دوره 16، شماره 2 - ( 5-1401 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 412-396 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahimi I, Asadi E, Tahmasbi P, Monfared A, Abbasi Soorki A. Investigating Pollination of Astragalus spp. Species in Karsanak rangelands, Chaharmahal and Bakhtiari Province. مرتع 2022; 16 (2) :396-412
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1120-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1120-fa.html
رحیمی ایرج، اسدی اسماعیل، طهماسبی پژمان، منفرد علیرضا، عباسی سورکی علی. بررسی گرده افشانی گونه های گون (Astragalus spp.) در مراتع کرسنک، چهارمحال و بختیاری. مرتع. 1401; 16 (2) :396-412
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد
چکیده: (1921 مشاهده)
سابقه و هدف: گردهافشانی تعاملی با یک تاریخ تکاملی طولانی است که نقش مهمی بر موفقیت باروری گیاهان دارد. بدون گردهافشانها، بسیاری از گیاهان نمیتوانند تولیدمثل داشته باشند. گونههای گون بزرگترین جنس از گیاهان گلدار جهان و شامل 18 درصد کل فلور کشور هستند که اطلاعات کمی در مورد بیولوژی تولیدمثلی این گونها وجود دارد، این در حالی است که بسیاری از جنسهای این گونهها در مناطق جغرافیایی مختلف، نادر هستند و گردهافشانهای خاص خود را دارند. هدف از این تحقیق بررسی گردهافشانی برخی از گونههای گون نادر و فراوان به منظور ارزیابی عوامل موثر بر روی نادر بودن گونها است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه گردهافشانی 6 گونه گون علفی شامل سه فرم رویشی علفی نادر (As. caraganae، As. heterophyllus و As. holopsilus) و سه فرم رویشی علفی فراوان (As. angustiflorus، As. curvirostris و As. effusus) و 6 گونه گون بوتهای شامل سه فرم رویشی بوتهای نادر (As. cephalanthus، As. camphylanthus و As. cemerinus) و سه فرم رویشی بوتهای فراوان (As. verus، As. susianus و As. rhodosemius) بر اساس مقایسه ویژگیهای فنولوژیکی گیاه شامل حداکثر ارتفاع گیاه، زمان گلدهی، تعداد کل گلهای تولیدی، طول عمر گل و مجموعه بذر تولیدی بین گونههای گون نادر و فراوان مورد بررسی قرار گرفت. برای هر گونه مورد مطالعه تعداد بیست پایه برای نمونهبرداری انتخاب شد و به مدت 15 دقیقه برای هر کدام تعداد دفعات بازدید حشرات گردهافشان ثبت شد. جهت تعیین ارتباط بین عمل گردهافشانها با نادر و فراوان بودن گونههای گون، مجموعه بذر تولیدی گونهها مورد مقایسه قرار گرفتند و در پایان میانگین کل داده‌ها با روش تجزیه واریانس یکطرفه در قالب طرح کاملا تصادفی مورد آزمون مقایسه میانگین قرار گرفتند.
نتایج: نمونهبرداری از گونههای گون نادر و فراوان در مجموع منجر به شناسایی 9 گونه زنبور گردهافشان (Apis melifera، Megachili sp، Osmia sp، Eucera sp، Andrena sp، Anthophora sp، Xylocopa sp، Bombus zonatus و Bombus armeniacus) از سه خانواده (Apidae، Megachilidae و Andrenidae) شد. در مورد گونههای گون علفی نتایج بدست آمده نشان داد بیشترین تعداد گل و بیشترین تعداد گردهافشان (گونه As. effusus)، حداکثر ارتفاع گیاه (گونه As. angustiflorus)، بیشترین توده بذر (گونههای As. angustiflorus و As. effusus) و کمترین ارتفاع گیاه و نیز کمترین تعداد گل (گونه As. curvirostris) مربوط به گونههای گون فراوان بود. گونههای گون علفی (نادر و فراوان) از نظر فصل گلدهی تفاوتی با هم نداشتند ولی طول عمر گل در گونههای گون نادر (گونه As. heterophyllus) بیشتر بود. نتایج نتایج بدست آمده از گونههای گون بوتهای نشان داد بیشترین تعداد گل و بیشترین تعداد گردهافشان (گونه As. rhodosemius)، حداکثر ارتفاع گیاه (گونه As. susianus) و بیشترین توده بذر (گونه As. Verus) مربوط به گونههای گون فراوان بود. و کمترین تعداد گل، گردهافشان و ارتفاع گیاه (گونه As. cemerinus) مربوط به گونههای گون نادر بود. از نظر فصل گلدهی گونههای نادر (فصل بهار) و فراوان (فصل تابستان) متفاوت بودند و طول عمر گل در گونههای گون نادر (گونههای As. Camphylanthus و As. Cephalanthus) بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که در گونههای همجنس و با فرم رویشی مشابه، هر اندازه تعداد گلها زیادتر باشند و این گونهها ارتفاع بزرگتری داشته باشند باعث جذب گردهافشانهای بیشتری میشوند که در نهایت منجر به توده بذر تولیدی بیشتر در گونه مورد نظر میگردد. علاوهبر آن، این احتمال وجود دارد که گونههای همجنس برای کاهش رقابت در جذب گونههای گردهافشان، زمان گلدهی خود را تغییر دادهاند و هر میزان فاصله این تفاوت زمانی نسبت به زمان گلدهی اکثریت گونهها بیشتر باشد موفقیت گونه مورد نظر نیز بیشتر میباشد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه گردهافشانی 6 گونه گون علفی شامل سه فرم رویشی علفی نادر (As. caraganae، As. heterophyllus و As. holopsilus) و سه فرم رویشی علفی فراوان (As. angustiflorus، As. curvirostris و As. effusus) و 6 گونه گون بوتهای شامل سه فرم رویشی بوتهای نادر (As. cephalanthus، As. camphylanthus و As. cemerinus) و سه فرم رویشی بوتهای فراوان (As. verus، As. susianus و As. rhodosemius) بر اساس مقایسه ویژگیهای فنولوژیکی گیاه شامل حداکثر ارتفاع گیاه، زمان گلدهی، تعداد کل گلهای تولیدی، طول عمر گل و مجموعه بذر تولیدی بین گونههای گون نادر و فراوان مورد بررسی قرار گرفت. برای هر گونه مورد مطالعه تعداد بیست پایه برای نمونهبرداری انتخاب شد و به مدت 15 دقیقه برای هر کدام تعداد دفعات بازدید حشرات گردهافشان ثبت شد. جهت تعیین ارتباط بین عمل گردهافشانها با نادر و فراوان بودن گونههای گون، مجموعه بذر تولیدی گونهها مورد مقایسه قرار گرفتند و در پایان میانگین کل داده‌ها با روش تجزیه واریانس یکطرفه در قالب طرح کاملا تصادفی مورد آزمون مقایسه میانگین قرار گرفتند.
نتایج: نمونهبرداری از گونههای گون نادر و فراوان در مجموع منجر به شناسایی 9 گونه زنبور گردهافشان (Apis melifera، Megachili sp، Osmia sp، Eucera sp، Andrena sp، Anthophora sp، Xylocopa sp، Bombus zonatus و Bombus armeniacus) از سه خانواده (Apidae، Megachilidae و Andrenidae) شد. در مورد گونههای گون علفی نتایج بدست آمده نشان داد بیشترین تعداد گل و بیشترین تعداد گردهافشان (گونه As. effusus)، حداکثر ارتفاع گیاه (گونه As. angustiflorus)، بیشترین توده بذر (گونههای As. angustiflorus و As. effusus) و کمترین ارتفاع گیاه و نیز کمترین تعداد گل (گونه As. curvirostris) مربوط به گونههای گون فراوان بود. گونههای گون علفی (نادر و فراوان) از نظر فصل گلدهی تفاوتی با هم نداشتند ولی طول عمر گل در گونههای گون نادر (گونه As. heterophyllus) بیشتر بود. نتایج نتایج بدست آمده از گونههای گون بوتهای نشان داد بیشترین تعداد گل و بیشترین تعداد گردهافشان (گونه As. rhodosemius)، حداکثر ارتفاع گیاه (گونه As. susianus) و بیشترین توده بذر (گونه As. Verus) مربوط به گونههای گون فراوان بود. و کمترین تعداد گل، گردهافشان و ارتفاع گیاه (گونه As. cemerinus) مربوط به گونههای گون نادر بود. از نظر فصل گلدهی گونههای نادر (فصل بهار) و فراوان (فصل تابستان) متفاوت بودند و طول عمر گل در گونههای گون نادر (گونههای As. Camphylanthus و As. Cephalanthus) بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که در گونههای همجنس و با فرم رویشی مشابه، هر اندازه تعداد گلها زیادتر باشند و این گونهها ارتفاع بزرگتری داشته باشند باعث جذب گردهافشانهای بیشتری میشوند که در نهایت منجر به توده بذر تولیدی بیشتر در گونه مورد نظر میگردد. علاوهبر آن، این احتمال وجود دارد که گونههای همجنس برای کاهش رقابت در جذب گونههای گردهافشان، زمان گلدهی خود را تغییر دادهاند و هر میزان فاصله این تفاوت زمانی نسبت به زمان گلدهی اکثریت گونهها بیشتر باشد موفقیت گونه مورد نظر نیز بیشتر میباشد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
