TY - JOUR T1 - Energy efficiency and productivity in traditional rangeland-based husbandry (Case Study: Kiasar Rangelands, Mazandaran Province) TT - کارآیی و بهره‌وری انرژی در دامداری‌های سنتی متکی به مرتع ( مطالعه موردی: مراتع کیاسر، استان مازندران) JF - rangelandj JO - rangelandj VL - 14 IS - 2 UR - http://rangelandsrm.ir/article-1-912-fa.html Y1 - 2020 SP - 353 EP - 366 KW - Energy indicators KW - Zell breed sheep KW - Kiasar rangelands. N2 - در دنیای امروز، انرژی یک مولفه اساسی در پایداری سیستم­ها است. در واقع کارآمدی سیستم به کارآیی و بهره­وری انرژی وابسته است. نقش کارآیی انرژی با توجه به رشد جمعیت و محدودیت منابع، در تولید محصولات غذایی بسیار پررنگ است لذا بررسی شاخص­های انرژی واحدهای تولیدی حائز اهمیت است. از این­رو در این مطالعه به بررسی بلندمدت (1386- 1398) شاخص­های کارآیی و بهره­وری انرژی در واحدهای دامداری سنتی در مراتع کیاسر استان مازندران پرداخته شد. بر این اساس سطح مراتع، نوع و روش دامداری و نژاد دام (گوسفند زل) در منطقه تعیین گردید سپس سه منطقه شاخص دامداری و دامدارانی که بیانگر شرایط موجود در منطقه بودند مشخص گردیدند. در مرحله بعد تمامی فعالیت­های دام و دامداران جهت تحلیل انرژی مصرفی رصد و به صورت سالانه ثبت شد. با توجه به حجم محصولات دامی، مقادیر انرژی تولیدی و منابع درآمدی تعیین و درآمد سالانه به کمک پرسشنامه و راستی آزمایی محلی برآورد شد. پس از تحلیل انرژی مصرفی و انرژی محصولات تولیدی، کارآیی انرژی واحدهای دامداری سنتی در منطقه به‌طور میانگین در حدود 5/33 درصد برآورد گردید. بهره­وری انرژی در هر سه منطقه در طول بازه زمانی مورد بررسی روند یکسانی داشته به‌طوری که در سال­های ابتدای روند نزولی و سپس روند صعودی داشته است. طبق انتظار رابطه مثبت و مستقیم میان تغییرات ارزش ستاده و بهره­وری انرژی وجود داشته، به‌طوری که نرخ رشد بهره­وری کاملا همسو با نرخ رشد ارزش ستاده بوده است. با توجه به اینکه در طول دوره مطالعه وضعیت مراتع همواره مورد توجه قرار داشته و هیچ گونه اثر تخریبی توسط فعالیت­های دامداری در عرصه مراتع مشاهده نگردید. لذا با افزایش بهره­وری و کارآیی انرژی در این منطقه، می­توان زمینه بهبود معیشت روستاییان را فراهم آورد و گامی اساسی در جهت توسعه پایدار روستاها برداشت. M3 ER -