دوره 19، شماره 2 - ( 4-1404 )
جلد 19 شماره 2 صفحات 230-216 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moameri M, Mohammadi Rad Z, Noori D, Ghorbani A, Abbasi Khalaki M. Assessment of Key Indicators Influencing Rangeland Management: Perspectives of Local Stakeholders in Nir County, Ardabil. مرتع 2025; 19 (2) :216-230
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1311-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1311-fa.html
معمری مهدی، محمدی راد زهرا، نوری داریوش، قربانی اردوان، عباسی خالکی معصومه. ارزیابی شاخصهای موثر بر مدیریت مراتع از دیدگاه بهرهبرداران بومی در شهرستان نیر- اردبیل. مرتع. 1404; 19 (2) :216-230
گروه علوم گیاهی و گیاهان داروئی، دانشکده کشاورزی مشگین‌شهر، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
چکیده: (8 مشاهده)
مقدمه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفاظت از آن به ویژه مراتع، برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی اهمیت زیادی دارد. با توجه به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی تدوین راهبردهای ناشی از دیدگاههای محلی مدیریت مراتع به عنوان یک امر بنیادی و مهم تلقی میگردد. مشارکت دادن افراد محلی در بحث مدیریت مراتع میتواند تا حد زیادی راه رسیدن به اهداف مدیریت مراتع را برای کارشناسان و سازمانهای ذیربط در این زمینه آسانتر نماید. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع شهرستان نیر- اردبیل است.
مواد و روش: منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی دارای سکنه و اراضی ملی در شهرستان نیر واقع در استان اردبیل است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال بودند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل برخی ویژگیهای کلی جامعه مورد مطالعه و 19 شاخص اکولوژیکی، 14 شاخص اجتماعی و 11 شاخص اقتصادی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از مراتع بود. در گام بعدی برای انجام پژوهش، 5 تا 10 درصد خانوارها (ترجیحا سرپرستان خانوارها) به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. سپس، پرسشنامه‌ها به صورت مراجعه حضوری، مشاهده و مصاحبه در روستاهای مورد نظر با استفاده از نمونهگیری تصادفی تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی استفاده شد. برای رتبهبندی شاخصها و شناسایی مهم‌ترین شاخصهای موثر در مدیریت مراتع از نظر بهرهبرداران، از آزمون ناپرامتریک (فریدمن) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش توصیفی و تحلیلی از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل مجموع شاخصهای اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در مدیریت مراتع با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که شاخصهای «ارتباط بین افزایش وزن دام و دسترسی به آب سالم» با میانگین رتبه (11/34)، «اهمیت انتخاب محل چرای دام توسط چوپان» با میانگین رتبه (40/33)، «میزان علاقهمندی به استفاده از روشهای نوین جهت شیردوشی و پشمچینی با دستگاه» با میانگین رتبه (13/33)، «تاثیر اقدامات بیولوژیکی (بذر‌کاری، کپه‌کاری، بذر‌پاشی، نهال‌کاری) و یا اقدامات مکانیکی (انواع سازه‌های رسوب‌گیر و بندها، آب‌شکن‌ها و....) در بهبود وضعیت مراتع و افزایش پوشش گیاهی و در نهایت تولیدات دامی و درآمد بهرهبرداران» با میانگین (60/32)، «تاثیر خشکسالی بر مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (16/32) و «موافقت با تلفیق دانش‌بومی و دانش نوین در زمینه مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (59/31)، براساس نظرات بهرهبرداران از مرتع نقش مهمی در مدیریت دام و مرتع داشتند.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، شاخصهای مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، از دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع مهم هستند. لذا توجه به عوامل موثر بر مدیریت مرتع مانند تامین آب شرب مناسب برای دام، توجه به نقش چوپان در مدیریت دام و مرتع، مدیریت دام و مراتع با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها، کاربرد تکنولوزی‌های جدید در مدیریت و بهره‌برداری از مراتع و افزایش علاقهمندی نسل جوان به شغل مرتعداری و استفاده از دانش بومی بهرهبرداران در مدیریت دام و مرتع، دارای اهمیت فراوانی هستند.
مقدمه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفاظت از آن به ویژه مراتع، برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی اهمیت زیادی دارد. با توجه به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی تدوین راهبردهای ناشی از دیدگاههای محلی مدیریت مراتع به عنوان یک امر بنیادی و مهم تلقی میگردد. مشارکت دادن افراد محلی در بحث مدیریت مراتع میتواند تا حد زیادی راه رسیدن به اهداف مدیریت مراتع را برای کارشناسان و سازمانهای ذیربط در این زمینه آسانتر نماید. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع شهرستان نیر- اردبیل است.
مواد و روش: منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی دارای سکنه و اراضی ملی در شهرستان نیر واقع در استان اردبیل است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال بودند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل برخی ویژگیهای کلی جامعه مورد مطالعه و 19 شاخص اکولوژیکی، 14 شاخص اجتماعی و 11 شاخص اقتصادی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از مراتع بود. در گام بعدی برای انجام پژوهش، 5 تا 10 درصد خانوارها (ترجیحا سرپرستان خانوارها) به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. سپس، پرسشنامه‌ها به صورت مراجعه حضوری، مشاهده و مصاحبه در روستاهای مورد نظر با استفاده از نمونهگیری تصادفی تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی استفاده شد. برای رتبهبندی شاخصها و شناسایی مهم‌ترین شاخصهای موثر در مدیریت مراتع از نظر بهرهبرداران، از آزمون ناپرامتریک (فریدمن) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش توصیفی و تحلیلی از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل مجموع شاخصهای اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در مدیریت مراتع با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که شاخصهای «ارتباط بین افزایش وزن دام و دسترسی به آب سالم» با میانگین رتبه (11/34)، «اهمیت انتخاب محل چرای دام توسط چوپان» با میانگین رتبه (40/33)، «میزان علاقهمندی به استفاده از روشهای نوین جهت شیردوشی و پشمچینی با دستگاه» با میانگین رتبه (13/33)، «تاثیر اقدامات بیولوژیکی (بذر‌کاری، کپه‌کاری، بذر‌پاشی، نهال‌کاری) و یا اقدامات مکانیکی (انواع سازه‌های رسوب‌گیر و بندها، آب‌شکن‌ها و....) در بهبود وضعیت مراتع و افزایش پوشش گیاهی و در نهایت تولیدات دامی و درآمد بهرهبرداران» با میانگین (60/32)، «تاثیر خشکسالی بر مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (16/32) و «موافقت با تلفیق دانش‌بومی و دانش نوین در زمینه مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (59/31)، براساس نظرات بهرهبرداران از مرتع نقش مهمی در مدیریت دام و مرتع داشتند.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، شاخصهای مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، از دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع مهم هستند. لذا توجه به عوامل موثر بر مدیریت مرتع مانند تامین آب شرب مناسب برای دام، توجه به نقش چوپان در مدیریت دام و مرتع، مدیریت دام و مراتع با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها، کاربرد تکنولوزی‌های جدید در مدیریت و بهره‌برداری از مراتع و افزایش علاقهمندی نسل جوان به شغل مرتعداری و استفاده از دانش بومی بهرهبرداران در مدیریت دام و مرتع، دارای اهمیت فراوانی هستند.
مواد و روش: منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی دارای سکنه و اراضی ملی در شهرستان نیر واقع در استان اردبیل است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال بودند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل برخی ویژگیهای کلی جامعه مورد مطالعه و 19 شاخص اکولوژیکی، 14 شاخص اجتماعی و 11 شاخص اقتصادی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از مراتع بود. در گام بعدی برای انجام پژوهش، 5 تا 10 درصد خانوارها (ترجیحا سرپرستان خانوارها) به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. سپس، پرسشنامه‌ها به صورت مراجعه حضوری، مشاهده و مصاحبه در روستاهای مورد نظر با استفاده از نمونهگیری تصادفی تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی استفاده شد. برای رتبهبندی شاخصها و شناسایی مهم‌ترین شاخصهای موثر در مدیریت مراتع از نظر بهرهبرداران، از آزمون ناپرامتریک (فریدمن) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش توصیفی و تحلیلی از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل مجموع شاخصهای اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در مدیریت مراتع با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که شاخصهای «ارتباط بین افزایش وزن دام و دسترسی به آب سالم» با میانگین رتبه (11/34)، «اهمیت انتخاب محل چرای دام توسط چوپان» با میانگین رتبه (40/33)، «میزان علاقهمندی به استفاده از روشهای نوین جهت شیردوشی و پشمچینی با دستگاه» با میانگین رتبه (13/33)، «تاثیر اقدامات بیولوژیکی (بذر‌کاری، کپه‌کاری، بذر‌پاشی، نهال‌کاری) و یا اقدامات مکانیکی (انواع سازه‌های رسوب‌گیر و بندها، آب‌شکن‌ها و....) در بهبود وضعیت مراتع و افزایش پوشش گیاهی و در نهایت تولیدات دامی و درآمد بهرهبرداران» با میانگین (60/32)، «تاثیر خشکسالی بر مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (16/32) و «موافقت با تلفیق دانش‌بومی و دانش نوین در زمینه مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (59/31)، براساس نظرات بهرهبرداران از مرتع نقش مهمی در مدیریت دام و مرتع داشتند.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، شاخصهای مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، از دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع مهم هستند. لذا توجه به عوامل موثر بر مدیریت مرتع مانند تامین آب شرب مناسب برای دام، توجه به نقش چوپان در مدیریت دام و مرتع، مدیریت دام و مراتع با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها، کاربرد تکنولوزی‌های جدید در مدیریت و بهره‌برداری از مراتع و افزایش علاقهمندی نسل جوان به شغل مرتعداری و استفاده از دانش بومی بهرهبرداران در مدیریت دام و مرتع، دارای اهمیت فراوانی هستند.
مقدمه و هدف: مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفاظت از آن به ویژه مراتع، برای توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی اهمیت زیادی دارد. با توجه به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی تدوین راهبردهای ناشی از دیدگاههای محلی مدیریت مراتع به عنوان یک امر بنیادی و مهم تلقی میگردد. مشارکت دادن افراد محلی در بحث مدیریت مراتع میتواند تا حد زیادی راه رسیدن به اهداف مدیریت مراتع را برای کارشناسان و سازمانهای ذیربط در این زمینه آسانتر نماید. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع شهرستان نیر- اردبیل است.
مواد و روش: منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی دارای سکنه و اراضی ملی در شهرستان نیر واقع در استان اردبیل است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال بودند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل برخی ویژگیهای کلی جامعه مورد مطالعه و 19 شاخص اکولوژیکی، 14 شاخص اجتماعی و 11 شاخص اقتصادی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری از مراتع بود. در گام بعدی برای انجام پژوهش، 5 تا 10 درصد خانوارها (ترجیحا سرپرستان خانوارها) به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. سپس، پرسشنامه‌ها به صورت مراجعه حضوری، مشاهده و مصاحبه در روستاهای مورد نظر با استفاده از نمونهگیری تصادفی تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی استفاده شد. برای رتبهبندی شاخصها و شناسایی مهم‌ترین شاخصهای موثر در مدیریت مراتع از نظر بهرهبرداران، از آزمون ناپرامتریک (فریدمن) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش توصیفی و تحلیلی از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل مجموع شاخصهای اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در مدیریت مراتع با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که شاخصهای «ارتباط بین افزایش وزن دام و دسترسی به آب سالم» با میانگین رتبه (11/34)، «اهمیت انتخاب محل چرای دام توسط چوپان» با میانگین رتبه (40/33)، «میزان علاقهمندی به استفاده از روشهای نوین جهت شیردوشی و پشمچینی با دستگاه» با میانگین رتبه (13/33)، «تاثیر اقدامات بیولوژیکی (بذر‌کاری، کپه‌کاری، بذر‌پاشی، نهال‌کاری) و یا اقدامات مکانیکی (انواع سازه‌های رسوب‌گیر و بندها، آب‌شکن‌ها و....) در بهبود وضعیت مراتع و افزایش پوشش گیاهی و در نهایت تولیدات دامی و درآمد بهرهبرداران» با میانگین (60/32)، «تاثیر خشکسالی بر مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (16/32) و «موافقت با تلفیق دانش‌بومی و دانش نوین در زمینه مدیریت دام و مرتع» با میانگین رتبه (59/31)، براساس نظرات بهرهبرداران از مرتع نقش مهمی در مدیریت دام و مرتع داشتند.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر، شاخصهای مختلف اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، از دیدگاه جوامع محلی در مدیریت مراتع مهم هستند. لذا توجه به عوامل موثر بر مدیریت مرتع مانند تامین آب شرب مناسب برای دام، توجه به نقش چوپان در مدیریت دام و مرتع، مدیریت دام و مراتع با توجه به وضعیت خشکسالی‌ها، کاربرد تکنولوزی‌های جدید در مدیریت و بهره‌برداری از مراتع و افزایش علاقهمندی نسل جوان به شغل مرتعداری و استفاده از دانش بومی بهرهبرداران در مدیریت دام و مرتع، دارای اهمیت فراوانی هستند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
