کمیل جهانی‌فر، حمید امیرنژاد، زهرا عابدی، علیرضا وفایی‌نژاد،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۶ )
چکیده
امروزه عرصه‌های منابع طبیعی به‌عنوان یک عامل تولیدی جهت رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای در حال توسعه؛ در معرض تهدید تغییر کاربری قرار دارند. مراتع بواسطه تولید کالا و خدمات اکوسیستمی از جنبه های اقتصادی و زیست‌محیطی بسیار ارزشمند بوده و تغییر آن نیازمند یک ارزیابی و تحلیل اقتصادی جامع و کامل است. هدف این تحقیق، تحلیل هزینه منفعت تغییر کاربری اراضی مرتعی شرق استان مازندران به کاربری‌های جدید با در نظر گرفتن هزینه‌های زیست‌محیطی در کنار سایر هزینه‌ها و منافع حاصله و همچنین برآورد خسارت زیست‌محیطی آن است. مقادیر هزینه‌ای و منفعتی تغییر کاربری از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ محاسبه گردیده و در ادامه با استفاده از متوسط نرخ تورم سالانه تا سال ۱۴۱۴ طی یک دوره ۳۰ ساله تنزیل گردیده اند. نتایج مدل ارزیابی ایستا، همه ۱۲ سناریو تغییر کاربری فعلی و محتمل نشان داد که هیچ یک از کاربری‌های ممکن، با لحاظ نمودن هزینه‌های زیست‌محیطی، از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نیست. در مدل ارزیابی پویا نیز از میان ۳ سناریو تعریف شده، ۲ سناریو در بلندمدت به‌طو کامل غیر اقتصادی و ۱ سناریو ( تبدیل مرتع به واحد مسکونی) با لحاظ نمودن ملاحظات زیست‌محیطی توجیه‌پذیر می باشند. همچنین میزان تغیرات طی این دوره در کل عرصه‌های مرتعی به کاربری‌های دیگر حدود ۳۳۴۶۶ هکتار بوده که با توجه به متوسط ارزش سالانه هر هکتار مرتع از حیث تولید کالا و خدمات، خسارتی به میزان ۱۶۵۷ میلیارد ریال به جامعه وارد شده است.
