دوره 16، شماره 1 - ( 1-1401 )
جلد 16 شماره 1 صفحات 205-191 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Beyrampoor F, Moameri M, Ghorbani A, Sharari M, Abbasi Khalaki M. Effect of some facilitators on growth characteristics of Trifolium repens L.. مرتع 2022; 16 (1) :191-205
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1045-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1045-fa.html
بیرامپور فائزه، معمری مهدی، قربانی اردوان، شرری معراج، عباسی خالکی معصومه. تأثیر کاربرد برخی تسهیل‌گرها بر خصوصیات رشد شبدر سفید (Trifolium repens L.). مرتع. 1401; 16 (1) :191-205
گروه علوم گیاهی و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی مشگین‌شهر، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
چکیده: (2529 مشاهده)
سابقه و هدف: استفاده از مواد تسهیل‌گر رشد برای بهبود جوانه‌زنی، استقرار اولیه و رشد گیاهان، می‌تواند موفقیت طرح‌های اصلاح مرتع، مرتعکاری و احداث چراگاه‌های دست‌کاشت را افزایش دهد. همچنین، تسهیل‌گرهای رشد می‌توانند موفقیت کشت گیاهان علوفه‌ای در دیم‌زارهای کم‌بازده و در نتیجه کمیت و کیفیت پوشش گیاهی و تولید را افزایش دهد. بنابراین، توجه به استفاده از تسهیل‌گرهایی که هم قابل‌دسترس باشند و هم از نظر اقتصادی قابلیت استفاده داشته باشند، دارای اهمیت است. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر تیمارهای زئولیت، بنتونیت و نانوکلات‌پتاسیم بر خصوصیات رشد گونه Trifolium repens در محیط گلخانه میباشد تا در صورت اثبات اثرات مثبت این تسهیل‌گرها بتوان در عملیات اصلاح مراتع از این مواد استفاده کرد.
مواد و روش‌ها: این تحقیق بهمنظور بررسی اثر زئولیت (2، 4 و 6 گرم در کیلوگرم)، نانوکلات‌پتاسیم (30، 60 و 90 میلی‌گرم در کیلوگرم)، بنتونیت (2، 4 و 6 گرم در کیلوگرم) و ترکیب نانوکلات‌پتاسیم + زئولیت (30+2، 60+4 و 90+6) بر خصوصیات رشد گونه Trifolium repens در گلخانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. برای انجام تحقیق، خاک مورد نیاز از 5 نقطه تصادفی از مراتع منطقه فندقلو واقع در 35 کیلومتری شهر اردبیل جمع‌آوری شد. نمونه‌های خاک از عمق ریشه‌دوانی گیاهان مرتعی (صفر تا 30 سانتی‌متر) برداشت شدند. در گام بعد نمونه‌ها با هم ترکیب شده و سپس با استفاده از الک 4 میلی‌متری قطعات ریشه و سنگ و سنگریزه از خاک جدا شدند و سپس با تیمارهای موردنظر مخلوط و درون گلدان‌ها ریخته شد. در پایان دوره رشد، صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع، حجم، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک، حجم، سطح و طول ریشه و درصد استقرار و صفات فیزیولوژیکی مانند شاخص کلروفیل SPAD، نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب برگ و شاخص پایداری غشا اندازه‌گیری شدند. برای بررسی تأثیر تسهیل‌گرها از آزمون تجزیه واریانس یک‌طرفه و برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون چنددامنه‌ای دانکن استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای مورداستفاده (زئولیت، بنتونیت، نانوکلات‌پتاسیم و ترکیب نانوکلات‌پتاسیم + زئولیت) بر روی وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، طول ریشه، حجم ریشه، سطح ریشه و درصد استقرار گیاه معنی‌دار شد. بهطوریکه، بیشترین مقدار وزن تر و خشک اندام هوایی (83/26 و 59/88 گرم)، سطح ریشه (44/61) و حجم ریشه (00/50 میلی‌لیتر) در تیمار نانوکلات‌پتاسیم 90 میلی‌گرم در کیلوگرم + زئولیت 6 میلی‌گرم در کیلوگرم مشاهده شدند. وزن تر (48/56 گرم) و خشک ریشه (21/25 گرم) بهترتیب در تیمارهای نانوکلات‌پتاسیم 60 میلی‌گرم در کیلوگرم + زئولیت 4 میلی‌گرم در کیلوگرم و نانوکلات‌پتاسیم 90 میلی‌گرم در کیلوگرم بیشترین مقدار را نشان داد. همچنین بنتونیت 4 گرم در کیلوگرم سبب بیشترین افزایش در استقرار گیاه (31/83 درصد) شد. شاخص کلروفیل SPAD (53/46) در تیمار نانوکلات‌پتاسیم 30 میلی‌گرم در کیلوگرم بیشترین مقدار با 71/8 درصد افزایش نسبت به شاهد را نشان داد. بیشترین مقدار درصد محتوای آب نسبی برگ در تیمار بنتونیت 4 گرم در کیلوگرم مشاهده شد و مقدار آن حدود 31 درصد بیشتر از شاهد بوده است.
نتیجه‌گیری: بهطور کلی میتوان گفت که ترکیب تسهیل‌گرهای نانوکلات پتاسیم و زئولیت، مؤثرترین تیمار در بهبود خصوصیات رشد و افزایش عملکرد گیاه شبدر سفید است. بهنظر می‌رسد با توجه به نیاز شبدر سفید به عنصر پتاسیم و از سوی دیگر، جذب و حفظ ذرات پتاسیم توسط زئولیت و به‌دنبال آن جذب آن توسط گیاه در طول دوره رشد، سبب افزایش خصوصیات رشد و عملکرد گیاه شده است. بهطوریکه هم اندامهای هوایی و هم ریشه گیاه شبدر سفید از این تیمار سود برده‌اند. بنابراین میتوان در عملیات کاشت شبدر سفید چه بهصورت تککشتی و چه در ترکیب با گندمیان برای ایجاد چراگاه و اصلاح و توسعه مراتع، از تیمارهای مذکور استفاده نمود.
مواد و روش‌ها: این تحقیق بهمنظور بررسی اثر زئولیت (2، 4 و 6 گرم در کیلوگرم)، نانوکلات‌پتاسیم (30، 60 و 90 میلی‌گرم در کیلوگرم)، بنتونیت (2، 4 و 6 گرم در کیلوگرم) و ترکیب نانوکلات‌پتاسیم + زئولیت (30+2، 60+4 و 90+6) بر خصوصیات رشد گونه Trifolium repens در گلخانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. برای انجام تحقیق، خاک مورد نیاز از 5 نقطه تصادفی از مراتع منطقه فندقلو واقع در 35 کیلومتری شهر اردبیل جمع‌آوری شد. نمونه‌های خاک از عمق ریشه‌دوانی گیاهان مرتعی (صفر تا 30 سانتی‌متر) برداشت شدند. در گام بعد نمونه‌ها با هم ترکیب شده و سپس با استفاده از الک 4 میلی‌متری قطعات ریشه و سنگ و سنگریزه از خاک جدا شدند و سپس با تیمارهای موردنظر مخلوط و درون گلدان‌ها ریخته شد. در پایان دوره رشد، صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع، حجم، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک، حجم، سطح و طول ریشه و درصد استقرار و صفات فیزیولوژیکی مانند شاخص کلروفیل SPAD، نشت الکترولیت، محتوای نسبی آب برگ و شاخص پایداری غشا اندازه‌گیری شدند. برای بررسی تأثیر تسهیل‌گرها از آزمون تجزیه واریانس یک‌طرفه و برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون چنددامنه‌ای دانکن استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای مورداستفاده (زئولیت، بنتونیت، نانوکلات‌پتاسیم و ترکیب نانوکلات‌پتاسیم + زئولیت) بر روی وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، طول ریشه، حجم ریشه، سطح ریشه و درصد استقرار گیاه معنی‌دار شد. بهطوریکه، بیشترین مقدار وزن تر و خشک اندام هوایی (83/26 و 59/88 گرم)، سطح ریشه (44/61) و حجم ریشه (00/50 میلی‌لیتر) در تیمار نانوکلات‌پتاسیم 90 میلی‌گرم در کیلوگرم + زئولیت 6 میلی‌گرم در کیلوگرم مشاهده شدند. وزن تر (48/56 گرم) و خشک ریشه (21/25 گرم) بهترتیب در تیمارهای نانوکلات‌پتاسیم 60 میلی‌گرم در کیلوگرم + زئولیت 4 میلی‌گرم در کیلوگرم و نانوکلات‌پتاسیم 90 میلی‌گرم در کیلوگرم بیشترین مقدار را نشان داد. همچنین بنتونیت 4 گرم در کیلوگرم سبب بیشترین افزایش در استقرار گیاه (31/83 درصد) شد. شاخص کلروفیل SPAD (53/46) در تیمار نانوکلات‌پتاسیم 30 میلی‌گرم در کیلوگرم بیشترین مقدار با 71/8 درصد افزایش نسبت به شاهد را نشان داد. بیشترین مقدار درصد محتوای آب نسبی برگ در تیمار بنتونیت 4 گرم در کیلوگرم مشاهده شد و مقدار آن حدود 31 درصد بیشتر از شاهد بوده است.
نتیجه‌گیری: بهطور کلی میتوان گفت که ترکیب تسهیل‌گرهای نانوکلات پتاسیم و زئولیت، مؤثرترین تیمار در بهبود خصوصیات رشد و افزایش عملکرد گیاه شبدر سفید است. بهنظر می‌رسد با توجه به نیاز شبدر سفید به عنصر پتاسیم و از سوی دیگر، جذب و حفظ ذرات پتاسیم توسط زئولیت و به‌دنبال آن جذب آن توسط گیاه در طول دوره رشد، سبب افزایش خصوصیات رشد و عملکرد گیاه شده است. بهطوریکه هم اندامهای هوایی و هم ریشه گیاه شبدر سفید از این تیمار سود برده‌اند. بنابراین میتوان در عملیات کاشت شبدر سفید چه بهصورت تککشتی و چه در ترکیب با گندمیان برای ایجاد چراگاه و اصلاح و توسعه مراتع، از تیمارهای مذکور استفاده نمود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
