15 سایت نمونهبرداری که در هر سایت از خاک زیر تاجپوشش سه گونی چوبی A. monspessulanum، P. scoparia و D. mezerum و از خاک بیرون تاج پوشش به عنوان شاهد با اُگِر از عمق 5-0 سانتی متری نمونهبرداری انجام گردید و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی 60 نمونه خاک سطحی اندازهگیری شد. جهت مقایسه ویژگیهای خاک زیر اشکوب با یکدیگر و همچنین با تاج پوشش علفی بیرون از اشکوب، از آزمون ANOVA و دانکن استفاده شد.
نتایج: نتایج بهدست آمده حاکی از وجود اختلاف معنیداری عناصر غذایی در زیر اشکوب گونههای چوبی با بیرون تاج پوشش (شاهد) است. بررسی عملکرد گونهها نشان داد که گونههای A. monspessulanum و P. scoparia نقش پررنگتری در بهبود خصوصیات شیمیایی خاک و عملکرد مرتع نسبت به گونه D. mezerum دارد. درصورتی که میزان نیتروژن در خاک زیر اشکوب گونه A. monspessulanum، P. scoparia وD. mezerum بیشتر از خاک بیرون تاج پوشش بوده است. همچنین نتایج فسفر نشان داد که میزان فسفر A. monspessulanum، P. scoparia بیشتر از D. mezerum و بیرون تاج پوشش است. در خصوص میزان پتاسیم در خاک زیر اشکوب گونههای چوبی A. monspessulanum، P. scoparia، D. mezerum و بیرون تاج پوشش دارای سطح اختلاف معنیداری مشاهده شد. همچنین میزان کلسیم در خاک زیراشکوب گونهها A. monspessulanum، P. scoparia و D. mezerum بیشتر از بیرون تاج پوشش است. میزان منیزیم در خاک زیر تاج پوشش A. monspessulanum بیشتر از P. scoparia، D. mezerum و بیرون از تاج پوشش مشاهده گردید. میزان ماده آلی خاک زیر اشکوب گونههای چوبی A. monspessulanum، P. scoparia و D. mezerum بیشتر از خاک بیرون از تاج پوشش آنها بود. همچنین خاکهای بیرون از تاج پوشش میزان قلیاییت بیشتری نسبت به خاکهای زیر تاج پوشش گونههای D.mezerum، P. scoparia و A.monspessulanum داشت. هدایت الکتریکی خاک زیر اشکوب گونههای چوبی A. monspessulanum وP. Scoparia بیشتر از خاک زیر اشکوب گونه D. mezerum و خاک بیرون از تاج پوشش است.
نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که گونه چوبی مختلف در عرصههای مرتعی تاثیرات متفاوتی بر خصوصیات خاک زیر اشکوب خود میگذارند. به طوری که در این مطالعه مشاهده گردید گونه A. monspessulanum نسبت به سایر گونههای مورد بررسی اثرگذاری بیشتری بر روی خصوصیات خاک منطقه مورد مطالعه دارند. لذا با شناخت روابط موجود میان گونههای چوبی و خاک میتوان کمک شایانی به برنامه‌ریزی صحیح این بومسازگانها در راستای فعالیتهای اصلاح و توسعه نمود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
