مــــرتــــع

آگاهی اثرات چرای دام بر ساختار پوشش گیاهی و خصوصیات خاک در مدیریت مراتع امری ضروری است. در این تحقیق تغییرات درصد تاج پوشش و خصوصیات خاک در یک گرادیان چرایی در مراتع استپی منطقه کلهرود استان اصفهان مطالعه شد. منطقه با توجه به فاصله از روستا به 3 قسمت چرای سنگین (فاصله کمتر از 1 کیلومتری روستا) چرای متوسط (1 تا 2 کیلومتری) و چرای تقریبا سبک (بیش از 2 کیلومتری) تقسیم شد و تعداد 6 ترانسکت 150 متری در هر منطقه (مجموعا 18 ترانسکت) مستقر گردید. در طول هر ترانسکت، تعداد 15 پلات (5/1×1 متر) قرار داده شد و درصد تاج پوشش گونه­های گیاهی اندازه گیری شد. در 27 پلات به‌طور تصادفی نمونه خاک برداشت و درصد آهک، پتاسیم، سدیم، رطوبت اشباع، pH ، هدایت الکتریکی و کربن آلی‌ اندازه‌گیری شد. روش‌های تحلیل واریانس، خوشه‌بندی و رج‌بندی سنجش چندبعدی غیرمتریک برای بررسی ارتباط بین عوامل محیطی و مدیریتی با پوشش گیاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت چرا درصدتاج پوشش گونه درمنه دشتی­Artemisia sieberi کمتر و به پوشش گونه اسفند (harmala Peganum) افزوده می‌شود اما گونه­Anabasis aphylla در هرسه شدت چرایی حضور داشت و شاخص شدت چرایی نبود. شدت چرا باعث افزایش معنی‌دار سدیم، آهک و هدایت الکتریکی و کاهش میزان پتاسیم، رطوبت اشباع و کربن آلی شده است(5%= α). نتایج نشان داد که منطقه با چرای متوسط در یک حالت انتقالی قرار دارد که بایستی سریعا با انجام پروژه های اصلاحی از تغییرات منفی و بدون بازگشت جلوگیری گردد. نتایج این مطالعه می‌تواند به مدیران کمک کند تا حد آستانه تغییرات شرایط اکولوژیکی را شناسایی کنند.