مــــرتــــع

به‌منظور بررسی اثر عوامل کوهسری بر روی پوشش گیاهی در برشی عرضی از رشته کوه البزر، در راستایی به طول 19 کیلومتر (در منطقه هزارجریب شهرستان بهشهر، از سرخ­گریوه تا بادله­کوه) به نمونه‌برداری اقدام شد. در این امتداد، بر روی خطوط تراز به فاصله ارتفاعی 100 متر، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی و خاک منطقه انجام شد. برای نمونه‌برداری از پوشش گیاهی دو ترانسکت به طول 100 متر در جهت شرق و غرب و در آنها حضور و عدم حضور گیاهان در فاصله نیم متر از یکدیگر بر روی ترانسکت ثبت شد. در این تحقیق برای درک بهتر ارتباطات از روش‌های طبقه‌بندی شامل تجزیه خوشه‌ای و تجزیه چندمتغیره شامل CCA و DCA استفاده شد. با توجه به اینکه ویژگی­های اکولوژیک گیاهان، مصداقی برای اثر کوهسری مورد انتظار بود، پوشش گیاهی معیاری مناسب جهت تعیین عوامل کوهسری تشخیص داده شد. مهمترین عوامل تأثیر­گذار بر استقرار پوشش گیاهی شامل توپوگرافی، اقلیم و خاک نیز با استفاده از PCA مورد بررسی قرار گرفتند. بر این اساس عامل ارتفاع مهمترین عامل تشخیص داده شد. ارتباط بین جوامع گیاهی مستقر در محدوده مورد مطالعه و عوامل محیطی تأثیرگذار بر آن نیز به‌وسیله CCA مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که استقرار گیاهان اجتماع Acantholimon- Acanthophyllum تحت تأثیر ارتفاع است، پوشش گیاهی زیراجتماع Fagus-Carpinus تا حد زیادی به جهت دامنه و همبستگی مثبت آن با مقدار پتاسیم خاک، وابسته است. زیراجتماع Carpinus-poa به‌دلیل در معرض نور خورشید قرار گرفتن دارای بالاترین میانگین دما بود، از این‌رو گیاهان این زیراجتماع با خشکی نسبی، نور و حرارت به نسبت بالای آن سازگاری پیدا کرده­اند.