ایمان حقیان، الناز نجاتیان‌پور،
دوره ۱۴، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۹ )
چکیده
در دنیای امروز، انرژی یک مولفه اساسی در پایداری سیستمها است. در واقع کارآمدی سیستم به کارآیی و بهرهوری انرژی وابسته است. نقش کارآیی انرژی با توجه به رشد جمعیت و محدودیت منابع، در تولید محصولات غذایی بسیار پررنگ است لذا بررسی شاخصهای انرژی واحدهای تولیدی حائز اهمیت است. از اینرو در این مطالعه به بررسی بلندمدت (۱۳۸۶- ۱۳۹۸) شاخصهای کارآیی و بهرهوری انرژی در واحدهای دامداری سنتی در مراتع کیاسر استان مازندران پرداخته شد. بر این اساس سطح مراتع، نوع و روش دامداری و نژاد دام (گوسفند زل) در منطقه تعیین گردید سپس سه منطقه شاخص دامداری و دامدارانی که بیانگر شرایط موجود در منطقه بودند مشخص گردیدند. در مرحله بعد تمامی فعالیتهای دام و دامداران جهت تحلیل انرژی مصرفی رصد و به صورت سالانه ثبت شد. با توجه به حجم محصولات دامی، مقادیر انرژی تولیدی و منابع درآمدی تعیین و درآمد سالانه به کمک پرسشنامه و راستی آزمایی محلی برآورد شد. پس از تحلیل انرژی مصرفی و انرژی محصولات تولیدی، کارآیی انرژی واحدهای دامداری سنتی در منطقه به‌طور میانگین در حدود ۵/۳۳ درصد برآورد گردید. بهرهوری انرژی در هر سه منطقه در طول بازه زمانی مورد بررسی روند یکسانی داشته به‌طوری که در سالهای ابتدای روند نزولی و سپس روند صعودی داشته است. طبق انتظار رابطه مثبت و مستقیم میان تغییرات ارزش ستاده و بهرهوری انرژی وجود داشته، به‌طوری که نرخ رشد بهرهوری کاملا همسو با نرخ رشد ارزش ستاده بوده است. با توجه به اینکه در طول دوره مطالعه وضعیت مراتع همواره مورد توجه قرار داشته و هیچ گونه اثر تخریبی توسط فعالیتهای دامداری در عرصه مراتع مشاهده نگردید. لذا با افزایش بهرهوری و کارآیی انرژی در این منطقه، میتوان زمینه بهبود معیشت روستاییان را فراهم آورد و گامی اساسی در جهت توسعه پایدار روستاها برداشت.
