این تحقیق به منظور بررسی صفات مرفولوژیک در ۱۲ نمونه شیرین بیان جمعآوری شده از پنج استان کرمانشاه، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان و فارس انجام شد. همچنین تأثیر اندازه ریشه در دو قطر کمتر از یک سانتیمتر و بین یک تا دو سانتیمتر بر میزان ماده خشک و عصاره محلول در آب نمونههای جمعآوری شده، بررسی شد. برای تعیین وزن عصاره خشک ریشهها از روش مسراسیون استفاده شد، سپس درصد ماده خشک باقیمانده هر یک از نمونهها که نشانگر میزان عصاره خشک محلول در آب است، محاسبه شد. تجزیه آماری داده‌های مربوطه در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. صفات مرفولوژیک مورد بررسی در مناطق مختلف تفاوت معنیداری نشان دادند (۰۱/۰p<). مقایسه مقادیر به‌دست آمده از وزن خشک ریشههای شیرین‌بیان (۹۳/۴۹-۰۷/۴۲%) در دو قطر مختلف اختلاف معنیداری نشان نداد (۰۵/۰p>)، ولی تفاوت عصاره محلول برای دو اندازه مختلف ریشه در مناطق مختلف معنیدار بود (۰۱/۰p<). بیشترین درصد عصاره آبی در مناطق دشمن زیاری (۲۵/۲۰%) و عراقیمحله (۱۹%) گزارش شد. مقدار ضریب همبستگی رابطه معنیداری بین صفات مرفولوژیک و میزان ماده خشک و عصاره محلول شیرین بیان نشان نداد (۰۵/۰p>)، ولی عوامل اقلیمی و خاکی بر میزان عصاره محلول در آب مؤثر بودند. تجزیه خوشهای برای صفات مرفولوژیک، اکوتیپها را به چهار گروه مجزا تقسیم کرد که نشان‌دهنده تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی بر تفاوتهای مشاهده شده در گیاهان مناطق مختلف است. بهترین مناطق مورد بررسی از نظر درصد ماده خشک و عصاره محلول در آب، چهار منطقه دشمنزیاری، عراقی محله، کوهسرخ و دهسرخ بودند که می‌توان این مناطق را به‌عنوان اکوتیپهای برتر معرفی کرده و در روند اهلی‌سازی مورد توجه قرار داد.
