گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
چکیده: (2766 مشاهده)
شتر به دلیل ویژگیهای ممتاز همچون تبدیل علوفه با کمیت و کیفیت پایین به تولیدات لبنی و گوشتی مرغوب، سازگاری با مراتع خشک و نیمهخشک و مقاومت در برابر بیماریها، کارکرد اساسی در نظامهای چرایی گسترده دارد. این ویژگیها باعث شده است تا شترداری به عنوان یکی از راهبردهای توسعه پایدار در مدیریت منابع طبیعی و معیشت پایدار جوامع محلی معرفی گردد. با این حال شترداری در ایران با چالشهای متعددی روبرو است. این مطالعه در نظر دارد به تحلیل راهبردی نظامهای شترداری از دیدگاه عشایر کلکویی و کارشناسان مرتع در استان قم بپردازد. برای این منظور عوامل قوّت، ضعف، فرصت و تهدید از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته شناسایی شد. سپس با طراحی پرسشنامه و تکمیل آن وزندهی به عوامل از دیدگاه دو جامعه ذینفع صورت گرفت. تحلیل دادهها در محیط نرمافزار EXCEL در چارچوب روش SWOT انجام شد. نتایج نشان داد مهمترین عوامل درونی مؤثر بر شترداری از دیدگاه عشایر و کارشناسان در بخش قوّتها نگرش مثبت و علاقه و انگیزه به شترداری بین عشایر کلکویی و در بخش ضعفها کمبود منابع آبی مناسب جهت شرب دام بودند. همچنین در بین عوامل بیرونی مؤثر بر شترداری در بخش فرصتها نگرش مثبت افراد جامعه نسبت به شتر و محصولات تولیدی آن و در بخش تهدیدها نبود برنامهریزی جامع و راهبردی شترداری بود. موقعیت راهبردی شترداری از دیدگاه عشایر کلکویی با وزننهایی عوامل درونی و برونی بهترتیب 502/3 و 407/3 تهاجمی (SO) و از دیدگاه کارشناسان با وزن نهایی 073/2 و 517/2 رقابتی (WO) تعیین شد. از آنجاییکه هر دو ذینفع وزن بالایی به عوامل فرصت اختصاص دادند، تأکید نهایی بر فراهمسازی شرایط برای استفاده از فرصتهای شترداری و همچنین تقویت قوّتها و کاهش ضعفها بود. نتایج این مطالعه به مدیران اجرایی و سیاستگزاران کمک میکند تا با اطلاعات بیشتری نقشه راه شترداری در منطقه را طراحی و تنظیم کنند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1400/6/9 | پذیرش: 1400/9/18 | انتشار: 1400/10/10