مهندس عزت اله مرادی، دکتر غلامعلی حشمتی، مهندس فاطمه قلیش لی، دکتر سیده زهره میردیلمی،
دوره ۹، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۳۹۴ )
چکیده
طرحهای مرتعداری از ابزارهای اصلی مدیریت و بهرهبرداری مراتع ایران است. در این تحقیق، هدف تعیین مهمترین دلایل موفقیت و عدم موفقیت طرحهای مرتعداری استان گلستان است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه و نظرسنجی از کارشناسان ناظر طرح مرتعداری، از آنالیزهای چندمتغیره و همبستگی در محیطهای نرمافزاری PC-ORD ۵ و SPSS ۱۶ استفاده شد. نتایج نشان داد، مهمترین دلایل عدم موفقیت طرحهای مرتعداری؛ مشاعی بودن سامانهای عرفی، عدم برخورد قاطع و قانونی با متخلفین و بازدارنده نبودن مجازات، عدم وجود تفاوت بین مرتعداران متعهد و متخلف، عدم اخذ نظر بهرهبرداران در زمان تهیه طرح و اقتصادی نبودن پروژههای پیشنهادی (هر یک به میزان ۲۴ درصد)، پروژههای پیشنهادی نامناسب و عدم تمایز بین متخلفین آگاه و حرفهای (هر یک با میزان همبستگی بالای ۲۳ درصد) میباشند. عوامل فوق با عدم احساس مالکیت، عدم پایبندی در اجرای قوانین بازدارنده، برنامهریزی و سیاستگذاری نامناسب جهت معرفی پروژههای متناسب با شرایط اقتصادی و اکولوژیکی منطقه و برخورد دستوری از بالا به پائین به میزان بالای ۷۰ درصد همبستگی قوی و معنیداری دارند. مهمترین دلایل موفقیت اجرای طرحهای مرتعداری، بیمه نمودن مرتعدار، پرداخت حق نظارت مناسب به ناظرین و تفاوت قائل شدن بین افراد متخلف (تقریباً ۳۴ درصد)، اقتصادی نمودن طرحهای مرتعداری و منظور نمودن پروژههای زودبازده (۳۲ درصد) است. مهمترین دلایل موفقیت اجرای طرحهای مرتعداری، با عوامل برخورد جدی و مستمر با دامداران متخلف (۸۱ درصد)، واگذاری طرح به کارشناسان با تجربه (۷۰ درصد) و تهیه طرح با مشورت مرتعدار و بهرهبردار (۵۲ درصد) بیشترین میزان همبستگی دارد.