دوره 14، شماره 4 - ( 10-1399 )
جلد 14 شماره 4 صفحات 594-581 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Farajillahi A, Ghasemi Aryan Y. Explaining the role of economic poverty and social capital of beneficiaries in rangeland degradation (Case study: Rangelands of Bijar protected region). مرتع 2020; 14 (4) :581-594
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-956-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-956-fa.html
فرج الهی اصغر، قاسمی آریان یاسر. تبیین نقش فقر اقتصادی و سرمایه اجتماعی بهرهبرداران در تخریب مراتع (مطالعه موردی: منطقه حفاظتشده بیجار). مرتع. 1399; 14 (4) :581-594
بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
چکیده: (3276 مشاهده)
تخریب مراتع، تحت تاثیر فقر اقتصادی و ضعف سرمایههای اجتماعی ساکنین روستایی طی سالیان اخیر شدت بیشتری یافته است. در همین راستا، تحقیق حاضر، با هدف تبیین نقش این دو مقوله مهم در تخریب مراتع منطقه حفاظتشده بیجار انجام گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 1124 خانوار روستایی ساکن در منطقه مذکور بوده که بر اساس فرمول کوکران 287 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده و به تناسب بین روستاها تقسیم شدند. ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش، پرسشنامه محققساخته بوده که مشتمل بر ویژگیهای جمعیتشناختی افراد، داراییهای اقتصادی (درآمدها و هزینههای خانوار)، سرمایههای اجتماعی و مصادیق تخریب مرتع است. پس از تایید روایی با نظر متخصصان، پایایی پرسشنامه سرمایههای اجتماعی برابر 83/0 و پرسشنامه تخریب مراتع 79/0 به دست آمد که نشان از قابلیت اعتماد مناسب این پرسشنامهها داشت. دیدگاه بهرهبرداران در ارتباط با مصادیق تخریب مرتع در سه بخش عوامل مربوط به دام و دامداری، قطع و برداشت، و تغییر کاربری مورد بررسی قرار گرفت. دادههای گردآوری شده با استفاده از آزمونهای کای اسکوئر، t جفتی و ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم‌افزار SPSS16 تحلیل شدند. به منظور تفکیک افراد فقیر و غیرفقیر، از خط فقر نسبی و برای محاسبه آن، از روش 66 درصد میانگین کل هزینه ماهانه خانوار استفاده شد. مطابق نتایج تحقیق، خط فقر سرانه 213000 تومان برآورد شد. بنابراین، با توجه به مقایسه هزینههای کل ماهیانه با خط فقر، 7/24 درصد افراد زیر خط فقر و فقیر تشخیص داده شدند. میانگین سرمایه اجتماعی بهرهبرداران 12/3 برآورد شد که در حد متوسط میباشد. بین متغیرهای سن، بعد خانوار، درآمد خانوارها، سطح تحصیلات و شغل با فقر اقتصادی بهرهبرداران ارتباط آماری معناداری یافت شد. بر اساس دیدگاه بهرهبرداران، تبدیل مرتع به اراضی زراعی، چرای طولانی دام و رقابت در چرای دام با میانگینهای 14/4، 62/3 و 24/3 به‌ترتیب مهمترین علل تخریب مراتع در منطقه حفاظتشده بیجار هستند. با توجه به نتایج تحقیق، میانگین میزان تخریب مرتع به وسیله پاسخگویان فقیر به‌طور معناداری بیشتر از پاسخگویان غیرفقیر بود. همچنین، از دیدگاه بهرهبرداران با سرمایه اجتماعی بیشتر، عوامل مربوط به دام و قطع و برداشت تاثیر بیشتری در تخریب مراتع داشته است. بین بهرهبرداران فقیر و غیرفقیر از لحاظ سرمایه اجتماعی تفاوت معناداری یافت نشد هر چند که در پاسخگویان غیرفقیر تا حدودی میانگین سرمایه اجتماعی بیشتر بود. بنابراین با بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش فقر اقتصادی و اجتماعی ساکنین روستایی میتوان انتظار کاهش تخریب مراتع مناطق حفاظتشده بیجار را داشت.
واژه‌های کلیدی: سرمایه اقتصادی، خط فقر، سرمایه اجتماعی، بهرهبرداران، تخریب مرتع، منطقه حفاظتشده بیجار.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
