گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
چکیده: (2646 مشاهده)
تغییر ناآگاهانه کاربری اراضی دارای اثرات منفی بر ویژگیهای مطلوب فیزیکی و شیمیایی خاک است. لذا در این پژوهش به بررسی اثر تغییر کاربریهای مختلف بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه اشتهارد پرداخته شده است. بدین منظور پس از تعیین کاربریهای تککشتی، چندکشتی، باغی، مرتع، اراضی رهاشده و شورهزار نمونههای خاک هر کاربری در سه تکرار و از دو عمق سطحی (30-0) و تحتانی (60-30) برداشت و 36 نمونه خاک به آزمایشگاه منتقل شد. بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، فسفر، شوری، ماده آلی و پتاسیم در هر نمونه اندازهگیری و مقایسه میانگین دادههای بهدست آمده با استفاده از آزمون چنددامنهای دانکن در نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نقشههای کاربری اراضی در سالهای 1379، 1387 و 1394 با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست و روش حداکثر احتمال در نرمافزار ENVI ترسیم شد. نتایج نشان داد که از سال 1379-1394 اراضی تککشتی 7/9 و چندکشتی 16/7 کیلومترمربع کاهش یافته در صورتی که مرتع 07/2 کیلومترمربع، شورهزار 01/3 کیلومترمربع و اراضی رهاشده 43/6 کیلومترمربع افزایش یافته است. تغییر کاربری موجب افزایش معنیدار پنج درصد جرم مخصوص ظاهری، حقیقی و شن در لایه سطحی شده است. همچنین وزن مخصوص ظاهری با عمق 60/1 درصد افزایش و شن 5/3 درصد کاهش یافته است. بالاترین درصد ذرات سیلت، رس و شن بهترتیب در اراضی رهاشده، مرتع و باغی مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان تخلخل بهترتیب برای کاربری مرتع 83/45 و اراضی رهاشده 61/34 بود. بیشترین میزان فسفر و ماده آلی بهترتیب 843/0 و 243/3 درصد مربوط به کاربری مرتع همچنین کمترین میزان آن دو بهترتیب 243/3 و 306/1 مربوط به اراضی رهاشده بود. کاهش پتاسیم و ماده آلی در لایه تحتانی بهترتیب 712/0 و 042/0 درصد بود. طبق نتایج بهدست آمده در بازه زمانی 1379-1394 اراضی کشاورزی بسیاری به اراضی رهاشده، مرتع، باغ و شورهزار تبدیلشده و منجر به تغییرات در ویژگیهای خاک شده است. کاربریهای چندکشتی و مرتع از نظر فاکتور اصلاحی بهتر بوده در نتیجه مطلوبترین و کاربری رهاشده و شورهزار به علت بیشترین میزان فاکتور شوری نامطلوبترین تیمارها شناسایی شدند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1399/5/7 | پذیرش: 1399/5/10 | انتشار: 1399/5/10