RT - Journal Article T1 - Effect of water tankers traffic on soil hydraulic properties in winter rangelands of Aq Qala plain JF - rangelandj YR - 2021 JO - rangelandj VO - 15 IS - 3 UR - http://rangelandsrm.ir/article-1-1070-fa.html SP - 504 EP - 521 K1 - Hydraulic conductivity K1 - Soil permeability K1 - Road K1 - Water tankers K1 - Rangeland destruction AB - یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی کیفیت خاک پارامتر نفوذ آب به خاک و هدایت هیدرولیکی است، که در مسائل مختلف آبخیزداری، مدیریت و حفاظت آب و خاک و مدلسازی هیدرولوژیکی نقش کلیدی دارد. عوامل متعددی هم‌چون ویژگی‌های ذاتی خاک، میزان پوشش گیاهی، نوع استفاده از اراضی و فشردگی خاک بر میزان نفوذ تاثیر گذارند. بهره‌برداران مراتع قشلاقی شهرستان آق‌قلا تقریباً در تمام طول دوره چرایی با مشکل تأمین آب شرب برای دام‌های خود مواجه هستند و برای حل این مشکل، به خرید و حمل آب شرب مورد نیاز دام‌ها از طریق تراکتور و تانکر اقدام می‌کنند. هدف از این تحقیق بررسی و کمّی سازی اثرات تردد مداوم تانکرهای حامل آب بر روی ویژگی‌های هیدرولیکی خاک سطحی مراتع است. برای تحقق این هدف، میزان هدایت هیدرولیکی به وسیله دو روش صحرایی و یک روش آزمایشگاهی اندازه‌گیری و از طریق آزمون آماری t مستقل خصوصیات هیدرولیکی خاک بین دو گروه شاهد و تیمار مسیر عبور چرخ‌های تراکتور و تانکر مورد مقایسه قرار گرفت. تحلیل آماری نتایج به‌دست آمده نشان داد میزان میانگین هدایت هیدرولیکی در روش‌های نفوذسنج مکشی، استوانه دوگانه و روش آزمایشگاهی در منطقه شاهد به‌ترتیب 19/2، 93/14 و 76/2 و تیمار مسیر تردد تراکتور و تانکر به‌ترتیب 26/1، 93/6 و 84/1 است. به‌عبارتی اختلاف معناداری در سطح اطمینان 95 درصد بین مقادیر دو گروه شاهد و تیمار در روش‌های نفوذسنج مکشی و استوانه دوگانه در مسیر عبور چرخ‌های تراکتور و تانکر وجود دارد که با توجه به افزایش مساحت مسیرهای تردد، پیامدهای اکولوژیکی متعددی را در طولانی مدت ایجاد خواهد کرد. همچنین نتایج بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه مورد مطالعه نشان داد که به غیر از پارامتر pH در سایر پارامترهای اندازه‌گیری شده اختلاف معناداری در سطح 5 درصد بین عرصه مسیرهای تردد و شاهد وجود دارد. LA eng UL http://rangelandsrm.ir/article-1-1070-fa.html M3 ER -