دوره 19، شماره 2 - ( 4-1404 )
جلد 19 شماره 2 صفحات 140-123 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahmani S, Jafarian Z, Ebrahimi A, Mojaradi B. Prediction of CSR plant functional strategies using Soil physical and chemical characteristics in Gadaman wetland in Chaharmahal and Bakhtiari. مرتع 2025; 19 (2) :123-140
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1263-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1263-fa.html
رحمانی شهربانو، جعفریان زینب، ابراهیمی عطااله، مجردی برات. پیشبینی استراتژیهای کارکردی گیاهی CSR با استفاده از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در تالاب گندمان، چهارمحال و بختیاری. مرتع. 1404; 19 (2) :123-140
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده: (86 مشاهده)
سابقه و هدف: تئوری استراتژی گیاهی C-S-R (Competitive-Stress tolerance-Ruderal strategy theory) به عنوان چارچوبی برای طبقهبندی کارکردی گیاهان و پیشبینی چگونگی تغییر ساختار جوامع گیاهی در طول گرادیان محیطی پیشنهاد شده است. انتظار میرود این استراتژیها توسط عوامل اصلی موثر بر بقا و توزیع پوشش گیاهی مانند عوامل محیطی (عوامل آب و هوایی و ادافیکی و...) متعادل میشوند در منطقه مورد نظر یکی از عوامل موثر بر خصوصیات پوشش گیاهی، خصوصیات خاک میباشد. این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین استراتژیهای کارکردیCSR گیاهی با خصوصیات خاک در تالاب گندمان استان چهارمحال و بختیاری انجام شد.
مواد و روش‌ها: بهمنظور بررسی روابط پوشش گیاهی و عوامل محیطی، پس از شناسایی فلور منطقه، محدوده تیپ‌های گیاهی با پیمایش صحرایی و استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) مشخص گردید. نمونهبرداری پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک با پلاتهای تو در تو انجام شد. بدین صورت که در امتداد 11 ترانسکت، 55 پلات اصلی دربرگیرنده 275 پلات فرعی، استقرار یافت. درصد پوشش گونههای گیاهی و لاشبرگ در هر پلات فرعی ثبت شد. ویژگیهای گونههای گیاهی، سطح برگ (LA)، میزان ماده خشک برگ (LDMC) و سطح ویژه برگ (SLA) برای گونههای گیاهی داخل پلاتها، اندازهگیری شد و بر اساس روش پیرس و همکاران 2013، استراتژی گونهها مشخص گردید. در مجموع 55 نمونه خاک از عمق 0-30 سانتیمتری از مرکز هر پلات اصلی برداشت گردید. خصوصیات، نیتروژن، ماده آلی، فسفر، پتاسیم، شن، رس، سیلت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم خاک اندازهگیری شدند. برای تعیین ارتباط استراتژیهای گیاهی با عوامل خاکی از مدل جمعی تعمیمیافته (GAM) در نرمافزار آماری Rاستفاده گردید. همچنین جهت تعیین تاثیر ویژگیهای خاکی بر غالبیت مکانی استراتژیهای گیاهی CSR از مدل رگرسیون چندگانه استفاده گردید.
نتایج: طبق نتایج این تحقیق گیاهان منطقه در مجموع 14 نوع استراتژی را نشان دادند. غنی‌ترین تیره گیاهی در این مطالعه Poaceae با 11 گونه بود. با توجه به دادههای این مطالعه، برخی از گونههای با بالاترین امتیاز رقابتی بالاترین مقادیر LDMC را نیز نشان دادند. عموما گونههای متحمل تنش مقادیر پایین SLA را به علت سرعت رشد نسبتاً کم نشان میدهند. با توجه به دادههای این پژوهش، مقادیر کم LDMC و بالای LA، SLA میتواند نشانگر گونههایی با امتیاز بالای خرابه روی باشد. نتایج نشاندهنده غلبه استراتژی C در منطقه؛ بویژه در مرکز تالاب است و از مرکز به طرف حاشیه تالاب استراتژی R رخنمون بیشتری پیدا میکند. استراتژی S در منطقه عمومیت چندانی ندارد. نتایج مدل GAMنشان داد که در بین سه استراتژی C، S و R استراتژی خاکروبهای بالاترین R2 به میزان 44/0 را به خود اختصاص داد. استراتژی متحمل تنش R2 برابر با 41/0 و استراتژی C مقادیر R2 پایینتر به میزان 39/0 را نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که ویژگیهای کارکردی و نوع استراتژی انتخابی گونههای گیاهی میتواند در ارزیابی محدودیتهای اکوسیستمها و استفاده پایدار از آنها، مورد توجه مدیران منابع طبیعی قرار گیرد. همچنین میتوان پیشبینی کرد که گونهی گیاهی که استرانژی خاصی را اتخاذ کرده است چطور در برابر تغییر در سطوح تنش به عنوان مثال تغییرات عوامل محیطی واکنش مثبت یا منفی نشان خواهد داد.
مواد و روش‌ها: بهمنظور بررسی روابط پوشش گیاهی و عوامل محیطی، پس از شناسایی فلور منطقه، محدوده تیپ‌های گیاهی با پیمایش صحرایی و استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) مشخص گردید. نمونهبرداری پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک با پلاتهای تو در تو انجام شد. بدین صورت که در امتداد 11 ترانسکت، 55 پلات اصلی دربرگیرنده 275 پلات فرعی، استقرار یافت. درصد پوشش گونههای گیاهی و لاشبرگ در هر پلات فرعی ثبت شد. ویژگیهای گونههای گیاهی، سطح برگ (LA)، میزان ماده خشک برگ (LDMC) و سطح ویژه برگ (SLA) برای گونههای گیاهی داخل پلاتها، اندازهگیری شد و بر اساس روش پیرس و همکاران 2013، استراتژی گونهها مشخص گردید. در مجموع 55 نمونه خاک از عمق 0-30 سانتیمتری از مرکز هر پلات اصلی برداشت گردید. خصوصیات، نیتروژن، ماده آلی، فسفر، پتاسیم، شن، رس، سیلت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم خاک اندازهگیری شدند. برای تعیین ارتباط استراتژیهای گیاهی با عوامل خاکی از مدل جمعی تعمیمیافته (GAM) در نرمافزار آماری Rاستفاده گردید. همچنین جهت تعیین تاثیر ویژگیهای خاکی بر غالبیت مکانی استراتژیهای گیاهی CSR از مدل رگرسیون چندگانه استفاده گردید.
نتایج: طبق نتایج این تحقیق گیاهان منطقه در مجموع 14 نوع استراتژی را نشان دادند. غنی‌ترین تیره گیاهی در این مطالعه Poaceae با 11 گونه بود. با توجه به دادههای این مطالعه، برخی از گونههای با بالاترین امتیاز رقابتی بالاترین مقادیر LDMC را نیز نشان دادند. عموما گونههای متحمل تنش مقادیر پایین SLA را به علت سرعت رشد نسبتاً کم نشان میدهند. با توجه به دادههای این پژوهش، مقادیر کم LDMC و بالای LA، SLA میتواند نشانگر گونههایی با امتیاز بالای خرابه روی باشد. نتایج نشاندهنده غلبه استراتژی C در منطقه؛ بویژه در مرکز تالاب است و از مرکز به طرف حاشیه تالاب استراتژی R رخنمون بیشتری پیدا میکند. استراتژی S در منطقه عمومیت چندانی ندارد. نتایج مدل GAMنشان داد که در بین سه استراتژی C، S و R استراتژی خاکروبهای بالاترین R2 به میزان 44/0 را به خود اختصاص داد. استراتژی متحمل تنش R2 برابر با 41/0 و استراتژی C مقادیر R2 پایینتر به میزان 39/0 را نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که ویژگیهای کارکردی و نوع استراتژی انتخابی گونههای گیاهی میتواند در ارزیابی محدودیتهای اکوسیستمها و استفاده پایدار از آنها، مورد توجه مدیران منابع طبیعی قرار گیرد. همچنین میتوان پیشبینی کرد که گونهی گیاهی که استرانژی خاصی را اتخاذ کرده است چطور در برابر تغییر در سطوح تنش به عنوان مثال تغییرات عوامل محیطی واکنش مثبت یا منفی نشان خواهد داد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |