۴ نتیجه برای قلیچ‌نیا
دکتر زینب جعفریان، مهندس لیلا حسین پور، دکتر شفق رستگار، دکتر حسن قلیچ‌نیا،
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۵ )
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی شاخصهای مختلف تعیین الگوی پراکنش Artemisia fragrans و Bromus tomentellus جهت تعیین بهترین شاخص نشاندهنده الگوی واقعی این گونهها در مراتع رزن - خوشواش ارتفاعات بلده نور انجام شد. نمونهبرداری به روش تصادفی- سیستماتیک در محدوده ۲۲۰۰ و ۲۴۰۰ هکتاری در امتداد ۳ ترانسکت ۱۰۰ متری انجام شد. در امتداد هر ترانسکت ۱۰ نقطه تصادفی به فاصله ۱۰ متر از هم، در مجموع ۳۰ نقطه انتخاب و در هر نقطه، فاصله آن تا نزدیکترین گیاه، فاصله گیاه مذکور تا نزدیکترین همسایه و فاصله نقطه تصادفی تا دومین گیاه نزدیک به آن اندازهگیری شد که با استفاده از این دادهها شاخصهای فاصلهای پراکنش محاسبه گردید. همچنین در هر نقطه پلاتهای یک مترمربعی مستقر و تعداد پایههای گیاهی شمارش شد. با استفاده از این اطلاعات، شاخصهای کوادراتی محاسبه شد. همچنین آماربرداری صددرصد نیز در پلات ۱۰۰ مترمربعی برای گونه Bromus tomentellus و پلات ۲۰۰ مترمربعی برای گونه Artemisia fragrans انجام گرفت. نتایج حاصل از این آماربرداری نشان داد که گونه Artemisia fragrans دارای الگوی پراکنش کپهای است. شاخص فاصلهای ابرهارت و شاخصهای کوادراتی نسبت واریانس به میانگین، گرین، موریسیتا و موریسیتای استاندارد الگوی کپهای را برای این گونه نشان دادند. نتایج حاصل از آماربرداری صددرصد نشان داد که گونه Bromus tomentellus دارای الگوی تصادفی با گرایش به سمت کپهای است. شاخصهای کوادراتی نسبت واریانس به میانگین، گرین، موریسیتا و موریسیتای استاندارد الگوی کپهای و شاخص فاصلهای هاپکینز الگوی تصادفی را برای این گونه نشان دادند. بهطور کلی شاخصهای کوادراتی نسبت به فاصلهای برای گونههای مطالعه شده در مراتع بلده نتایج بهتری داشتند.
پریسا نیکنام، رضا عرفانزاده، حسن قلیچ‌نیا،
دوره ۱۱، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
این تحقیق بهمنظور دست‌یابی به اثر آتش‌سوزی گیاه بالشتکی Onobrychis cornuta بر تراکم و غنای گونه‌ای بانک بذر خاک ذخیره‌شده توسط این گیاهان در مراتع واز استان مازندران انجام شد. برای این منظور سیزده پایه گیاه بالشتکی به‌تصادف انتخاب شد. نمونه‌های بانک بذر خاک قبل از آتش‌سوزی در دو عمق (۵-۰و۱۰-۵ سانتیمتر) جمع‌آوری شد و سپس گیاهان بالشتکی سوزانده شدند. نمونه‌های خاک پس از آتش‌سوزی در همان دو عمق با فاصله یک هفته بعد جمع‌آوری شدند. نمونه جهت جوانه‌زنی بذرها تحت شرایط مناسب در گلخانه قرار گرفتند. بذرهای جوانه‌زده شناسایی شده و تراکم در متر مربع و غنای گونه‌ای محاسبه و بین نمونه‌های قبل و بعد از آتش مقایسه شدند. جهت مقایسه اثر آتش، عمق و اثر متقابل آنها بر ویژگی‌های بانک بذر خاک از آزمون تجزیه واریانس دوطرفه استفاده شد. علاوه بر این، جهت مقایسه ویژگی‌های بانک بذر خاک بین دو عمق و همچنین بین قبل و بعد از آتش سوزی از آزمون t تست زوجی استفاده شد. نتایج نشان داد که تراکم بانک بذر خاک پهن‌برگان و گندمیان قبل از آتش سوزی در عمق ۱۰ – ۰ سانتیمتر بهطور معنیداری (به‌ترتیب ۰۲۵/۰=p و ۰۳۸/۰=p) از تراکم بانک بذر خاک پهن‌برگان و گندمیان بعد از آتش‌سوزی در همین عمق بیشتر بود. همچنین غنای بانک بذر خاک پهن‌برگان و گندمیان قبل از آتش سوزی در عمق ۱۰ – ۰ سانتیمتر بهطور معنیداری (به‌ترتیب ۰۰۴/۰=p و ۰۳۱/۰=p) از غنای گونه‌ای بانک بذر پهن‌برگان و گندمیان بعد از آتش‌سوزی در همین عمق بیشتر بود. تراکم و غنای گونه‌ای در عمق ۵-۰ سانتیمتر قبل از آتش‌سوزی بهطور معنیداری (به‌ترتیب ۰۱۳/۰=p و ۰۱۴/۰=p) بیشتر از بعد از آتش‌سوزی در همین عمق بود. تفاوت معنیداری بین تراکم و غنای گونه‌ای بانک بذر خاک در عمق ۱۰-۵ سانتیمتر قبل و بعد از آتش وجود نداشت.
محبوبه هادی‌نژاد، رضا عرفانزاده، حسن قلیچ‌نیا،
دوره ۱۴، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۹ )
چکیده
بانک بذر خاک میتواند تجدید حیات طبیعی اکوسیستم‌های مرتعی را تسهیل نماید. این بانک معمولا تحت تاثیر گونههای گیاهی موجود در محل است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر تاج پوشش گونههای بادام کوهی(Amygdalus scoparia) ، دافنه (Daphne mezereum) و آبنوس (Ebenus stellata) برتنوع و غنا بانک بذر خاک زیر اشکوب آنها در مراتع چنارناز شهرستان خاتم استان یزد انجام شد. پانزده پایه (تعداد تکرار) از هرکدام از گونههای چوبی انتخاب و از زیر تاج پوشش آنان یک نمونه خاک (شامل ۱۰ عدد اوگر) از عمق ۵-۰ سانتیمتر توسط اوگری به قطر ۵ سانتیمتر برداشت شد. به منظور مقایسه و به‌عنوان یک تیمار کنترل، در بیرون تاج پوشش نیز نمونهبرداری به همان روش انجام شد. تنوع و غنا بانک بذر خاک در نمونهها، با کشت به مدت ۶ ماه در گلخانه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس اندازهگیری شد. غنا از طریق شمارش تعداد گونههای گیاهی به‌علاوه شاخصهای مارگالف و منهینگ به‌دست آمد. تنوع از طریق شاخصهای سیمسون و شانون-واینر احتساب شد. نتایج آنالیز واریانس یک‌طرفه نشان داد که بهطور کل مقادیر میانگین شاخصهای غنا و تنوع در زیر تاج پوشش سه گونه چوبی A. scoparia،D. mezereum ، E. stellata به طور معنیداری بیشتر از بیرون تاج پوشش بود. همچنین بیشترین مقادیر شاخصهای غنای مارگالف (۱۲/۲) و منهینیگ (۴۸/۱) و شاخصهای تنوع شانونواینر (۵۹/۱) و سیمسون (۷۲/) در زیر تاج پوشش E. stellata وجود داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر مثبت تاج پوشش گونههای اشکوب فوقانی بر بانک بذرخاک نه تنها به حضور آنها بستگی دارد، بلکه به نوع گونه در این اشکوب نیز بستگی دارد. همچنین گونههای اشکوب فوقانی شامل بوتهای‌ها و درختان دارای اهمیت زیادی است زیرا میتواند منبع مهمی از بذور در خاک زیراشکوب خود برای احیای این مراتع بشمار رود. بنابراین حفظ این گونهها با اولویت E. stellata در منطقه مورد مطالعه توصیه میگردد.
لیلا درویشی، حسین بارانی، موسی اکبرلو، حسن قلیچ‌نیا،
دوره ۱۵، شماره ۱ - ( ۲-۱۴۰۰ )
چکیده
توجه به کیفیت و کمیت گیاهان علوفهای، خوشخوراکی و ارزش رجحانی گونه، از جمله اطلاعات موردنیاز برای مدیریت صحیح چرای دام در مرتع است. از جمله گیاهان شاخص در مراتع نوررود گیاهان جنس Allium میباشند که از پراکنش قابل قبولی در سطح منطقه برخوردار هستند. به همین منظور بررسی ارزش رجحانی گونههای مختلف جنس Allium برای گوسفند نژاد شال با میانگین ورزنی ۴۵ کیلوگرم در مراتع ییلاقی نوررود در استان مازندران در طی ماه‌های خرداد، تیر و مرداد سال ۱۳۹۸، انجام شد. به این صورت که در آخر هر ماه پس از ورود دام به مرتع در سه نوبت زمانی صبح و ظهر و عصر و در هر زمان حدود ۳۰ دقیقه از چرای یک راس گوسفند علامتگذاری شده بر روی گونهها، فیلم‌برداری شد. پس از انتقال فیلم به کامپیوتر، زمان چرای هر گونه توسط نرم‌افزار Excel مشخص گردید. نتایج نشان داد که در ماه‌های مختلف و در نوبت‌های زمانی متفاوت از نظر مدت زمان چرای دام از گونههای جنس Allium در سطح یک درصد اختلاف معنیداری وجود دارد. بیشترین زمان چرای دام از این گیاهان در ماه مرداد (۶۴/۱۱ ثانیه) و در نوبت زمانی صبح (۱۲/۱۱ ثانیه) و کمترین زمان چرای دام در ماه خرداد (۷۶/۲ ثانیه) و در نوبت زمانی ظهر (۹۱/۲ ثانیه) میباشد. نتایج کلی این مطالعه نشان میدهد که در اواخر فصل چرا به دلیل کاهش سهم گیاهان با خوشخوراکی بالاتر در ترکیب گیاهی و همچنین کاهش میزان اسانس و بوی تند این گیاهان، گونههای Allium میتواند نقش مهمی در تأمین علوفه موردنیاز دامها داشته باشند.
