TY - JOUR T1 - Ethnobotany of Darwishchai-Sarein Watershed Plants with Medicinal and Food Approaches TT - اتنوبوتانی (گیاه مردم‌نگاری) گیاهان حوزه آبخیز درویش‌چای سرعین با رویکرد دارویی و غذایی JF - rangelandj JO - rangelandj VL - 14 IS - 4 UR - http://rangelandsrm.ir/article-1-965-fa.html Y1 - 2020 SP - 698 EP - 714 KW - Ethnobotany KW - Medicinal and Food plants KW - Old people KW - Ardabil province N2 - اتنوبوتانی )گیاه مردم­نگاری) علمی است که به مطالعه و بررسی رفتار یک قوم یا فرهنگ در یک منطقه خاص با گیاهان بومی آن منطقه می­پردازد. این تحقیق به مطالعه دانش بومی پیرامون گیاهان دارویی و غذایی حوزه آبخیز درویش‌چای سرعین می­پردازد. در این مطالعه اتنوبوتانیکی ساکنین 5 روستای ورنیاب، علی‌داشی، ورگه­سران، اوجور و آلوارس مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز پیرامون کاربرد گیاهان دارویی و غذایی با استفاده از پرسش­نامه­های باز از افراد آگاه به­صورت مصاحبه مشارکتی و گفتمان‌محور گردآوری شد. نتایج نشان داد 57 گونه دارویی و غذایی توسط جوامع محلی استفاده می­شود که متعلق به 21 تیره گیاهی بوده و بیشترین تعداد گونه­های مدنظر به­ترتیب متعلق به تیره­های Asteraceae (کاسنی)، Lamiaceae (نعنائیان)، Rosaceae (گل سرخیان)، Fabaceae (بقولات) و Apiaceae (چتریان) با 12، 9، 7، 5 و 3 گونه بودند. از 57 گونه معرفی شده توسط جوامع بومی، 27 گونه فقط خاصیت دارویی داشتند و 30 گونه نیز هر دو رویکرد دارویی و غذایی را شامل شدند. همچنین بیشترین و کمترین اندام مورد استفاده این گیاهان به‌ترتیب برگ (41 درصد استفاده) و پرچم (1 درصد استفاده) بودند. ساکنین حوزه بیشتر تمایل به استفاده از گیاهان دارویی به­صورت دمنوش و دم­کرده دارند و این نوع استفاده 42/68 درصد شیوه مصرف گیاهان دارویی را در بر می­گیرد. استفاده از گیاهان غذایی در انواع سوپ­ها و آش­ها با 3/19 درصد بیشترین کاربرد را نشان داد. طبق نتایج، بیشترین مصرف دارویی گیاهان منطقه مورد مطالعه در درمان و یا پیشگیری سرماخوردگی و سرفه (35 درصد) می­باشد. انجام این تحقیق می­تواند چه از لحاظ مدیریت بهره‌برداری گیاهان دارویی و غذایی منطقه و چه از لحاظ زنده نگه‌داشتن دانش بومی افراد مسن­تر و انتقال این گنجینه گران­قدر به نسل‌های جوان‌تر کاربرد داشته باشد. M3 ER -