دوره 19، شماره 4 - ( 9-1404 )
جلد 19 شماره 4 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Spatial Distribution Prediction of Terfezia claveryi Habitat Using Modern Ecological Knowledge in Winter Rangelands of Golestan Province. مرتع 2025; 19 (4)
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1321-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1321-fa.html
ریاضی نیا وحیده، عظیمی مژگان سادات، بارانی حسین، پیری صحراگرد حسین، شریفیان ابوالفضل، یگانه حسن. پیش بینی پراکنش مکانی رویشگاه Terfezia claveryi با استفاده از دانش بوم شناختی مدرن در مراتع قشلاقی استان گلستان. مرتع. 1404; 19 (4)
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده: (4 مشاهده)
سابقه و هدف: ترافل صحرایی با نام علمی(Terfezia claveryi ) از ارزش غذایی و اقتصادی بالایی برخوردار است و نقش مهمی در معیشت مردم مناطق خشک و نیمه خشک دارد. حفظ و نگهداری رویشگاههای ترافل صحرایی، برای حفظ تنوع زیستی و بهرهبرداری پایدار از این منبع ارزشمند، ضروری است. هدف این مطالعه بررسی پراکنش و تهیه نقشه تناسب رویشگاه گونه T. claveryi در مراتع قشلاقی استان گلستان بود.
مواد و روشها: پس از ثبت نقاط حضور گونه T. claveryi به عنوان متغیر وابسته، متغیرهای محیطی به عنوان متغیرهای مستقل شناسایی شدند. به منظور کاهش ابعاد مدل با استفاده از پرسشنامه و مقایسه زوجی به شیوه سلسله مراتبی (AHP) در نرم افزار Expert Chioce، تعداد 15متغیر شامل متغیرهای توپوگرافی (شیب، جهت شیب و ارتفاع)، اقلیمی (متوسط درجه حرارت، متوسط بارندگی، تعداد رگبار)، خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک (کربن، نیتروژن، فسفر، درصد شن، درصد سیلت، درصد رس، اسیدیته و شوری) و متغیر کاربری اراضی به عنوان متغیر انسانی انتخاب شد. مدلسازی پراکنش با استفاده از مدل ماکسنت صورت گرفت. به منظور تعیین اولویت در متغیرهای تأثیرگذار از آزمون جکنایف (Jakknife) استفاده گردید. پس از اجرای مدل نتایج حاصل از مدلسازی، براساس وقوع گروه اعتبارسنجی (30 درصد) و در قالب روش منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) اعتبارسنجی گردید. مساحت زیر این منحنی (AUC) به عنوان معیار کمی برای اعتبارسنجی استفاده میشود. در نهایت نقشه رویشگاه گونه گیاهی ترافل صحرایی با استفاده از تفسیر منحنیهای پاسخ متغیرهای مستقل و طبقهبندی آنها در نرم افزارArcGIS به چهار رویشگاه نامناسب (2/0-0)، رویشگاه با تناسب متوسط (4/0-2/0)، رویشگاه مناسب (7/0-4/0) و رویشگاه بسیار مناسب (1-7/0) گروهبندی گردید.
نتایج: نتایج اجرای مدل حداکثر آنتروپی برای گونه ترافل در محدوده مطالعاتی شهرستانهای مراوهتپه و گنبد کاووس با سطح زیرمنحنی به ترتیب برابر 958/0 و 927/0 بدست آمد. نتایج آزمون جکنایف حاصل از اجرای مدل MaxEnt نشان داد مهمترین عوامل محیطی تأثیرگذار در پراکنش گونه ترافل صحرایی در هر دو شهرستان میزان فسفر، متوسط دمای سالانه، میزان شن، متوسط بارندگی سالانه، تعداد رگبار و کربنات کلسیم با اولویتهای متفاوت میباشد. نتایج نشان میدهد حداکثر حضور گونه در مقدار حدود 1/14 درصد از کربنات کلسیم، حدود 3/12 ppm فسفر، تعداد حدود 66/0 رگبار و 2/19 درجه سانتیگراد است. نتایج حاصل از منحنیهای پاسخ گونه ترافل صحرایی در محدوده مطالعاتی مراوهتپه نشان میدهد حداکثر حضور گونه در مقدار حدود 795/0 درصد از کربنات کلسیم و حدود 5/21 ppm مقدار فسفر، تعداد 76 رگبار، دمای حدود 25/16 درجه سانتیگراد و حدود 640 میلیمتر بارندگی است. تغییرات حضور گونه ترافل صحرایی با میزان شن در هر دو شهرستان به صورت سینونی است. نتایج حاصل از این مطالعه برای پیشبینی توزیع گیاه ترافل صحرایی با مدل حداکثر آنتروپی نشان میدهد که در شرایط اکولوژیکی حاضر بخشهایی از جنوب و مرکز مراتع قشلاقی استان گلستان بیشترین پتاسیل رویشگاهی ترافل را دارد.
نتیجه گیری: نتایج نشان میدهد که اگرچه برخی عوامل در هر دو منطقه مشترک هستند، ولی ترتیب اهمیت آنها متفاوت است که احتمالاً ناشی از تفاوتهای بوم شناختی و خاکی بین دو منطقه است. بر این اساس تعیین مطلوبیت رویشگاه ترافل صحرایی میتواند در برنامهریزیهای مدیریتی در زمینه شناسایی مناطق مستعد انتشار گونه و افزایش تولید گونه در سطوح وسیعتر مطالعاتی استفاده شود.
مواد و روشها: پس از ثبت نقاط حضور گونه T. claveryi به عنوان متغیر وابسته، متغیرهای محیطی به عنوان متغیرهای مستقل شناسایی شدند. به منظور کاهش ابعاد مدل با استفاده از پرسشنامه و مقایسه زوجی به شیوه سلسله مراتبی (AHP) در نرم افزار Expert Chioce، تعداد 15متغیر شامل متغیرهای توپوگرافی (شیب، جهت شیب و ارتفاع)، اقلیمی (متوسط درجه حرارت، متوسط بارندگی، تعداد رگبار)، خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک (کربن، نیتروژن، فسفر، درصد شن، درصد سیلت، درصد رس، اسیدیته و شوری) و متغیر کاربری اراضی به عنوان متغیر انسانی انتخاب شد. مدلسازی پراکنش با استفاده از مدل ماکسنت صورت گرفت. به منظور تعیین اولویت در متغیرهای تأثیرگذار از آزمون جکنایف (Jakknife) استفاده گردید. پس از اجرای مدل نتایج حاصل از مدلسازی، براساس وقوع گروه اعتبارسنجی (30 درصد) و در قالب روش منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) اعتبارسنجی گردید. مساحت زیر این منحنی (AUC) به عنوان معیار کمی برای اعتبارسنجی استفاده میشود. در نهایت نقشه رویشگاه گونه گیاهی ترافل صحرایی با استفاده از تفسیر منحنیهای پاسخ متغیرهای مستقل و طبقهبندی آنها در نرم افزارArcGIS به چهار رویشگاه نامناسب (2/0-0)، رویشگاه با تناسب متوسط (4/0-2/0)، رویشگاه مناسب (7/0-4/0) و رویشگاه بسیار مناسب (1-7/0) گروهبندی گردید.
نتایج: نتایج اجرای مدل حداکثر آنتروپی برای گونه ترافل در محدوده مطالعاتی شهرستانهای مراوهتپه و گنبد کاووس با سطح زیرمنحنی به ترتیب برابر 958/0 و 927/0 بدست آمد. نتایج آزمون جکنایف حاصل از اجرای مدل MaxEnt نشان داد مهمترین عوامل محیطی تأثیرگذار در پراکنش گونه ترافل صحرایی در هر دو شهرستان میزان فسفر، متوسط دمای سالانه، میزان شن، متوسط بارندگی سالانه، تعداد رگبار و کربنات کلسیم با اولویتهای متفاوت میباشد. نتایج نشان میدهد حداکثر حضور گونه در مقدار حدود 1/14 درصد از کربنات کلسیم، حدود 3/12 ppm فسفر، تعداد حدود 66/0 رگبار و 2/19 درجه سانتیگراد است. نتایج حاصل از منحنیهای پاسخ گونه ترافل صحرایی در محدوده مطالعاتی مراوهتپه نشان میدهد حداکثر حضور گونه در مقدار حدود 795/0 درصد از کربنات کلسیم و حدود 5/21 ppm مقدار فسفر، تعداد 76 رگبار، دمای حدود 25/16 درجه سانتیگراد و حدود 640 میلیمتر بارندگی است. تغییرات حضور گونه ترافل صحرایی با میزان شن در هر دو شهرستان به صورت سینونی است. نتایج حاصل از این مطالعه برای پیشبینی توزیع گیاه ترافل صحرایی با مدل حداکثر آنتروپی نشان میدهد که در شرایط اکولوژیکی حاضر بخشهایی از جنوب و مرکز مراتع قشلاقی استان گلستان بیشترین پتاسیل رویشگاهی ترافل را دارد.
نتیجه گیری: نتایج نشان میدهد که اگرچه برخی عوامل در هر دو منطقه مشترک هستند، ولی ترتیب اهمیت آنها متفاوت است که احتمالاً ناشی از تفاوتهای بوم شناختی و خاکی بین دو منطقه است. بر این اساس تعیین مطلوبیت رویشگاه ترافل صحرایی میتواند در برنامهریزیهای مدیریتی در زمینه شناسایی مناطق مستعد انتشار گونه و افزایش تولید گونه در سطوح وسیعتر مطالعاتی استفاده شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
