RT - Journal Article T1 - Assessing the impact of land use change on Soil physical and chemical characteristics (Case study: Eshtehard, Alborz province) JF - rangelandj YR - 2020 JO - rangelandj VO - 14 IS - 2 UR - http://rangelandsrm.ir/article-1-902-fa.html SP - 208 EP - 220 K1 - Surface layer K1 - Subsurface layer K1 - Multicultural K1 - Duncan test K1 - SPSS AB - تغییر ناآگاهانه کاربری اراضی دارای اثرات منفی بر ویژگی‌های مطلوب فیزیکی و شیمیایی خاک است. لذا در این پژوهش به بررسی اثر تغییر کاربری‌های مختلف بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه اشتهارد پرداخته شده است. بدین منظور پس از تعیین کاربری‌های تک‌کشتی، چندکشتی، باغی، مرتع، اراضی رهاشده و شوره‌زار نمونه‌های خاک هر کاربری در سه تکرار و از دو عمق سطحی (30-0) و تحتانی (60-30) برداشت و 36 نمونه خاک به آزمایشگاه منتقل شد. بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، فسفر، شوری، ماده آلی و پتاسیم در هر نمونه اندازه‌گیری و مقایسه میانگین­ داده‌های به‌دست آمده با استفاده از آزمون چنددامنه‌ای دانکن در نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نقشه‌های کاربری اراضی در سال‌های 1379، 1387 و 1394 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست و روش حداکثر احتمال در نرم‌افزار ENVI ترسیم شد. نتایج نشان داد که از سال 1379-1394 اراضی تک‌کشتی 7/9 و چندکشتی 16/7 کیلومترمربع کاهش ‌یافته در صورتی که مرتع 07/2 کیلومترمربع، شوره‌زار 01/3 کیلومترمربع و اراضی رهاشده 43/6 کیلومترمربع افزایش‌ یافته است. تغییر کاربری موجب افزایش معنی‌دار پنج درصد جرم مخصوص ظاهری، حقیقی و شن در لایه سطحی شده است. همچنین وزن مخصوص ظاهری با عمق 60/1 درصد افزایش‌ و شن 5/3 درصد کاهش یافته است. بالاترین درصد ذرات سیلت، رس و شن به‌ترتیب در اراضی رهاشده، مرتع و باغی مشاهده شد. بیش‌ترین و کمترین میزان تخلخل به‌ترتیب برای کاربری مرتع 83/45 و اراضی رهاشده 61/34 بود. بیش‌ترین میزان فسفر و ماده آلی به‌ترتیب 843/0 و 243/3 درصد مربوط به کاربری مرتع همچنین کمترین میزان آن دو به‌ترتیب 243/3 و 306/1 مربوط به اراضی رهاشده بود. کاهش پتاسیم و ماده آلی در لایه تحتانی به‌ترتیب 712/0 و 042/0 درصد بود. طبق نتایج به‌دست آمده در بازه زمانی 1379-1394 اراضی کشاورزی بسیاری به اراضی رهاشده، مرتع، باغ و شوره‌زار تبدیل‌شده و منجر به تغییرات در ویژگی‌های خاک شده است. کاربری‌های چندکشتی و مرتع از نظر فاکتور اصلاحی بهتر بوده در نتیجه مطلوب‌ترین و کاربری رهاشده و شوره‌زار به علت بیش‌ترین میزان فاکتور شوری نامطلوب‌ترین تیمارها شناسایی شدند. LA eng UL http://rangelandsrm.ir/article-1-902-fa.html M3 ER -