دوره 15، شماره 4 - ( 10-1400 )
جلد 15 شماره 4 صفحات 637-622 |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
چکیده: (2082 مشاهده)
پدیده خشکسالی به‌عنوان یک بحران اکوسیستمی می‌تواند بر تراکم و سلامت پوشش‌گیاهی اثرگذار باشد. کشور ایران با اقلیمی خشک و نیمه‌خشک در معرض این پدیده قرار دارد. بنابراین ارزیابی اثر خشکسالی بر پوشش‌گیاهی امری ضروری میباشد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثر خشکسالی هواشناسی بر پویایی پوشش‌گیاهی در ایران است. در این راستا ابتدا با استفاده از نرم‌افزار MATLAB، شاخص SPEI با مقیاس‌های زمانی 3، 6، 9 و 12 ماهه برای 99 ایستگاه هواشناسی در کل ایران با طول آماری 30 ساله محاسبه و در نرم‌افزار ArcGIS با روش IDW پهنهبندی شد. در مرحله بعد بیشترین مقدار شاخص EVI در ماه، برای بازه زمانی 2001 تا 2019 از محصول MOD13Q1 سنجنده MODIS به‌دست آمد. سپس با استفاده از نرم‌افزار Terrset، همبستگی و شیب تغییرات شاخص EVI بر اساس تغییرات شاخص SPEI محاسبه شد. نتایج نشان داد به‌ترتیب در 46/18، 63/22، 77/30 و 14/28 درصد از کل مساحت ایران، SPEI 3، 6، 9 و 12 ماهه بیشترین میزان همبستگی با پوشش‌گیاهی را دارد. نتایج آنالیز رگرسیون خطی حاکی از آن بود که در دشت لوت و ارتفاعات رشته‌کوه البرز و زاگرس، حساسیت پوشش‌گیاهی به خشکسالی هواشناسی بسیار کم‌تر است و شیب خط اثر منفی بوده است. در حالی‌که نواحی مرکزی، جنوب غرب، جنوب شرق و سواحل خلیج فارس دارای شیب خط اثر مثبت بوده و پوشش‌گیاهی نسبت به خشکسالی هواشناسی، حساسیت بسیار زیادی از خود نشان داده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده می‌توان گفت که شرایط اقلیمی، توپوگرافی، نوع پوشش‌گیاهی، موقعیت جغرافیایی و مدیریت انسان در تعیین ارتباط بین دو شاخص پوشش‌گیاهی و خشکسالی تاثیرگذار است. پیشنهاد میشود در پژوهش‌های آینده با موضوع ارزیابی اثر نوسان اقلیم بر پوشش گیاهی عواملی مثل توپوگرافی، کاربری اراضی و ... نیز در مدل‌سازی در نظر گرفته شود.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |