جستجو در مقالات منتشر شده
۱ نتیجه برای سیستم بهرهبرداری
محمدرضا شهرکی، نوید نعیمیان، سیده خدیجه مهدوی، احسان زمانی شورابی،
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( ۸-۱۴۰۱ )
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( ۸-۱۴۰۱ )
چکیده
سابقه و هدف: بهرهبرداری و چرای دام از مراتع مهمترین فعالیت انسانی است که انتخاب آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. اهمیت نحوه مدیریت سامانهای عرفی مراتع در چند دهه اخیر آن را به یکی از چالشهای مدیریتی مراتع در کشور تبدیل کرده است. مراتع جهت تداوم و پایداری نیاز به مدیریت اصولی و برنامهریزی نسبت به منابع موجود (آب، خاک و گیاه) و دامها دارند، برنامهریزی جهت بررسی وضعیت حال و تصمیمگیری برای آن حائز اهمیت میباشد..از اینرو، اهمیت انتخاب نوع بهرهبرداری در مدیریت پایدار دام و مرتع، آن را به عنوان یکی از حیاتیترین موضوعات در زمینۀ حفاظت، احیاء، اصلاح، بهرهبرداری اصولی و توسعه مراتع تبدیل نموده است. در همین راستا تحقیق حاضر به بررسی گرایش بهرهبرداران به فردیسازی مراتع در بین بهرهبرداران شهرستان گمیشان در شمال غربی استان گلستان پرداخته است.ش ولاس
تمواد و روشها: تحقیق حاضر از لحاظ گردآوری دادهها، میدانی، و از لحاظ کنترل متغیرها، توصیفی و از لحاظ راهبرد اجرا، پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق را ۲۰۰ نفر از بهرهبرداران مرتعی از سه سامان عرفی در شهرستان گمیشان استان گلستان تشکیل دادهاند. به طوری که ۱۲۷ نفر از آنها بر اساس جدول کرجسی مورگان به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. نمونهگیری به صورت تصادفی طبقهبندی شده انجام شد. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود که با توجه به هدف تحقیق و بر اساس پیشینۀ پژوهش و همچنین مصاحبه با کارشناسان و بهرهبرداران خبره مبتنی بر روش گروه متمرکز به صورت نظامیافته و استخراج مجموعهای از مؤلفهها مرتبط با موضوع به صورت زوجی تدوین گردید. برای تعیین گرایش بهرهبرداران فردیسازی (تنسیق) مرتع از ۴۴ گویه در قالب ۷ مؤلفۀ اقتصادی، اجتماعی، آب و خاک، احیاء و حفاظت، دام و دامداری، رفاهی و مدیریتی، بهره گرفته شد. روایی پرسشنامه از سوی پانلی از کارشناسان و بهرهبرداران خبره مورد تأیید قرار گرفت. برای اطمینان از پایایی آن به محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ اقدام شد که مقدار آن به طور متوسط ۸۰۵/۰ به دست آمد که مبین پایایی قابل قبول پرسشنامه است. محاسبات آماری در این تحقیق با استفاده از نرمافزار SPSS۲۵ در دو بخش توصیفی و استنباطی صورت گرفت.
نتایج: نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد، بهرهبرداران تمایل بیشتری با مقدار عددی ۷۶/۲ به فردیسازی مراتع داشتند. نتایج حاکی از آن بود که فردیسازی مراتع در «ایجاد سرمایهگذاری در دام و مرتع» و «بهبود درآمد حاصل از دامداری» در بعد اقتصادی، «کاهش تخلفات و جرائم در مرتع» در بعد اجتماعی، «استفاده بهینه از آبهای سطحی در مرتع» و «جلوگیری از فرسایش خاک و از بین رفتن خاک سطحی» در بعد آب و خاک، «جلوگیری از ورود دامداران غیربومی به مرتع» و «احیای اراضی مرتعی از طریق بوتهکاری و روشهای تلفیق» در بعد احیاء و حفاظت مرتع، «رعایت سیستم چرایی در مرتع» و «ایجاد فضای مناسب جهت تأمین شرب دام» در بعد دام و دامداری، «توسعه بهتر پنلهای انرژی خورشیدی در مرتع» و «دسترسی به امکانات مناسب برای زندگی خانواده» در بعد رفاهی، و همچنین «بهبود در خلاقیت و نوآوری در مدیریت مرتع» و «حمایت سازمانی و دسترسی به خدمات دولتی » در بعد مدیریتی، به دلیل کمتر بودن مقدار میانگین از عدد سه (حد وسط) نسبت به بهرهبرداری مشاع بیشترین تأثیر مثبت را داشته است. ضمن این که ابعاد «مدیریتی» و «دام و دامداری» در فردیسازی مراتع و بعد «اجتماعی» در بهرهبرداری مشاع، بیشترین اهمیت را دارا بودند. همچنین نتایج به دست آمده از آزمون t تکنمونهای نشان داد، گرایش بهرهبرداران در انتخاب نوع بهرهبرداری در سطح اعتماد ۹۹ درصد در کلیۀ ابعاد به جزء بعد «آب و خاک» تأثیر معنیداری داشته است.
نتیجه‌گیری: با توجه به این که مدیریت پایدار مراتع با چالشهای جدی تخریب مواجه است، لذا انتخاب نوع بهرهبرداری در جهت مدیریت هر چه بهتر مراتع از مهمترین اولویتها است. همانطور که نتایج نشان داد گرایش بهرهبرداران در منطقه مورد مطالعه به سمت فردیسازی مراتع بوده است؛ لذا میتوان ضمن تغییر در تصورات سنتی دامداران نسبت به بهرهبرداری مشاع، زمینه توانمندی آنها را به ویژه در بخش اقتصادی و همچنین استفادۀ چندمنظوره از مراتع از طریق تنسیق مراتع فراهم نمود. از طرفی، نتایج تحقیق نشاندهندۀ این موضوع است که در بهرهبرداری مشاع، اعتماد، مسئولیتپذیری، همدلی و مشارکت، سرمایۀ اجتماعی و همبستگی اجتماعی، بیشتر از بهرهبرداری فردی از مراتع است. از اینرو در بهرهبرداری مشاع، میتوان با برنامهریزی و قطعهبندی شفاهی مراتع(بر اساس نظر بهره برداران در نتایج تحقیق) ، ضمن رعایت دقیق زمان ورود و خروج دام به مرتع و جلوگیری از دام مازاد به آن، گامی مؤثر در جهت مدیریت پایدار مراتع برداشت.
| صفحه ۱ از ۱ |
پایگاه های مرتبط
نظرسنجی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرتع می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق