دوره 16، شماره 4 - ( 12-1401 )
جلد 16 شماره 4 صفحات 711-701 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Asgharnejad L, Heydari G, Barani H, Sheidai karkaj E, Hosseini Yekani A. Causal analysis of factors influencing pasture management (Case study: pastures of Kermanshah province). مرتع 2023; 16 (4) :701-711
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1019-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1019-fa.html
اصغرنژاد لادن، حیدری قدرت اله، بارانی حسین، شیدای کرکج اسماعیل، حسینی یکانی علی. تعیین ترکیب بهینه منابع درآمدی مراتع با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی (مطالعه موردی: مراتع دشت، گرمه). مرتع. 1401; 16 (4) :701-711
گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
چکیده: (1193 مشاهده)
سابقه و هدف: استفاده بیرویه از مراتع، علاوه بر تسریع در روند تخریب، کاهش ارزش این منابع را به دنبال دارد که در نهایت منجر به کاهش درآمد بهرهبرداران میشود. بنابراین در توسعه پایدار مراتع رعایت استفاده بهینه جهت تامین معیشت بهرهبرداران در محدودههای عرفی بدون آسیب رساندن به توان اکولوژیک آنها برای نسلهای آتی ضروری است. بهینهسازی یکی از روشهای تخصیص منابع محسوب میشود که در آن فعالیتهای مختلف یا کاربریهای اراضی به واحدهای خاصی اختصاص داده میشود. هدف از این مطالعه تدوین الگوی بهینه بهرهبرداری با در نظرگرفتن حداکثرسازی درآمد در مراتع میباشد.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر در مراتع دشت از توابع شهرستان گرمه در استان خراسان شمالی انجام شد. اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه حضوری با بهرهبرداران به روش نمونه گیری اتفاقی جمع‌آوری شد و چند بهرهبردار نماینده با توجه به مقدار سرمایه در دسترس انتخاب شد. سپس برای هر یک، ترکیب بهینه منابع درآمدی با استفاده از مدل برنامهریزی تعیین گردید. سپس بین مدلهای ارائه شده و همچنین الگوهای فعلی مقایسه صورت گرفت. مدل برنامهریزی استفاده شده در مطالعه حاضر یک مدل برنامهریزی خطی برای تعیین الگوی بهینه منابع درامدی (بهرهبرداری) بود. تعداد سه متغیر تصمیم که هر یک از آنها مربوط به سهم اختصاص یافته به هر یک از بهرهبرداری‌ها (دامداری، زنبورداری و پرورش گیاهان دارویی) است در نظر گرفته شد. همچنین محدودیتها شامل محدودیتهای مربوط به سرمایه، نیروی کار و آب میباشد. در این مدل هدف حداکثر کردن درآمد خالص خانوار (ارزش کلیه تولیدات نهایی منهای ارزش کلیه نهاده‌های تولید) میباشد. در این تحقیق درآمد کل خانوار و حداکثر کردن این درآمد به عنوان سنجه رفاه در تابع هدف انتخاب شد. این مدل به وسیله نرم افزار LINDO حل شد و بدین ترتیب الگوهای برنامهریزی خطی برای تمام بهرهبرداران نماینده سامان عرفی دشت در نرم افزار LINDO به اجرا درآمد.
نتایج: با مقایسه الگوهای بهینه بهرهبرداری و الگوهای مورد استفاده بهرهبرداران نماینده، ملاحضه میشود فعالیت زنبورداری در الگوهای بهینه افزایش و فعالیت دامداری از الگوها خارج شده است. بدین معنی که بیشترین سود از فعالیت زنبورداری حاصل میگردد و بهرهبرداران برای تأمین بازدهیهای مورد نظر ملزم به لحاظ کردن فعالیت زنبورداری در الگوی خود هستند. بر این اساس عمده توانایی بهرهبرداران در تغییر ترکیب بر روی فعالیت زنبورداری متمرکز میشود. بدین معنی که بهرهبرداران برای تأمین بازدهیهای مورد نظر ملزم به لحاظ کردن فعالیت زنبورداری در الگوی خود هستند. همچنین، نتایج حاصل از الگوهای برنامهریزی خطی در نرم افزار LINDO نشان میدهد که بازده الگوی بهینه در مدل 1 به 66396630 تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 36574460 تومان می باشد 54/81 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه در مدل 2 به 83901190 تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 49039940 تومان میباشد09/71 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه در مدل 3 به 131284200 تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 808913008 تومان می باشد 3/62 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه در مدل 4 به 144865400تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 98070390 تومان می باشد 72/47 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه نیز در مدل 5 به 18228890تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 113704800 تومان می باشد 32/60 درصد افزایش نشان میدهد
نتیجه گیری: بهینهسازی نشان داد که بیشترین سود از فعالیت زنبورداری حاصل گردید و برای کل بهرهبرداران نماینده، فعالیت دامداری از الگو خارج شده است. با توجه به نتایج، مدل بهینه اقدام به افزایش فعالیت زنبورداری نمود تا بر این اساس، بیشینهسازی درآمد انجام گیرد. تغییر در نوع بهرهبرداری از مراتع و بهینهسازی آن، بدون اعمال برنامههای مدیریتی و استفاده بر اساس استعداد و پتانسیل نمیتواند منجر به افزایش درآمد شود.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر در مراتع دشت از توابع شهرستان گرمه در استان خراسان شمالی انجام شد. اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه حضوری با بهرهبرداران به روش نمونه گیری اتفاقی جمع‌آوری شد و چند بهرهبردار نماینده با توجه به مقدار سرمایه در دسترس انتخاب شد. سپس برای هر یک، ترکیب بهینه منابع درآمدی با استفاده از مدل برنامهریزی تعیین گردید. سپس بین مدلهای ارائه شده و همچنین الگوهای فعلی مقایسه صورت گرفت. مدل برنامهریزی استفاده شده در مطالعه حاضر یک مدل برنامهریزی خطی برای تعیین الگوی بهینه منابع درامدی (بهرهبرداری) بود. تعداد سه متغیر تصمیم که هر یک از آنها مربوط به سهم اختصاص یافته به هر یک از بهرهبرداری‌ها (دامداری، زنبورداری و پرورش گیاهان دارویی) است در نظر گرفته شد. همچنین محدودیتها شامل محدودیتهای مربوط به سرمایه، نیروی کار و آب میباشد. در این مدل هدف حداکثر کردن درآمد خالص خانوار (ارزش کلیه تولیدات نهایی منهای ارزش کلیه نهاده‌های تولید) میباشد. در این تحقیق درآمد کل خانوار و حداکثر کردن این درآمد به عنوان سنجه رفاه در تابع هدف انتخاب شد. این مدل به وسیله نرم افزار LINDO حل شد و بدین ترتیب الگوهای برنامهریزی خطی برای تمام بهرهبرداران نماینده سامان عرفی دشت در نرم افزار LINDO به اجرا درآمد.
نتایج: با مقایسه الگوهای بهینه بهرهبرداری و الگوهای مورد استفاده بهرهبرداران نماینده، ملاحضه میشود فعالیت زنبورداری در الگوهای بهینه افزایش و فعالیت دامداری از الگوها خارج شده است. بدین معنی که بیشترین سود از فعالیت زنبورداری حاصل میگردد و بهرهبرداران برای تأمین بازدهیهای مورد نظر ملزم به لحاظ کردن فعالیت زنبورداری در الگوی خود هستند. بر این اساس عمده توانایی بهرهبرداران در تغییر ترکیب بر روی فعالیت زنبورداری متمرکز میشود. بدین معنی که بهرهبرداران برای تأمین بازدهیهای مورد نظر ملزم به لحاظ کردن فعالیت زنبورداری در الگوی خود هستند. همچنین، نتایج حاصل از الگوهای برنامهریزی خطی در نرم افزار LINDO نشان میدهد که بازده الگوی بهینه در مدل 1 به 66396630 تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 36574460 تومان می باشد 54/81 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه در مدل 2 به 83901190 تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 49039940 تومان میباشد09/71 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه در مدل 3 به 131284200 تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 808913008 تومان می باشد 3/62 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه در مدل 4 به 144865400تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 98070390 تومان می باشد 72/47 درصد افزایش نشان میدهد. بازده الگوی بهینه نیز در مدل 5 به 18228890تومان افزایش یافت که نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی که 113704800 تومان می باشد 32/60 درصد افزایش نشان میدهد
نتیجه گیری: بهینهسازی نشان داد که بیشترین سود از فعالیت زنبورداری حاصل گردید و برای کل بهرهبرداران نماینده، فعالیت دامداری از الگو خارج شده است. با توجه به نتایج، مدل بهینه اقدام به افزایش فعالیت زنبورداری نمود تا بر این اساس، بیشینهسازی درآمد انجام گیرد. تغییر در نوع بهرهبرداری از مراتع و بهینهسازی آن، بدون اعمال برنامههای مدیریتی و استفاده بر اساس استعداد و پتانسیل نمیتواند منجر به افزایش درآمد شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
