در سالهای اخیر بخش وسیعی از مراتع شخم خوردهاند و به دلیل اقتصادی نبودن رهاشدهاند، شناخت این مراتع و برآورد تولید گیاهی چنین مراتعی میتواند، نقش بسزایی در احیاء آنها داشته باشد. بهمنظور بررسی تغییرات تولید گیاهی در اثر دخل و تصرفات در مرتع، دسترسی به هنگام به دادههای میدانی یا صحرایی معمولاً دشوار و محدود میباشد. با توجه به اهمیت تعیین تولید گیاهی در مدیریت صحیح اکوسیستمهای مرتعی و همچنین ارتباط تولید گیاهی با سلامت مرتع، تحقیق حاضر به مقایسه کارآیی شاخصهای گیاهی در مراتع طبیعی و مراتع رهاشده در سه منطقه از مراتع نیمهاستپی استان چهارمحالوبختیاری پرداخته و تغییرات تولید را مورد ارزیابی قرار داده است. بدین منظور، ابتدا دادههای تولید گیاهی در عرصه با تعیین نقاط معرف در هر واحد با نمونهبرداری به شیوه تصادفی-سیستماتیک در طول ترانسکت و با استقرار پلاتهای 2*2 متر به روش نمونهبرداری مضاعف برداشت شد. سپس با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 8 سال 1393 در نرمافزار
Idrisi شاخصهای گیاهی به دست آمد. این فرایند طی 450 پلات در سه منطقه و در مراتع شخمخورده و رهاشده و مرتع مجاور آن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از شاخصهای
NRVI[1] و
CTVI[2] و
RATIO[3] و
TTVI[4] و
TVI[5] بهترتیب با ضرایب همبستگی 703/0، 703/0، 703/0، 703/0، 74/0 و مقادیر
R2 برابر 53/0 بیشترین ارتباط را با تولید گیاهی دارند. نتایج گویای آن است که شاخص
NRVI برآورد دقیقتری را از تولید گیاهی این مناطق به دست میدهد، به گونهای که در مرتع مرجن تولید از 10/353 به 92/137 کیلوگرم و در مراتع سفیددشت از تولید 48/223 به 01/98 کیلوگرم و در مراتع هوره از 19/282 به سالانه 17/181 کیلوگرم در هکتار کاهش یافته است. بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت سنجشازدور ابزاری مفید برای ارزیابی تفاوت تولید این مراتع میباشد.
[1] Normalized Ratio Vegetation Index
[2] Corrected Transformed Vegetation Index
[3] Ratio Vegetation Index
[4] Thiam's Transformed Vegetation Index
[5] Transformed Vegetation Index
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1398/1/28 | پذیرش: 1398/3/26 | انتشار: 1402/6/10