احمدرضا فقیهی، حسین بشری، مصطفی ترک اصفهانی، مهدی بصیری،
دوره ۱۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
این پژوهش، با هدف شناسایی گونههای شاخص مدیریتی در مراتع شمال استان هرمزگان انجام شد. ابتدا مناطقی که از لحاظ محیطی شرایط تقریبا مشابهی داشتند، ولی فشار چرایی مختلفی را تجربه کرده بودند، انتخاب شدند. سپس فراوانی گونههای گیاهی مناطق با شدت چرایی سبک، متوسط و سنگین به روش قدم‌نقطه در راستای ترانسکت‌های متعامد اندازه‌گیری شدند. با استفاده از روش تحلیل گرادیان چرایی در نرم‌افزار ISPD و با انجام آنالیز مرکزی تجزیه مؤلفه‌های اصلی (CPCA) بر روی داده‌ها، موقعیت سایت‌ها در طول محور اول رج‌بندی گواه این بود که این محور نشان‌دهنده گرادیان چرایی است. سپس منحنی رگرسیونی از نوع گوسن بین فراوانی گونه‌ها و محور اول رج‌بندی CPCA برازش شد. گونه‌هایی که در این منحنی‌ها دارای شاخص پذیرش(D-Statistic) بالاتر از ۵/۰ و ضریب تبیین (R۲) بالاتر از ۳/۰ بودند به عنوان گونههای شاخص فشار چرایی انتخاب شدند. بر اساس نتایج از ۳۰ گونه شناسایی‌شده، تعداد ۵ گونه به‌عنوان گونههای معرف شدت چرایی معرفی شد. گونههای Gymnocarpus decander و Artemisia sieberi به‌عنوان گونههای کم‌شونده، Cymbopogon olivieri به عنوان گونه زیاد‌شونده و در نهایت Peganum harmala و Convolvulus spinosus به‌عنوان گونههای مهاجم شناسایی و طبقه‌بندی شدند. اندازه‌گیری و پایش فراوانی این گونههای معرف شدت چرایی می‌تواند به سادگی توسط دامداران محلی انجام شود و آنها را از چگونگی تغییرات مرتع آگاه سازد.
