XML English Abstract Print


چکیده:   (1635 مشاهده)
سابقه و هدف: حفظ گونه‌های بومی‌ هر منطقه به ویژه گونه‌های بومی ‌در معرض انقراض یکی از نیاز‌های اساسی مدیریتی است و شناخت نیازهای اکولوژیک این گونه‌ها و ارتباط آن با عوامل محیطی از جمله اساسی‌ترین مطالعات در زمینه حفاظت از گونه‌ها به شمار می‌رود. تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل بوم شناختی مؤثر بر پراکنش  گونه Tamarix androssowii Litv در استان اصفهان و بررسی ارتباط بین خصوصیات خاک و پوشش گیاهی رویشگاه­های مختلف گونه گز در استان اصفهان به منظور شناسایی نیازهای زیستی و تعمیم به سایر مناطق خشک و نیمه خشک استان انجام شد.
مواد و روش­ها: در پژوهش حاضر، با توجه به پراکنش لکه­ای گونه گز خزری در استان اصفهان، با استفاده از داده‌های موجود در اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان، وضعیت رویشگاهی گز خزری (Tamarix androssowii) در چهار منطقه حبیب آباد، سجزی، خارا و منطقه شاخ کنار در استان اصفهان بررسی شد. در هر یک از مناطق مورد مطالعه و همچنین به منظور دسترسی به داده‌های دقیق­تر و با توجه به بزرگی ابعاد پایه‌های درختچه­ای، 10 پلات (به ابعاد 10*10 متر مربع به صورت تصادفی) در نظر گرفته شد. نمونه­برداری خاک و ثبت مشخصات گیاهی از قبیل درصد تاج پوشش، تراکم و متوسط ارتفاع گونه انجام گرفت. ارتفاع از سطح دریا و شیب در همه پلات‌ها نیز ثبت گردید. نمونه‌های خاک در دو عمق ۳۰-0 و70-۳۰ سانتی­متر در ۴ تکرار (32 نمونه خاک از 16 پروفیل) برداشت شد و پارامترهای واکنش خاک، هدایت الکتریکی، مجموع کلسیم و منیزیم محلول، نسبت جذب سدیم، درصد گچ خاک، مواد خنثی شونده، درصد سدیم، درصد شن، رس و سیلت اندازه‌گیری شد. به منظور بررسی ارتباط گونه مورد مطالعه با عوامل محیطی از نرم­افزارهایCANOCO 4.5  و PC-ordination استفاده شد. هم­چنین از آزمون مقایسه میانگین دانکن در سطح اطمینان پنج درصد در نرم­افزار SPSS 25 استفاده شد.
نتایج: طبق دندروگرام می‌توان بیان کرد که این چهار منطقه مورد مطالعه بر اساس پلات‌های نمونه­برداری که شامل عوامل ادافیکی ‌بودند، تفاوت اساسی ندارند و بنابراین هر چهار منطقه نمونه­برداری را می‌توان جزء یک رویشگاه برای گونه گز خزری لحاظ کرد. به طور کلی روند وضعیت عوامل در این دو عمق خاک خاصیت ذاتی این مناطق است و عموماً در افق دوم روند کاهشی نشان داد. تجزیه داده‌های پوشش گیاهی و متغیرهای محیطی با استفاده از روش PCA، ضمن ارائه یک تفسیر گرافیکی، به خوبی روابط بین تغییرات متغیرهای محیطی و نحوه پراکنش گونه­های گیاهی را آشکار کرد. بیش‌ترین مقادیر ویژه، متعلق به دو محور اول رج‌بندی می‌باشد و محور اول و دوم جمعاً 7/86 درصد تغییرات را توجیه کرد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بافت خاک مناطق رویشی این گونه عمدتاً لومی‌شنی است. درصد گچ مؤثرترین عامل بر تراکم این گونه بوده است. همچنین درصد تاج پوشش و متوسط ارتفاع این گونه بیشتر متأثر از درصد سیلت و درصد رس خاک است. بررسی ویژگی­های خاک مناطق رویشی این گونه در دو عمق نمونه­برداری نشان داد که میزان هدایت الکتریکی و میزان سدیم در عمق اول نسبت به عمق دوم بیشتر بوده که علت آن تجزیه لاشبرگ گونه گز در عمق سطحی است.
نتیجه­گیری: در مطالعات کاربردی، پوشش گیاهی به منظور نیل به اطلاعاتی برای حل مسائل اکولوژیکی در ارتباط با مدیریت و حفاظت اکوسیستم­های طبیعی جمع­آوری و آنالیز می‌شود. با شناخت اجزاء منابع طبیعی و روابط حاکم بین آن­ها امکان ارائه برنامه مدون و علمی به منظور جلوگیری از سیر قهقهرایی منابع طبیعی فراهم می­شود و با تعمیم نتایج حاصل در مناطق مشابه، می‌توان راه­حل مناسبی در زمینه حفاظت از گونه­ ها ارائه کرد.
 
واژه‌های کلیدی: آت اکولوژی، رج‌بندی، گز خزری، پراکنش
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/11/18 | پذیرش: 1401/10/24

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرتع می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 All Rights Reserved | Rangeland

Designed & Developed by : Yektaweb