جستجو در مقالات منتشر شده
دوره ۰، شماره ۰ - ( ۹-۱۴۰۰ )
مقدمه و هدف: مدیریت کودی و بهسازی خاک یکی از مهمترین فاکتورهای مؤثر در کشت موفق گیاهان برای اجرای عملیات اصلاح مراتع به‌ویژه در شرایط خاص محیطی نظیر حاشیه دریاچه ارومیه است. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر برخی کودهای آلی، مالچ‌های پوششی و ترکیبی از کود آلی و مالچ پوششی بر ویژگیهای مورفولوژیک (ارتفاع گیاه، طول ریشه، وزن تر، وزن خشک و تعداد شاخههای جانبی) گونه گز شور (Tamarix hispida) در سواحل دریاچه ارومیه انجام شد.
مواد و روشها: بهمنظور انجام پژوهش حاضر، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در ۴ تکرار در سواحل دریاچه ارومیه در سال ۱۴۰۲ انجام شد. تأثیر انواع مالچ پوششی و کود در ۱۶ تیمار شامل مالچ روشن (یک کیلوگرم به ازای هر درختچه)، مالچ تیره (یک کیلوگرم به ازای هر درختچه)، کاه و کلش (با ضخامت ۲ سانتیمتر برای هر درختچه) کود مرغی (یک و نیم کیلوگرم برای هر درختچه)، کود گاوی (یک و نیم کیلوگرم برای هر درختچه)، ورمیکمپوست (یک و نیم کیلوگرم برای هر درختچه)، ترکیب انواع مالچ و کود (یک و نیم کیلوگرم برای هر درختچه) و تیمار شاهد مورد بررسی قرار گرفت. بعد از پایان دوره رشد فعال گیاه، برخی از خصوصیات مرفولوژیکی گیاه مانند ارتفاع گیاه، طول ریشه، وزن خشک، وزن تر و تعداد شاخههای جانبی در طی ۱۲ دوره با فواصل ۱۰ روز اندازهگیری و شمارش و تغییرات ثبت شد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری دادهها از نرمافزار SPSSver,۲۲ استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها نشان داد، اثر کود ورمیکمپوست بر ارتفاع بوته در سطح ۱ درصد معنیداری بوده و بیشترین ارتفاع درختچه به میزان ۴۵/۳ متر مربوط به کود ورمیکمپوست و کمترین آن ۸۸/۲ متر مربوط به تیمار شاهد است. اثر انواع مالچ بر ارتفاع درختچه در سطح ۱ درصد معنیدار بود. بیشترین مقدار ارتفاع گونه (۳/۱۹ متر) در تیمار کاه و کلش مشاهده شد. عملکرد وزن خشک و وزن تر درختچه گز شور، تحت تأثیر کود ورمیکمپست به ترتیب برابر با ۶۶/۹۹۱ و ۵۶۴ گرم در پایه است که نسبت به تیمارهای دیگر بیشترین مقدار را دارا است. در بین تیمارهای ترکیبی، تیمار ترکیب کاه و کلش و ورمیکمپوست بیشترین ارتفاع گیاه (۱۴/۳ سانتیمتر) را به خود اختصاص داد. بیشترین وزن خشک گیاه در تیمار مالچ روشن+ کود مرغی (۵۳۴ گرم در بوته) مشاهده شد. تیمار ترکیب کود مرغی و کاه و کلش نیز باعث بیشترین مقدار وزن تر گونه گزشور (۳/۱۰۵۵ گرم در بوته) شد.
نتیجه‌گیری: بهطورکلی نتایج حاصل نشان داد که استفاده از مواد بهساز ورمیکمپوست و کاهوکلش در بستر کاشت گونه گز شور نتایج مناسبی بر رشد این گونه داشتند. بنابراین، در عملیات احیای اراضی حاشیه دریاچه ارومیه و کاشت گیاهان مختلف از جمله گزشور در سطح وسیع‌تر، استفاده از این مواد میتواند مدنظر قرار بگ
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۶ )
پژوهش حاضر بهمنظور مطالعه اثر دو ماده بهساز طبیعی شامل کمپوست زباله شهری و بیوچار بر توانایی گیاهپالایی فلزات کادمیم، سرب، روی، کروم و نیکل توسط گیاه Bromus tomentellus انجام شد. برای انجام این تحقیق خاک مورد استفاده در کشت گلدانی، از اراضی اطراف شهرک صنعتی البرز در استان قزوین جمعآوری شد. طرح بهصورت آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۵ تکرار انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل کمپوست زباله شهری و بیوچار در دو سطح ۱ و ۲ درصد به همره تیمار شاهد بودند. برای تجزیه و تحلیل آماری دادهها از آزمون تجزیه واریانس در نرمافزار SPSS و برای رسم نمودارها از نرمافزار Excel و مقایسه میانگین دادهها از آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف تیمارهای کمپوست زباله شهری و بیوچار بر غلظت کادمیم، سرب، روی و نیکل اندام‌های هوایی و ریشه B. tomentellus معنیدار شد. کاربرد مواد کمپوست زباله شهری و بیوچار باعث افزایش جذب فلزات سنگین کادمیم، سرب، روی و نیکل در خاکهای آلوده اطراف شهرک صنعتی البرز قزوین توسط گیاه B. tomentellus می‌شوند. بهطورکلی با توجه به نتایج این پژوهش، بهترین تیمار برای بهبود توان گیاهپالایی B. tomentellus در جذب و استخراج فلزات کادمیم، سرب و روی، بیوچار ۱ درصد می‌باشد. درحالی‌که بهترین تیمار در افزایش توان گیاهپالایی این گیاه برای فلز نیکل، کمپوست ۱ درصد و بیوچار ۲ درصد می‌باشند. همچنین بر اساس نتایج حاصل از کاربرد تیمارهای کمپوست و بیوچار و مقادیر شاخصهای فاکتور انتقال، فاکتور تجمع بیولوژیکی و ضریب تجمع بیولوژیک، گونه B. tomentellus میتواند بهعنوان یک گیاه مناسب برای پالایش خاکهای آلوده به سرب و کادمیم در منطقه مورد مطالعه معرفی گردد.
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۷ )
هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر کمپوست زباله شهری و نانوذرات سیلیسیم بر فاکتورهای رشد گونه مرتعی Secale montanum در محیط گلخانه‌ای بود. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۴ تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل کمپوست زباله شهری در ۳ سطح (۰، ۱ و ۲ درصد وزنی) و نانوذرات سیلیس در ۳ سطح یا غلظت (۰، ۲۵۰ و ۵۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم) بودند. خاک مورد نیاز برای کشت گلخانه‌ای از رویشگاه طبیعی گیاه S. montanum جمعآوری شد. بعد از آمادهسازی گلدانها ۲۰ عدد از بذر چاودار در هر یک از گلدانها کشت شد. پس از گذشت ۵ ماه از استقرار گیاه، برداشت انجام شد و برخی از خصوصیات مورفولوژیکی مانند طول ساقه، حجم ریشه، سطح ریشه و مولفه‌های عملکردی مانند زیست‌توده خشک شاخساره، زیست‌توده خشک ریشه و زیست‌توده کل گیاه اندازهگیری شد. برای مطالعه اثر تیمارها بر خصوصیات رشد چاودار کوهی از تجزیه واریانس یک‌طرفه و برای مقایسه میانگینها از آزمون توکی در نرمافزار SPSSVer۲۲ استفاده شد. نتایج نشان داد که از خصوصیات مورفولوژیکی گیاه، سطح ریشه و حجم ریشه تحت تیمار کمپوست ۲ درصد، به‌ترتیب ۳۵/۱۳ سانتی‌مترمربع و ۸/۶ سانتیمتر مکعب بیشتر از تیمار شاهد بودند. همچنین از مولفه‌های عملکردی گیاه، وزن خشک ریشه، وزن خشک شاخساره و وزن خشک کل گیاه در تیمار کمپوست ۲ درصد، به‌ترتیب ۴/۶، ۷ و ۴۶/۱۳ گرم بیشتر از تیمار شاهد بودند. بهطورکلی نتایج نشان داد که از بین تیمارهای مورد استفاده، کمپوست زباله شهری ۲ درصد اثر مثبتی بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه S. montanum داشت. بنابراین می‌توان در عملیات اصلاح مرتع، ایجاد مراتع دست‌کاشت و علوفه‌کاری در دیمزارهای کم‌بازده و رهاشده بهمنظور کاهش فشار به مراتع، از کمپوست در سطح ۲ درصد برای بهبود استقرار و افزایش عملکرد این گیاه استفاده نمود.
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( ۸-۱۴۰۱ )
سابقه و هدف: خاک مراتع در مناطق کوهستانی بهدلیل دارا بودن مواد آلی فراوان همواره برای تبدیل به اراضی زراعی مورد توجه بوده است. تحقیقات نشان میدهد که در تغییر کاربری اراضی مرتعی و اجرای عملیات زراعی میتواند باعث افزایش فرسایش خاک وایجاد رواناب شود. بنابراین استفاده از انواع اصلاحکنندهها بهعنوان یک راهکار مناسب و مطلوب میتواند باعث کنترل هدررفت خاک در این اراضی شود. این مطالعه، با هدف بررسی و مقایسه تأثیر تغییر کاربری اراضی در مرتع و تاثیر اصلاحکنندههای آلی بر کاهش تولید رسوب، رواناب و هدررفت خاک در یکی از زیرحوزههای رودخانه مرگ انجام گردید.
مواد و روشها: پژوهش حاضر در یکی از زیرحوزههای رودخانه مرگ در پنج کیلومتری استان کرمانشاه انجام شد. این حوزه یکی ازسرشاخههای رودخانه کرخه و از مهمترین زیر حوزههای رودخانه قرهسو است. میانگین بارندگی سالیانه معادل ۵۹/۴۵۸ میلیمتر و دمای متوسط سالیانه آن ۸۹/۱۳درجه سانتیگراد است. بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی و اصلاحکنندههای آلی (کودگوسفندی و کمپوست زباله شهری) بر تولید رسوب، رواناب و هدررفت کربن در دو کاربری مرتع و کشاورزی، در سطح پلاتهای یک در دو مترمربع به مدت دو سال (سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹) مورد ارزیابی قرار گرفت. در سال اول نمونهها از پلاتهای فرسایشی بدون دستخوردگی جمعآوری گردید اما در سال دوم دو اصلاحکننده (کود گوسفندی و کمپوست زبالهشهری) هرکدام به مقدار ۵/۱ کیلوگرم به پلاتهای کاربری زراعی اضافه گردید. اصلاحکنندهها در اول خردادماه اضافه شدند و تا اولین بارندگی فصل پاییز حدود چهار ماه فرصت کافی برای فعل و انفعالات شیمیایی و تاثیرگذاری بر ویژگیهای خاک وجود داشت. نمونههای رواناب و رسوب و همچنین نمونههای خاک در اطراف پلاتها در آزمایشگاه آنالیز شده و حجم رواناب، مقدار رسوب معلق و درصد کربن آلی رسوبات و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک اندازهگیری شد.
نتایج: بافت خاک در هر دو کاربری یکسان و از نوع لومی رسی بود. اما از نظر میزان کربن آلی دو کاربری دارای تفاوت معنیداری (در سطح ۹۵ درصد) بوده و این پارامتر در کاربری مرتع بیش از دو برابر کاربری کشاورزی است. بر اساس نتایج در سال اول نمونهبرداری مقادیر حجم رواناب، وزن رسوب، اتلاف کربن طی پنج رخداد بارندگی در کاربری کشاورزی ۸۳، ۹۰ و ۸۷ درصد بیشتر از کاربری مرتع بهدست آمد. در سال دوم نمونهبرداری، پلاتهای مستقر در اراضی کشاورزی با اصلاح کنندههای خاک تیمار شده و تاثیر آنها مورد بررسی قرا گرفت. با وجود اینکه استفاده از اصلاح کنندههای خاک باعث کاهش ۲۰ درصدی رواناب و کاهش ۶۸/۳۱ و ۱۳/۱۳ درصدی مقدار و غلظت رسوب در اراضی کشاورزی شد، اما میزان این پارامترها همچنان در کاربری مرتع به ترتیب ۶۷، ۹۵، و ۷۲ درصد کمتر بهدست آمد. دادهها همچنان حاکی از بالاتر بودن ۷۱ درصدی هدررفت کربن آلی در کاربری کشاورزی نسبت به مرتع بود. نتایج بهدست آمده در این تحقیق نشان داد که اصلاح کنندهها در کاهش هدررفت آب و خاک موفق بوده و از بین آنها تیمار کود گوسفندی در مهار رواناب و رسوب بهتر از کمپوست عمل کرده است.
نتیجه گیری: بهطور کلی نتایج بهدست آمده در این تحقیق نشان داد که اصلاح کنندهها توانستهاند در کاهش هدررفت آب و خاک موفق عمل کنند و از بین آنها تیمار کود گوسفندی در مهار رواناب و رسوب بهتر از کمپوست عمل کرده است. اما هیچکدام نتوانستهاند اثر تخریب خاکورزی در این شیب را تا حد کاربری مرتع کاهش دهند. این امر نشاندهنده نقش و اهمیت حفاظتی کاربری مرتع در کاهش تخریب خاک و هدررفت آب است.
| صفحه ۱ از ۱ |
پایگاه های مرتبط
نظرسنجی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرتع می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق