با توجهبهتوانمندیهایطبیعیاستانگلستان برایتولید گیاهاندارویی،میتوانباآشناکردنهرچهبیشترجوامع محلی باگیاهانداروییوخواصدرمانیآنها،زمینهراحداقل برای گسترشبازارداخلیفراهمکرد. در تحقیق حاضر سعی بر آن است که خواص و نحوه استفاده محلی گیاهان دارویی مراتع چهارباغ و کسب و کارهای مرتبط با آن بررسی شود. پس از شناسایی مهمترین گیاهان دارویی با پرسش از جوامع محلی، کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی با نظرسنجی از صاحبنظرانگیاهان داروییو کارشناسانمنابع طبیعی به تعداد 65 نفر بهروشنمونهگیریهدفمنداولویتبندی شد. ابزارگردآوریدادهها،پرسشنامههایباز و مصاحبه است. سوالات مورد نیاز از طریق مطالعات اکتشافی و رویکرد تحلیل محتوا در دو سطح به صورت سلسله مراتبی تدوین و ملاک عمل قرار داده شد.رواییپرسشنامه براساسنظرجمعیازصاحبنظرانواستادانمجربو پایایی آن بر اساس محاسبهآزمون آلفای کرونباخ در محیط نرمافزار SPSS23 انجام شد. از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بر اساس وزندهی، کسب و کارهای گیاهان دارویی در محیط نرمافزار EXPERT CHOICE اولویتبندی شد. امتیازدهی به هر یک از سوالات پرسشنامه در هر سطح در قالب مقیاس طیفی لیکرت انجام شد. تعداد 9 گونه مهم دارویی شناسایی شد و مهمترین کسب و کار در سطح اول، تولیدی-خدماتی (با وزن نسبی 416/0) و فرآوری اولیه (با وزن نسبی 231/0) است. سایر کسب و کارهای مهم بهترتیب عبارتند از بازاریابی (با وزن نسبی 270/0)، کاشت (با وزن نسبی 200/0)، پودر، بستهبندی (با وزن نسبی 282/0) و تولید دمنوش (با وزن نسبی 252/0) معرفی شد. با توجهبهامکانپذیریوضرورتبالایکارگاههایعرق گیری، بستهبندی و خشک کردن گیاهان دارویی از قبیل پونه و آویشن درمنطقه،پیشنهادمیشود نسبتبهآموزشو ترویجکشتآناقدامشود. همچنین با توجه به اهمیت چندمنظوره بودن طرحهای مرتعداری در راستای معیشت پایدار، توصیه میشود بهرهبرداران مراتع در اراضی دارای قابلیت تولید گیاهان دارویی و با رعایت ضوابط و شرایط، اقدام به پرورش آنها نمایند.
فروزه محمدرحیم، میردیلمی سیده زهره. بررسی گیاه درمانی بومی و اولویتبندی کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی در مراتع چهارباغ استان گلستان. مرتع . 1397; 12 (4) :493-506