TY - JOUR JF - rangelandj JO - مرتع VL - 14 IS - 4 PY - 2020 Y1 - 2020/12/01 TI - Range management potential test using fuzzy logic and Boolean logic methods based on the proposed guidelines of the office of scouting and land use of Forests, Rangeland and Watershed Management TT - تعیین توان اکولوژیکی مرتعداری با استفاده از منطق فازی و منطق بولین بر اساس دستورالعمل پیشنهادی دفتر استعدادیابی و بهره‌‌برداری از اراضی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری N2 - ارزیابی توان اکولوژیکی مرتعداری، یکی از ملزومات اساسی به‌‌منظور مدیریت مراتع است. پژوهش حاضر با همین منظور در مراتع کوهستانی میرداوود ارومیه انجام شد. برای انجام پژوهش، ابتدا نقشه واحدهای زیست‌‌محیطی تهیه و ویژگی‌های زیست‌‌محیطی هر واحد همگن مشخص گردید. در گام بعد با مقایسه ویژگی‌های اکولوژیکی هر واحد همگن و مقادیر معیارها و شاخص‌های مدل اکولوژیکی پیشنهادی دفتر استعدادیابی و بهره‌‌برداری از اراضی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری (1390)، توان هر یک از واحدهای همگن برای مرتعداری، ارزیابی و نقشه آن به دو روش و سناریو، تهیه گردید و تطابق هر دو نقشه، از نظر آماری مورد آزمون قرار گرفت. در روش اول؛ وزن معیارها و شاخص‌‌های مطرح در تعیین اولویت هر یک از کاربری‌‌ها، بر مبنای منطق بولین (صفر و یک)، یکسان در نظر گرفته شد. در روش دوم، اهمیت (وزن) هر یک از معیارها و شاخص‌‌های مد نظر در مدل اکولوژیکی، در قالب مقایسات زوجی (تحلیل سلسله مراتبی)، مشخص شد. سپس به هر یک از طبقات شاخص‌های مرتبط با معیارهای مورد بررسی، بر اساس مفهوم درستی نسبی و بسته به نوع تابع عضویت آنها، یک کد اختصاص داده شد و با بهره‌‌گیری از نتایج فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، ارزش سازگاری و تناسب هر واحد همگن برای طبقات کاربری مرتع محاسبه گردید که بسته به دامنه عددی ارزش سازگاری؛ مناطق با اولویت بالا، متوسط، کم و بدون اولویت برای کاربری مرتع تعیین شد. نتایج حاصل از ارزیابی توان هر یک از واحدهای زیست‌‌محیطی با در نظر گرفتن وزن یکسان برای هر یک از معیارها و شاخص‌‌ها (روش اول)، نشان داد که 1/67 درصد از مساحت منطقه برای مرتعداری مناسب می‌‌باشد. همچنین نتایج حاصل از تهیه نقشه آمایش سرزمین با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (روش دوم)، نشان داد که 5/69 درصد از مساحت منطقه برای مرتعداری مناسب است. نتایج حاصل از تطابق نقشه‌‌ها، بیانگر همخوانی و همبستگی بین کاربری‌‌ پیشنهادی در دو نقشه می‌باشد. نتایج مقایسات زوجی به‌‌منظور تعیین اهمیت (وزن) هر یک از معیارها و شاخص‌‌های مد نظر در مدل‌‌ اکولوژیکی، نشان داد که شدت فرسایش خاک، نوع واحد اراضی، ترکیب گیاهی و اقلیم، به‌‌ترتیب نقش مؤثرتری در تعیین اولویت اراضی برای کاربری مرتع دارند. از بین معیارهای مورد بررسی، خصوصیات فیزیکی منطقه نسبت به دیگر معیارها، ارزش تعیین‌کنندگی بیشتری جهت تعیین اولویت اراضی برای کاربری مرتعداری، دارند. با انجام پژوهش حاضر، معیارها و شاخص‌های مؤثر به‌‌منظور طراحی مدل‌ اکولوژیکی آمایش سرزمین اراضی دارای شرایط محیطی مشابه مکان مورد بررسی، شناسایی شد که از آنها می‌توان در ارائه دستور العملی ساده و کم هزینه جهت آمایش سرزمین استفاده نمود. SP - 567 EP - 580 AU - Motamedi, Javad AU - Hamsaye Khah, Soosan AU - Soori, Mahshid AD - Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran KW - Land use planning KW - environmental units KW - ecological capability KW - range management. UR - http://rangelandsrm.ir/article-1-955-fa.html ER -