دوره 14، شماره 4 - ( 10-1399 )
جلد 14 شماره 4 صفحات 672-657 |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس
چکیده: (3041 مشاهده)
با توجه به تخریب گسترده مراتع، یکی از راه‌های موثر جهت بازیابی توان اراضی مرتعی بهره‌بردن از روشهای اصلاحی-احیایی میباشد. کپهکاری یکی از متداولترینِ این روشها میباشد که تعیین مناسبترین مکان برای اجرای موفقیتآمیز آن بهجهت حجم بالای اطلاعات و متعدد بودن عوامل تاثیرگذار، امری دشوار و زمانبر است. لذا استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره فازی راهگشا خواهد بود. یکی از این روشها مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) است. در این مطالعه چهار معیار اکولوژیکی پوشش‌گیاهی، خاک‌شناسی، فیزیوگرافی و اقلیم به همراه چهارده زیرمعیار تعیین گردید. ماتریس‌های مقایسات زوجی‌فازی معیارها و زیرمعیارها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی تشکیل شد و با استفاده از اعداد فازی‌مثلثی اهمیت نسبی هر یک بر دیگری با نظر کارشناسان ارائه گردید. در مرحله بعد با استفاده از مدل تحلیل‌توسعه‌ای چانگ وزنهای FAHP معیارها و زیرمعیارها به‌دست آمد. سپس لایه‌های اطلاعاتی مربوط به زیرمعیارها تهیه شد و وزنهای FAHP در آن‌ها اعمال گردید. در نهایت با تلفیق لایه‌های اطلاعاتی وزن‌دهی شده، نقشه اولویت‌بندی شده جهت اجرای عملیات کپهکاری برای مراتع حوزه آبخیز مراوهتپه به‌دست آمد. نتایج نشان داد که معیارهای اقلیم و پوشش‌گیاهی به‌ترتیب با وزنهای 559/0 و 190/0 و زیرمعیارهای متوسط بارندگی سالیانه، ترکیب‌گیاهی و متوسط دمای سالیانه به‌ترتیب با وزنهای 368/0، 162/0 و 093/0 به عنوان مهم‌ترین عوامل اکولوژیکی، بیشترین تأثیر را در مکان‌یابی این عملیات دارند. همچنین نتایج حاصل از نقشه مکان‌یابی شده بیانگر آن است که مناطق با اولویت عالی برای اجرای عملیات کپهکاری 49/1 درصد از کل منطقه مورد مطالعه را شامل می‌شود. به‌منظور ارزیابی صحت مکان‌یابی صورت گرفته، از طریق بازدید صحرایی و با بررسی خصوصیات اکولوژیکی اقدام به اعتبارسنجی مدل گردید. صحت نتایج 94/86 درصد محاسبه گردید. نتایج نشان داد که استفاده از مدل AHP و فازی به‌دلیل ساده‌سازی فرایندهای پیچیده و رفع عدم قطعیت، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها قدرت انتخاب مناسب‌تری را در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
واژه‌های کلیدی: تخریب مراتع، روشهای اصلاحی‌احیایی، تحلیل سلسله مراتبی فازی، تحلیل‌توسعه‌ای چانگ، مقایسات زوجی‌فازی.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |