دوره 17، شماره 1 - ( 3-1402 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 96-82 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Amani M, Kooch Y, Abedi M. Effect of degradation intensity of wooded rangelands on root characteristics and soil ecochemical activities of Mirkola Region of Nowshahr. مرتع 2023; 17 (1) :82-96
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1111-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1111-fa.html
امانی معصومه، کوچ یحیی، عابدی مهدی. اثر شدت تخریب مراتع مشجر بر مشخصه های ریشه و فعالیت های اکوشیمی خاک منطقه میرکلا نوشهر. مرتع. 1402; 17 (1) :82-96
گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
چکیده: (1068 مشاهده)
سابقه و هدف: رویشگاههای کوهستانی، با توجه به شرایط اقلیمی که دارند، جزء مناطق بسیار حساس محسوب میشوند و عموماً در مقایسه با ارتفاعات پاییندست از تنوع گیاهی کمتری برخوردار میباشند. متاٌسفانه در سالیان گذشته، به علت تعرضهای انسانی، بخشهایی از این مناطق تخریب شده و اکنون در بعضی سطوح یا فاقد پوشش گیاهی میباشند و یا اینکه از پوشش گیاهی بسیار کمی برخوردارند. از آنجایی که گونههای ولیک و زرشک غالبیت پوششهای درختچهای رویشگاههای کوهستانی شمال کشور را شامل میشوند، در این پژوهش به مطالعه اثر شدتهای مختلف تخریب این پوششهای گیاهی بر شاخصهای زیستی خاک پرداخته خواهد شد.
مواد و روشها : بدین منظور در منطقه ییلاقی میرکلای بخش کجور در غرب استان مازندران مناطقی با درصد پوششهای بین 90 تا 100، 70 تا 60، 40 تا 30 و 10 تا 0 درصد، به ترتیب به عنوان رویشگاههای بدون تخریب و شدت تخریبهای سبک، متوسط و شدید انتخاب شدند. سه قطعه یک هکتاری (100 متر × 100 متر) در هر یک از این رویشگاهها مدنظر قرار گرفت. در داخل هر یک از این قطعات، تعداد 5 نمونه خاک (از چهار گوشه و مرکز قطعات) از عمقهای 10-0، 20-10 و 30-20 سانتیمتری و در یک سطح 30 سانتیمتر × 30 سانتیمتر برداشت و به آزمایشگاه انتقال داده شد. در مجموع از هر یک از این رویشگاهها تعداد 45 نمونه خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد.
نتایج: بیشترین مقادیر زیتوده ریزریشه و درشتریشههای خاک در رویشگاههای بدون تخریب مشاهده شد. بیشترین مقادیر محتوای کربن در درشتریشههای رویشگاههای بدون تخریب مشاهده شد. رویشگاههای بدون تخریب و همچنین رویشگاههایی با شدت تخریب کم دارای بالاترین مقادیر محتوای نیتروژن و فسفر در ریشهها بود. بیشترین مقادیر کلسیم در ریزریشه رویشگاههای بدون تخریب و با تخریب کم مشاهده شد در حالی که رویشگاه بدون تخریب دارای بالاترین مقادیر کلسیم در درشتریشههای خاک بود. کمترین مقادیر منیزیم در ریزریشه و درشتریشه رویشگاههایی با شدت تخریب شدید مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم اورهآز در رویشگاههای بدون تخریب و لایههای بالایی خاک مشاهده شد و با افزایش شدت تخریب فعالیت این آنزیم بطور معنیداری کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم اسیدفسفاتاز خاک در رویشگاه بدون تخریب و کمترین مقادیر آن در رویشگاههایی با شدت تخریب شدید مشاهده شد. در رویشگاههایی با شدت تخریب متوسط، مقدار فعالیت آنزیم اسیدفسفاتاز در عمقهای مختلف خاک تفاوت آماری معنیداری نشان نداد. افزایش شدت تخریب باعث کاهش معنیدار فعالیت آنزیمهای آریلسولفاتاز و اینورتاز خاک شد. عمق 10-0 سانتیمتری خاک دارای بیشترین مقادیر آریلسولفاتاز و اینورتاز خاک به ترتیب در رویشگاههای بدون تخریب و شدتهای تخریب سبک، متوسط و شدید بود.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از آنست که شدتهای مختلف تخریب پوشش گیاهی اثر قابل توجهی بر شاخصهای زیستی خاک دارند. در واقع میتوان اشاره داشت که حفاظت از پوشش گیاهی میتواند اثرات مثبتی بر فعالیت اجزای زیرزمینی خاک داشته باشد. بنابراین یافتههای این پژوهش مؤید حفاظت از پوششهای گیاهی طبیعی جهت افزایش مشخصههای کیفی و سلامت خاک میباشد. نتایج این پژوهش میتواند در خصوص ارزیابی توان اکولوژیک و چرخه عناصر غذایی پوششهای گیاهی طبیعی در مناطق کوهستانی شمال ایران اطلاعات ارزشمندی در اختیار مدیران منابع طبیعی قرار داده و کمک شایانی نماید.
مواد و روشها : بدین منظور در منطقه ییلاقی میرکلای بخش کجور در غرب استان مازندران مناطقی با درصد پوششهای بین 90 تا 100، 70 تا 60، 40 تا 30 و 10 تا 0 درصد، به ترتیب به عنوان رویشگاههای بدون تخریب و شدت تخریبهای سبک، متوسط و شدید انتخاب شدند. سه قطعه یک هکتاری (100 متر × 100 متر) در هر یک از این رویشگاهها مدنظر قرار گرفت. در داخل هر یک از این قطعات، تعداد 5 نمونه خاک (از چهار گوشه و مرکز قطعات) از عمقهای 10-0، 20-10 و 30-20 سانتیمتری و در یک سطح 30 سانتیمتر × 30 سانتیمتر برداشت و به آزمایشگاه انتقال داده شد. در مجموع از هر یک از این رویشگاهها تعداد 45 نمونه خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد.
نتایج: بیشترین مقادیر زیتوده ریزریشه و درشتریشههای خاک در رویشگاههای بدون تخریب مشاهده شد. بیشترین مقادیر محتوای کربن در درشتریشههای رویشگاههای بدون تخریب مشاهده شد. رویشگاههای بدون تخریب و همچنین رویشگاههایی با شدت تخریب کم دارای بالاترین مقادیر محتوای نیتروژن و فسفر در ریشهها بود. بیشترین مقادیر کلسیم در ریزریشه رویشگاههای بدون تخریب و با تخریب کم مشاهده شد در حالی که رویشگاه بدون تخریب دارای بالاترین مقادیر کلسیم در درشتریشههای خاک بود. کمترین مقادیر منیزیم در ریزریشه و درشتریشه رویشگاههایی با شدت تخریب شدید مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم اورهآز در رویشگاههای بدون تخریب و لایههای بالایی خاک مشاهده شد و با افزایش شدت تخریب فعالیت این آنزیم بطور معنیداری کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم اسیدفسفاتاز خاک در رویشگاه بدون تخریب و کمترین مقادیر آن در رویشگاههایی با شدت تخریب شدید مشاهده شد. در رویشگاههایی با شدت تخریب متوسط، مقدار فعالیت آنزیم اسیدفسفاتاز در عمقهای مختلف خاک تفاوت آماری معنیداری نشان نداد. افزایش شدت تخریب باعث کاهش معنیدار فعالیت آنزیمهای آریلسولفاتاز و اینورتاز خاک شد. عمق 10-0 سانتیمتری خاک دارای بیشترین مقادیر آریلسولفاتاز و اینورتاز خاک به ترتیب در رویشگاههای بدون تخریب و شدتهای تخریب سبک، متوسط و شدید بود.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از آنست که شدتهای مختلف تخریب پوشش گیاهی اثر قابل توجهی بر شاخصهای زیستی خاک دارند. در واقع میتوان اشاره داشت که حفاظت از پوشش گیاهی میتواند اثرات مثبتی بر فعالیت اجزای زیرزمینی خاک داشته باشد. بنابراین یافتههای این پژوهش مؤید حفاظت از پوششهای گیاهی طبیعی جهت افزایش مشخصههای کیفی و سلامت خاک میباشد. نتایج این پژوهش میتواند در خصوص ارزیابی توان اکولوژیک و چرخه عناصر غذایی پوششهای گیاهی طبیعی در مناطق کوهستانی شمال ایران اطلاعات ارزشمندی در اختیار مدیران منابع طبیعی قرار داده و کمک شایانی نماید.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
