دوره 17، شماره 3 - ( 8-1402 )
جلد 17 شماره 3 صفحات 366-347 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghaffari kohnehforood Y, Farzadmehr J, Haghiyan I, Sangouni H. Economic Evaluation of Medicinal and Forage Functions in Jalambadan Rangeland, Joveyn County. مرتع 2023; 17 (3) :347-366
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1181-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1181-fa.html
غفاری کهنه فرود یونس، فرزادمهر جلیل، حقیان ایمان، سنگونی حامد. ارزشگذاری اقتصادی کارکردهای دارویی و علوفهای در تیپهای گیاهی مرتع جلمبادان، شهرستان جوین. مرتع. 1402; 17 (3) :347-366
گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت‌حیدریه، تربت‌حیدریه
چکیده: (1810 مشاهده)
سابقه و هدف: مراتع تولیدات و خدمات متنوعی برای بهره‌برداران ایجاد می‌کنند اما در حال حاضر برداشت علوفه الویت اول بهرهبرداری از مراتع به شمار می‌رود. توجه به انواع خدمات ارائه شده توسط مراتع و تعیین ارزش اقتصادی این خدمات به مدیران در بهبود برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه، ایجاد اشتغال و افزایش سطح درآمد بهره‌برداران کمک می‌کند. هدف از تحقیق حاضر بررسی ارزش اقتصادی و مقایسه درآمد کارکرد علوفهای و دارویی مرتع جلمبادان شهرستان جوین است.
مواد و روش‌ها: جهت تعیین محدوده‌های همگن از لحاظ پوشش گیاهی به‌منظور مطالعه دقیق‌تر و آسان‌تر پارامترهای مختلف مربوط به تولید مرتع اقدام به تیپبندی گردید. سپس لیست فلورستیک تیپهای گیاهی تهیه شد. نمونهبرداری از پوشش گیاهی در منطقه معرف هر تیپ گیاهی با استفاده از شش ترانسکت ۵۰ متری و پلات ۱×۲ مستطیل شکل انجام شد و تعداد پلاتها بر اساس فرمول کوکران ۳۶۸ عدد برآورد شد. جهت محاسبه تولید سالانه گیاهی در سطح تیپهای مرتعی از روش مضاعف استفاده شد. بر این اساس در تمام پلاتها میزان علوفه تولیدی بر اساس مشاهده تخمین زده شده است، هم‌زمان در ۲۵ درصد ازپلاتها گیاهان علوفهای در سـطح پلات قطع شد. در این تحقیق حد مجاز بهرهبرداری ۵۰ درصد در نظر گرفته شده است. برآورد تولید گیاهان دارویی با توجه به اندام مصرفی آنها متفاوت است. بنابراین پس از شناسایی گیاهان دارویی و اندام مورد استفادهی آنها روش مناسب برآورد تولید انتخاب گردید. جهت برآورد اقتصادی تولید علوفه از روش هزینه جایگزین استفاده گردید. از این‌رو گیاه جو به‌عنوان محصول جایگزین انتخاب گردیده است. جهت تعیین ارزش اقتصادی گیاهان دارویی منطقه از روش قیمت بازار استفاده شد.
نتایج: شش تیپ گیاهی و ۱۱۹ گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. نتایج نشان داد علوفه تولیدی در کل سطح مرتع ۱۱۸۰ تن و علوفه قابل‌دسترس ۵۹۰ تن بوده و هر هکتار از مرتع جلمبادان به‌طور متوسط پتانسیل تولید ۱۴۴ کیلوگرم علوفه را دارد. ارزش اقتصادی علوفه قابل‌دسترس در کل سطح مرتع برابر 805 میلیون و 775 هزار تومان و در هر هکتار مرتع ۹۸ هزار و ۲۴۱ تومان است. همچنین پتانسیل تولید گیاهان دارویی برابر ۲۵۶ تن در کل مرتع و ارزش اقتصادی آن برابر با 2 میلیارد و 845 میلیون تومان در سال 1399 در کل سطح مرتع مورد مطالعه است. درآمد گیاهان دارویی پس از کسر هزینههای برداشت در سال ۱۳۹۹ برابر 1 میلیارد و 440 میلیون تومان شد. درآمد هر هکتار مرتع بر اساس کارکرد گیاهان دارویی و صنعتی 175٫672 تومان برآورد شده است. نتایج نشان میدهد درآمد حاصل از بهرهبرداری از گیاهان دارویی و صنعتی ۷۸/۱ برابر بیشتر از بهرهبرداری از گیاهان علوفهای است.
نتیجه‌گیری: بهرهبرداری از گیاهان دارویی فعالیتی با ارزش اقتصادی بالا است و منبع درآمد خوبی برای مرتع‌داران و بهره‌برداران از مرتع است. علاوه بر برداشت علوفه به‌عنوان یک منبع درآمد برای مرتع‌داران می‌توان از برداشت گیاهان دارویی و فراوری آنها جهت بهرهبرداری حداکثر از مراتع و کاهش خسارت به آنها استفاده کرد.
مواد و روش‌ها: جهت تعیین محدوده‌های همگن از لحاظ پوشش گیاهی به‌منظور مطالعه دقیق‌تر و آسان‌تر پارامترهای مختلف مربوط به تولید مرتع اقدام به تیپبندی گردید. سپس لیست فلورستیک تیپهای گیاهی تهیه شد. نمونهبرداری از پوشش گیاهی در منطقه معرف هر تیپ گیاهی با استفاده از شش ترانسکت ۵۰ متری و پلات ۱×۲ مستطیل شکل انجام شد و تعداد پلاتها بر اساس فرمول کوکران ۳۶۸ عدد برآورد شد. جهت محاسبه تولید سالانه گیاهی در سطح تیپهای مرتعی از روش مضاعف استفاده شد. بر این اساس در تمام پلاتها میزان علوفه تولیدی بر اساس مشاهده تخمین زده شده است، هم‌زمان در ۲۵ درصد ازپلاتها گیاهان علوفهای در سـطح پلات قطع شد. در این تحقیق حد مجاز بهرهبرداری ۵۰ درصد در نظر گرفته شده است. برآورد تولید گیاهان دارویی با توجه به اندام مصرفی آنها متفاوت است. بنابراین پس از شناسایی گیاهان دارویی و اندام مورد استفادهی آنها روش مناسب برآورد تولید انتخاب گردید. جهت برآورد اقتصادی تولید علوفه از روش هزینه جایگزین استفاده گردید. از این‌رو گیاه جو به‌عنوان محصول جایگزین انتخاب گردیده است. جهت تعیین ارزش اقتصادی گیاهان دارویی منطقه از روش قیمت بازار استفاده شد.
نتایج: شش تیپ گیاهی و ۱۱۹ گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. نتایج نشان داد علوفه تولیدی در کل سطح مرتع ۱۱۸۰ تن و علوفه قابل‌دسترس ۵۹۰ تن بوده و هر هکتار از مرتع جلمبادان به‌طور متوسط پتانسیل تولید ۱۴۴ کیلوگرم علوفه را دارد. ارزش اقتصادی علوفه قابل‌دسترس در کل سطح مرتع برابر 805 میلیون و 775 هزار تومان و در هر هکتار مرتع ۹۸ هزار و ۲۴۱ تومان است. همچنین پتانسیل تولید گیاهان دارویی برابر ۲۵۶ تن در کل مرتع و ارزش اقتصادی آن برابر با 2 میلیارد و 845 میلیون تومان در سال 1399 در کل سطح مرتع مورد مطالعه است. درآمد گیاهان دارویی پس از کسر هزینههای برداشت در سال ۱۳۹۹ برابر 1 میلیارد و 440 میلیون تومان شد. درآمد هر هکتار مرتع بر اساس کارکرد گیاهان دارویی و صنعتی 175٫672 تومان برآورد شده است. نتایج نشان میدهد درآمد حاصل از بهرهبرداری از گیاهان دارویی و صنعتی ۷۸/۱ برابر بیشتر از بهرهبرداری از گیاهان علوفهای است.
نتیجه‌گیری: بهرهبرداری از گیاهان دارویی فعالیتی با ارزش اقتصادی بالا است و منبع درآمد خوبی برای مرتع‌داران و بهره‌برداران از مرتع است. علاوه بر برداشت علوفه به‌عنوان یک منبع درآمد برای مرتع‌داران می‌توان از برداشت گیاهان دارویی و فراوری آنها جهت بهرهبرداری حداکثر از مراتع و کاهش خسارت به آنها استفاده کرد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
