دوره 18، شماره 4 - ( 11-1403 )
جلد 18 شماره 4 صفحات 520-506 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Faraji-Hajibaba F, Sheidai-Karkaj E, Mofidi-Chelan M. The role of using vermicompost in seed ball composition on the growth of Medicago scutellata (L.) Mill. and Onobrychis viciifolia Scop. seeds. مرتع 2025; 18 (4) :506-520
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1291-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1291-fa.html
فرجی حاجی بابا فاطمه، شیدای کرکج اسماعیل، مفیدی چلان مرتضی. نقش استفاده از ورمی کمپوست در ترکیب گلوله بذر (seedball) بر رشد بذور گونه های Onobrychis viciifolia Scop. و Medicago scutellata (L.) Mill.. مرتع. 1403; 18 (4) :506-520
دانشگاه ارومیه
چکیده: (44 مشاهده)
سابقه و هدف: بسیاری از مراتع کشور بر اثر بهرهبرداری نادرست و یا فشارهای محیطی در حال تخریب هستند و بازگشت کارایی این اکوسیستمها مستلزم انجام عملیات مدیریتی و اصلاحی میباشد. در شرایطی که تخریب مرتع شدید باشد، عملیات احیایی مصنوعی که شامل وارد کردن گیاهان به منطقه از طریق بذرپاشی است روش موثری در بهبود وضعیت مرتع به شمار میرود. ورود بذر به مرتع و استقرار آن به صورت مرسوم به دلیل شرایط سخت محیطی مراتع همیشه با موفقیت همراه نیست. یکی از روشهای محافظت از بذر عمل پوششدار کردن بذر است که در آن مواد پوششدهنده سطح خارجی بذر را در بر میگیرند، تا اثرات منفی محیطی را به حداقل رسانده و توان استقرار گیاه را افزایش دهند. عملیات پوششدار کردن بذر یا گلوله بذر برای جلوگیری از به خطر افتادن بذور در مقابل خشکی محیط و جمعآوری توسط جانوران انجام میگیرد. انجام تحقیق حاضر، برای بررسی و اندازهگیری رشد و موفقیت جوانهزنی گیاهان یونجه و اسپرس با استفاده از روش گلوله بذر به منظور به کارگیری این روش در سطح گسترده جهت اصلاح و احیای مراتع است.
مواد و روش کار: در این تحقیق گلوله برای بذر دو گونه Medicago scutellata و Onobrychis viciifolia تحت تیمار افزودن کود ورمی کمپوست به رس اقدام به تهیه گردید. ضمن اینکه گلولههای بذر بدون کود نیز صرفاً با استفاده از رس تهیه شد. تعداد 15 گلوله بذر از هر ترکیب تیماری موجود شامل تیمار گلوله بذر یونجه با دو نوع گلوله حاوی کود و فاقد کود و تیمار گلوله بذر اسپرس با دو نوع گلوله حاوی کود و فاقد کود تهیه شد. سپس گلولهها بر حسب تیمار مورد نظر در کرت مخصوص خود واقع در سایت تحقیقاتی دانشگاه ارومیه، در اواخر اردیبهشت ماه کاشت شدند و در مواقع لازم آبیاری صورت گرفت تعداد گلوله رشدیافته و نیز تعداد بذر رشدیافته در هر گلوله از ابتدای شروع رشد به طور مستمر ثبت شد. بعد از رسیدن به حداکثر رشد، ارتفاع گیاهچه و نیز طول و عرض برگها اندازهگیری شد و تمامی دادهها از طریق روش آماری تجزیه واریانس دو طرفه تحت دو فاکتور نوع بذر و کود تحلیل شد و مقایسه میانگینها توسط آزمون توکی صورت گرفت.
نتایج: نتایج حاکی از آن است که در تمامی تیمارها رشد مورفولوژیکی اسپرس نسبت به رشد یونجه بیشتر بوده و عملکرد اسپرس از لحاظ تعداد گلوله بذر رشدیافته (33/12 گلوله)، تعداد بذر رشد یافته در گلوله (87/1 بذر در هر گلوله)، ارتفاع گیاه (42/10 سانتیمتر) نسبت به گونه یونجه به ترتیب با میزان 16/3 گلوله، 4/0 بذر در هر گلوله و 98/3 سانتیمتر موفقیتآمیزتر بوده است. این موفقیت میتواند ناشی از ویژگیهای خاص ذاتی اسپرس در هنگام رشد باشد. همچنین گلولههای دارای کود ورمیکمپوست از لحاظ رشد طول و عرض برگ با مقادیر 69/0 و 38/0 سانتیمتر نسبت به گلولههای بذر بدون کود 04/1 و 58/0 سانتیمتر میزان کمتری داشتند.
بحث و نتیجهگیری: نتایج حاکی از این است که کود ورمی کمپوست به دلیل غلظت بالای عناصر غذایی در صورت افزودن به گلوله بذر علی الخصوص در ابتدای شروع رشد، باعث مهار جوانهزنی بذر و کاهش رشد رویشی گیاه خواهد شد. با اینحال به نظر میرسد افزودن مقادیر خیلی کم یک ماده غذایی یا یک ماده غذایی بیخطر به رس گلوله بذر نتایج بهتری را ارائه خواهد داد. با توجه به پتانسیل بالای بذر اسپرس نسبت به بذر یونجه از لحاظ ویژگیهای رشدی مورد مطالعه، پیشنهاد میشود این گونه در طرحهای احیای مرتع از طریق تهیه گلوله بذر استفاده گردد.
مواد و روش کار: در این تحقیق گلوله برای بذر دو گونه Medicago scutellata و Onobrychis viciifolia تحت تیمار افزودن کود ورمی کمپوست به رس اقدام به تهیه گردید. ضمن اینکه گلولههای بذر بدون کود نیز صرفاً با استفاده از رس تهیه شد. تعداد 15 گلوله بذر از هر ترکیب تیماری موجود شامل تیمار گلوله بذر یونجه با دو نوع گلوله حاوی کود و فاقد کود و تیمار گلوله بذر اسپرس با دو نوع گلوله حاوی کود و فاقد کود تهیه شد. سپس گلولهها بر حسب تیمار مورد نظر در کرت مخصوص خود واقع در سایت تحقیقاتی دانشگاه ارومیه، در اواخر اردیبهشت ماه کاشت شدند و در مواقع لازم آبیاری صورت گرفت تعداد گلوله رشدیافته و نیز تعداد بذر رشدیافته در هر گلوله از ابتدای شروع رشد به طور مستمر ثبت شد. بعد از رسیدن به حداکثر رشد، ارتفاع گیاهچه و نیز طول و عرض برگها اندازهگیری شد و تمامی دادهها از طریق روش آماری تجزیه واریانس دو طرفه تحت دو فاکتور نوع بذر و کود تحلیل شد و مقایسه میانگینها توسط آزمون توکی صورت گرفت.
نتایج: نتایج حاکی از آن است که در تمامی تیمارها رشد مورفولوژیکی اسپرس نسبت به رشد یونجه بیشتر بوده و عملکرد اسپرس از لحاظ تعداد گلوله بذر رشدیافته (33/12 گلوله)، تعداد بذر رشد یافته در گلوله (87/1 بذر در هر گلوله)، ارتفاع گیاه (42/10 سانتیمتر) نسبت به گونه یونجه به ترتیب با میزان 16/3 گلوله، 4/0 بذر در هر گلوله و 98/3 سانتیمتر موفقیتآمیزتر بوده است. این موفقیت میتواند ناشی از ویژگیهای خاص ذاتی اسپرس در هنگام رشد باشد. همچنین گلولههای دارای کود ورمیکمپوست از لحاظ رشد طول و عرض برگ با مقادیر 69/0 و 38/0 سانتیمتر نسبت به گلولههای بذر بدون کود 04/1 و 58/0 سانتیمتر میزان کمتری داشتند.
بحث و نتیجهگیری: نتایج حاکی از این است که کود ورمی کمپوست به دلیل غلظت بالای عناصر غذایی در صورت افزودن به گلوله بذر علی الخصوص در ابتدای شروع رشد، باعث مهار جوانهزنی بذر و کاهش رشد رویشی گیاه خواهد شد. با اینحال به نظر میرسد افزودن مقادیر خیلی کم یک ماده غذایی یا یک ماده غذایی بیخطر به رس گلوله بذر نتایج بهتری را ارائه خواهد داد. با توجه به پتانسیل بالای بذر اسپرس نسبت به بذر یونجه از لحاظ ویژگیهای رشدی مورد مطالعه، پیشنهاد میشود این گونه در طرحهای احیای مرتع از طریق تهیه گلوله بذر استفاده گردد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
