محدودیت منابع آبی و بهرهبرداری پایدار از آن، نشان دهنده اهمیت روز افزون مدیریت منابع آب در حوزههای آبخیز است. وجود یا نبود پوشش گیاهی مناسب و همچنین ویژگیهای متفاوت خاک بر روی میزان نفوذپذیری و تولید رواناب سطحی مؤثر است که نتیجه آن کاهش هدر رفت آب و یا ایجاد سیلابهای مخرب خواهد بود. این مطالعه در راستای بررسی رابطه پوشش گیاهی و برخی پارامترهای خاک با میزان رواناب سطحی و نفوذپذیری در حوزه زوجی گنبد که با اعمال دو نوع مدیریت متفاوت در هر زیرحوزه اداره میشود انجام گرفت. بدین منظور برای تعیین میزان پوشش سطحی خاک از پلات و برای اندازه گیری پارامترهای مختلف خاک نیز در مرکز پلاتها حفر پروفیل تا عمق 30 سانتیمتری و نمونه برداری از آن انجام شد. همچنین نفوذپذیری خاک با استفاده از استوانههای دوتایی و رواناب سطحی در خروجی زیرحوزهها با استفاده از فلوم خودکار اندازهگیری گردید. با استفاده از آزمون T مستقل معنیدار بودن تغییرات پارامترهای اندازهگیری شده در زیرحوزهها مورد آزمون قرار گرفت. همچنین برای تعیین روابط بین پارامترهای مورد بررسی از رابطه رگرسیونی استفاده گردید. نتایج به دست آمده حاکی از اختلاف معنیدار بین تمامی پارامترهای مورد بررسی در هر دو زیر حوزه بوده و نشان داد که در زیرحوزه نمونه به دلیل وجود پوشش گیاهی بیشتر همچنین میزان مواد آلی بالا و وجود بقایای گیاهی و ریشه گیاهان در سطح خاک میزان و شدت نفوذپذیری بیشتر و در نتیجه تولید رواناب کمتر از زیرحوزه شاهد بوده است. همچنین پارامترهای درصد تاج پوشش، خاک لخت، لاشبرگ، کربن آلی و نفوذپذیری در رابطه رگرسیونی به دست آمده برای هر دو زیر حوزه نقش معنیداری داشتند. همچنین رابطه رگرسیونی در زیرحوزه شاهد بر اساس پارامترهای بیشتری به دست آمد. با توجه به معنی دار بودن تاثیر مدیریتهای اعمال شده بر مقدار رواناب خروجی از حوزه، نتایج به دست آمده می تواند در زمینه اقدامات حفاظت آب و خاک برای مدیران عرصه منابع طبیعی کمک مؤثری باشد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |