دوره 16، شماره 3 - ( 8-1401 )
جلد 16 شماره 3 صفحات 496-481 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
azariyan moghadam F, Sadeghipour A, Hojati S M, Kooch Y. Effect of Different Land Uses on Physical, Chemical and Biological Characteristics of Soil, Plot No. 4, Shahriar, Tehran Province. مرتع 2022; 16 (3) :481-496
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1056-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1056-fa.html
آذریان‌مقدم فاطمه، صادقی‌پور احمد، حجتی سید محمد، کوچ یحیی. اثر کاربریهای مختلف اراضی بر مشخصه‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک قطعه چهار شهریار ، استان تهران. مرتع. 1401; 16 (3) :481-496
گروه بیابان‌زدایی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان
چکیده: (1186 مشاهده)
سابقه و هدف: خاک یکی از بزرگ‌ترین ذخایر کربن در بیوسفر با بیشترین پتانسیل ذخیره کربن برای کاهش اثرات تغییرات اقلیم هستند. مطالعه حاضر با هدف بررسی کاربریهای مختلف اراضی بر ذخیره کربن و دیگر مشخصه‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در قطعه چهار شهریار انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این تحقیق کاربری مرتع، شامل آتریپلکسکاری ۲۶ ساله، ۱۶ ساله، ۱۱ ساله و تاغکاری ۱۸ ساله و کاربری کشاورزی شامل کشت دیم و کشت آبی، همچنین اراضی شاهد انتخاب شدند. نمونههای خاک از اعماق ۱۰-۰، ۲۰-۱۰ و ۴۰-۲۰ سانتی‌متری بهصورت تصادفی – سیستماتیک جمع‌آوری و آنالیز شدند. نمونههای خاک بعد از خشک شدن، ابتدا از الک دو میلیمتری عبور داده شده و سپس درصد سنگ و سنگریزه در آن مشخص گردید. درادامه، بافت خاک (درصد اجزای تشکیل دهنده خاک) به روش هیدرومتری، اسیدیته عصاره اشباع خاک به کمک pH متر، قابلیت هدایت الکتریکی در عصاره اشباع به کمک EC متر ،آهک خاک به روش کلسیمتری ، نیتروژن به روش کجلدال ، فسفر به روش اسپکتوفتومتری ، سدیم و پتاسیم به روش فلم فتومتری، میزان کربن آلی خاک به روش والکی بلک و جرم مخصوص ظاهری با کمک روش کلوخه اندازه‌گیری شد. تنفس میکروبی نمونههای خاک از طریق بطری بسته اندازه‌گیری شد ، کربن و نیتروژن زیتوده میکروبی به روش تدخین- استخراج و سهم متابولیک از تقسیم دی‌اکسید‌کربن آزاد شده (میلی گرم کربن بر گرم خاک در ساعت) بر زیست توده میکروبی کربن خاک (گرم کربن بر گرم خاک) محاسبه شد. سهم میکروبی از تقسیم دو پارامتر کربن زیتوده میکروبی خاک (میلی‌گرم کربن بر گرم خاک) بر میزان کربن آلی خاک (گرم کربن بر گرم خاک) بدست آمد.. آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه (ANOVA) برای مقایسه داده‌های خاک در میان کاربریهای مختلف استفاده شد. آزمون دانکن برای آزمون تفاوت در سطح یک درصد (۰۱/۰ p <) به کار گرفته شد. تمام تجزیه و تحلیل‌های آماری با استفاده از بسته نرم‌افزار آماری SPSS, 19 انجام شد.
نتایج: نتایج نشان داد که مشخصات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در بین کاربریهای مختلف اراضی دارای تفاوت معنی‌دار (۰۱/۰ p <) با یکدیگر بودند، به‌طوری‌که بیشترین میزان کربن آلی مربوط به تیمار کشت آبی ۳۸/۱ درصد و کمترین میزان آن مربوط به تیمار شاهد ۱۴/۰ درصد بود. همچنین کمترین میزان جرم مخصوص ظاهری مربوط به تیمار کشت آبی ۳۶/۱ گرم بر سانتی‌متر مکعب بود. بیشترین میزان تنفس پایه مربوط به تیمار تاغکاری ۱۸ ساله ۷۳/۰ میلی گرم دی اکسید کربن در گرم خاک در روز می‌باشد. همچنین بیشترین میزان کربن زیتوده میکروبی مربوط به تیمار تاغکاری ۱۸ ساله ۵۵/۱۲۴ میلی گرم در کیلوگرم می‌باشد، بهطور کلی اراضی کشاورزی پتانسیل بیشتری برای ذخیره کربن نسبت به دیگر کاربریهای مطالعه شده در این ناحیه دارند. در نهایت باید گفت که کاربریهای مختلف اراضی تاثیر بسزایی بر خصوصیات فیزیکی شمیایی و زیستی خاک دارند، و نقش موثری در اندوخته بلند مدت کربن در خاک ایفا می‌کنند.
نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داد که موفقیت در احیای مناطق بیابانی با استفاده ازاین‌گونه‌ها، منوط به دانستن روابط میان خاک و پوشش گیاهی است. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و زیستی خاک، تبادلات کربن بین هوا و خاک را تحت تأثیر قرار می‌دهند. ازجمله عوامل مؤثر بر خصوصیات خاک نوع پوشش گیاهی و کاربری اراضی است. این تحقیق نشان می دهد که مناسبترین راه ذخیره کربن در خاک مبارزه با بیابان‌زایی و جنگل تراشی و حفظ و احیای پوشش گیاهی است.
مواد و روش‌ها: در این تحقیق کاربری مرتع، شامل آتریپلکسکاری ۲۶ ساله، ۱۶ ساله، ۱۱ ساله و تاغکاری ۱۸ ساله و کاربری کشاورزی شامل کشت دیم و کشت آبی، همچنین اراضی شاهد انتخاب شدند. نمونههای خاک از اعماق ۱۰-۰، ۲۰-۱۰ و ۴۰-۲۰ سانتی‌متری بهصورت تصادفی – سیستماتیک جمع‌آوری و آنالیز شدند. نمونههای خاک بعد از خشک شدن، ابتدا از الک دو میلیمتری عبور داده شده و سپس درصد سنگ و سنگریزه در آن مشخص گردید. درادامه، بافت خاک (درصد اجزای تشکیل دهنده خاک) به روش هیدرومتری، اسیدیته عصاره اشباع خاک به کمک pH متر، قابلیت هدایت الکتریکی در عصاره اشباع به کمک EC متر ،آهک خاک به روش کلسیمتری ، نیتروژن به روش کجلدال ، فسفر به روش اسپکتوفتومتری ، سدیم و پتاسیم به روش فلم فتومتری، میزان کربن آلی خاک به روش والکی بلک و جرم مخصوص ظاهری با کمک روش کلوخه اندازه‌گیری شد. تنفس میکروبی نمونههای خاک از طریق بطری بسته اندازه‌گیری شد ، کربن و نیتروژن زیتوده میکروبی به روش تدخین- استخراج و سهم متابولیک از تقسیم دی‌اکسید‌کربن آزاد شده (میلی گرم کربن بر گرم خاک در ساعت) بر زیست توده میکروبی کربن خاک (گرم کربن بر گرم خاک) محاسبه شد. سهم میکروبی از تقسیم دو پارامتر کربن زیتوده میکروبی خاک (میلی‌گرم کربن بر گرم خاک) بر میزان کربن آلی خاک (گرم کربن بر گرم خاک) بدست آمد.. آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه (ANOVA) برای مقایسه داده‌های خاک در میان کاربریهای مختلف استفاده شد. آزمون دانکن برای آزمون تفاوت در سطح یک درصد (۰۱/۰ p <) به کار گرفته شد. تمام تجزیه و تحلیل‌های آماری با استفاده از بسته نرم‌افزار آماری SPSS, 19 انجام شد.
نتایج: نتایج نشان داد که مشخصات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در بین کاربریهای مختلف اراضی دارای تفاوت معنی‌دار (۰۱/۰ p <) با یکدیگر بودند، به‌طوری‌که بیشترین میزان کربن آلی مربوط به تیمار کشت آبی ۳۸/۱ درصد و کمترین میزان آن مربوط به تیمار شاهد ۱۴/۰ درصد بود. همچنین کمترین میزان جرم مخصوص ظاهری مربوط به تیمار کشت آبی ۳۶/۱ گرم بر سانتی‌متر مکعب بود. بیشترین میزان تنفس پایه مربوط به تیمار تاغکاری ۱۸ ساله ۷۳/۰ میلی گرم دی اکسید کربن در گرم خاک در روز می‌باشد. همچنین بیشترین میزان کربن زیتوده میکروبی مربوط به تیمار تاغکاری ۱۸ ساله ۵۵/۱۲۴ میلی گرم در کیلوگرم می‌باشد، بهطور کلی اراضی کشاورزی پتانسیل بیشتری برای ذخیره کربن نسبت به دیگر کاربریهای مطالعه شده در این ناحیه دارند. در نهایت باید گفت که کاربریهای مختلف اراضی تاثیر بسزایی بر خصوصیات فیزیکی شمیایی و زیستی خاک دارند، و نقش موثری در اندوخته بلند مدت کربن در خاک ایفا می‌کنند.
نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داد که موفقیت در احیای مناطق بیابانی با استفاده ازاین‌گونه‌ها، منوط به دانستن روابط میان خاک و پوشش گیاهی است. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و زیستی خاک، تبادلات کربن بین هوا و خاک را تحت تأثیر قرار می‌دهند. ازجمله عوامل مؤثر بر خصوصیات خاک نوع پوشش گیاهی و کاربری اراضی است. این تحقیق نشان می دهد که مناسبترین راه ذخیره کربن در خاک مبارزه با بیابان‌زایی و جنگل تراشی و حفظ و احیای پوشش گیاهی است.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
