Journal of Rangeland
مرتع
مرتع
Agriculture
http://rangelandsrm.ir
1
admin
2008-0891
2676-5039
fa
jalali
1397
10
1
gregorian
2019
1
1
12
4
online
1
fulltext
fa
بررسی گیاه درمانی بومی و اولویتبندی کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی در مراتع چهارباغ استان گلستان
Ethnopharmacology and prioritizing enterprises related to medicinal plants in Chaharbagh rangelands, Golestan province
تخصصي
Special
پژوهشي
Research
<span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">با توجه</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">به</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">توانمندی­های</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">طبیعی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">استان</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">گلستان برای</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">تولید گیاهان</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">دارویی،</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">می­توان</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">با</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">آشنا</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کردن</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">هر</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">چه</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">بیشتر</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">جوامع محلی با</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">گیاهان</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">دارویی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">و</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">خواص</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">درمانی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">آنها،</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">زمینه</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">را</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">حداقل برای گسترش</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">بازار</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">داخلی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">فراهم</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کرد. در تحقیق حاضر سعی بر آن است که خواص و نحوه استفاده محلی گیاهان دارویی مراتع چهارباغ و کسب و کارهای مرتبط با آن بررسی شود. پس از شناسایی مهمترین گیاهان دارویی با پرسش از جوامع محلی، کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی با نظرسنجی از صاحبنظران</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">گیاهان دارویی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">و کارشناسان</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">منابع طبیعی به تعداد 65 نفر به</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">روش</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">نمونه­گیری</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">هدفمند</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">اولویتبندی شد. ابزار</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">گردآوری</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">داده­ها،</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">پرسشنامههای</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">باز و مصاحبه است. سوالات مورد نیاز از طریق مطالعات اکتشافی و رویکرد تحلیل محتوا در دو سطح به صورت سلسله مراتبی تدوین و ملاک عمل قرار داده شد.</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">روایی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">پرسشنامه براساس</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">نظر</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">جمعی</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">از</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">صاحبنظران</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">و</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">استادان</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">مجرب</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">و پایایی آن بر اساس محاسبه</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">آزمون آلفای کرونباخ در محیط نرمافزار </span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">SPSS<sub>23</sub></span></span></span><span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> انجام شد. از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (</span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">AHP</span></span></span><span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">) بر اساس وزن­دهی، کسب و کارهای گیاهان دارویی در محیط نرم­افزار </span></span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:10.0pt;">EXPERT CHOICE</span></span></span><span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> اولویت­بندی شد. امتیازدهی به هر یک از سوالات پرسشنامه در هر سطح در قالب مقیاس طیفی لیکرت انجام شد. تعداد 9 گونه­ مهم دارویی شناسایی شد و مهمترین کسب و کار در سطح اول، تولیدی-خدماتی (با وزن نسبی 416/0) و فرآوری اولیه (با وزن نسبی 231/0) است. سایر کسب و کارهای مهم بهترتیب عبارتند از بازاریابی (با وزن نسبی 270/0)، کاشت (با وزن نسبی 200/0)، پودر، بستهبندی (با وزن نسبی 282/0) و تولید دمنوش (با وزن نسبی 252/0) معرفی شد. </span></span><span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">با توجه</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">به</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">امکان­پذیری</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">و</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">ضرورت</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">بالای</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کارگاه­های</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">عرق گیری، بسته­بندی و خشک کردن گیاهان دارویی از قبیل پونه و آویشن در</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">منطقه،</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">پیشنهاد</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">میشود نسبت</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">به</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">آموزش</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">و ترویج</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کشت</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">آن</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">اقدام</span></span> <span style="font-family:b nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">شود. همچنین با توجه به اهمیت چندمنظوره بودن طرح­های مرتعداری در راستای معیشت پایدار، توصیه می­شود بهرهبرداران مراتع در اراضی دارای قابلیت تولید گیاهان دارویی و با رعایت ضوابط و شرایط، اقدام به پرورش آنها نمایند. </span></span>
There is a good potential in medicinal plants production in Golestan province due to its capabilities. This study aimed to identify medicinal plants uses and prioritize the enterprises related to them in Chaharbagh rangelands - Golestan province. A qualitative method including depth interviews and questionnaire with local communities and experts of medicinal plants were used to conduct this research. The purposeful sampling method was used to complete questioners from 65 people. Questionnaires were designed based on the results of the qualitative step and literature review. Exploratory studies and content analysis in two hierarchical levels were used to extract the questions. The validity of questionnaires was confirmed by a panel of experts and its reliability was tested by Cronbach alpha coefficient using SPSS<sub>23 </sub>software. The relative weight of the given scores calculated by Expert Choice software. The scores of questions were ranked based on the Likert scale at each level. Results showed that there are nine important medicinal plants in Chaharbagh rangelands and the most important priority of related enterprises was business of production and services (relative weight 0.42) and initial processing of medicinal plants (relative weight of 0.23) at first level. The other identified enterprises were marketing (relative weight of 0.27), planting (relative weight of 0.2), powder, and packaging of medicinal plants (relative weight of 0.28) and making tea bag by medicinal plants (relative weight of 0.25). Although extraction, packaging, and drying of medicinal plants such as <em>Mentha spp</em>, and Thyme have a high capacity for producing various enterprises, the locals are required to be trained for these purposes. It is reccomended that range managers initiate cultivation of medicinal plants in the rangelands to create additional alternative livelihoods.<br>
گیاهان دارویی, بازاریابی, خدماتی-تولیدی, چهارباغ.
Medicinal plants, marketing, services and production, Charbagh.
493
506
http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-287-76&slc_lang=fa&sid=1
Mohammadrahim
Foroozeh
محمدرحیم
فروزه
rfroozeh@gmail.com
10031947532846007939
10031947532846007939
Yes
Seyedeh Zphreh
Mirdeylami
سیده زهره
میردیلمی
10031947532846007940
10031947532846007940
No