دوره 17، شماره 2 - ( 6-1402 )                   جلد 17 شماره 2 صفحات 194-179 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Jafarian Z, Ghorbani Z. Predicting the amount of sequestrated carbon in rangeland soil under the effect of soil sampling depth and height using the response surface methodology (RSM). مرتع 2023; 17 (2) :179-194
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1129-fa.html
جعفریان زینب، قربانی ژیلا. پیش‌بینی میزان کربن ترسیب شده در خاک مراتع تحت تأثیر عمق و ارتفاع نمونه‌برداری از خاک با استفاده از روش سطح پاسخ (RSM). مرتع. 1402; 17 (2) :179-194

URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1129-fa.html


گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
چکیده:   (1181 مشاهده)
سابقه و هدف: کربن آلی خاک یکی از پارامترهای مهم تعیین­کننده میزان حاصلخیزی خاک، قابلیت تولید و شاخص مهمی در نشان دادن کیفیت خاک مخصوصاً خاک­های مناطق خشک و نیمه­خشک است. مراتع، در حدود نیمی از خشکی­های جهان را تشکیل می­دهند و حاوی بیش از یک سوم ذخایر کربن زیست کره خاکی هستند. با توجه به این که مراتع به عنوان مهمترین اکوسیستم­های خشکی، ذخایر طبیعی کربن به شمار می­روند، بسیار مورد توجه بوده و نحوه و میزان ترسیب کربن در آن­ها مهم است.
مواد و روش­ها: در این تحقیق پس از انتخاب مراتع واقع در دامنه جنوبی کوه دماوند،  با توجه به وضعیت جغرافیایی و پوشش گیاهی منطقه، 4 طبقه ارتفاعی از سطح دریا با نوع و ترکیب پوشش گیاهی یکسان همچنین شیب متوسط به گواهی بازدید میدانی و اطلاعات اداره منابع طبیعی ناحیه شامل طبقه ارتفاعی 1 (2664-2504 متر)، طبقه 2 (2896-2730 متر)، طبقه 3 (3050-2923 متر) و طبقه 4 (3545-3119 متر) جهت نمونه­برداری از خاک در ارتفاع­های متفاوت، معین گردید. در هر طبقه ارتفاعی، 13 نقطه تصادفی مشخص و از هر نقطه، سه نمونه خاک (در نقش تکرار) از اعماق 15-0 و 30-15 سانتی­متر تهیه گردید. پس از اندازه­گیری میزان کربن ترسیب شده در هر نمونه خاک، داده­ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان ترسیب کربن در خاک با ضرب میزان کربن آلی خاک در وزن مخصوص ظاهری و عمق مورد مطالعه و در واحد هکتار (10000 متر مربع) محاسبه شد. سپس اقدام به ایجاد معادلات رگرسیونی و روش سطح پاسخ (RSM) شده و دقت آن­ها در پیش­بینی میزان ترسیب کربن با یکدیگر مقایسه گشته و روش دقیق­تر مشخص شد. برای ارزیابی دقت مدل­های رگرسیونی و روش سطح پاسخ از ضریب تعیین (R2) میان داده­های اندازه­گیری شده و پیش­بینی شده استفاده شد.
   نتایج: نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که فقط عمق نمونه­برداری، اثر معنی­داری بر میزان ترسیب کربن خاک داشته و اثر ارتفاع نمونه­برداری همچنین اثر متقابل عمق و ارتفاع نمونه­برداری بر میزان ترسیب کربن خاک بی­معنی بود. در حالت کلی، میزان ترسیب کربن در عمق 30-15 سانتی­متری بیشتر از 15-0 سانتی­متر بوده و در هر دو عمق تحت بررسی، طبقه ارتفاعی 4 (3545-3119 متر) بیشترین میزان ترسیب کربن خاک را داشت. به علاوه پس از طبقه ارتفاعی4، بیشترین میزان ترسیب کربن مربوط به طبقه ارتفاعی1 (2664-2504 متر) بود. بیشترین میزان ترسیب کربن به میزان 604654 گرم در متر مربع مربوط به طبقه ارتفاعی4 و عمق 30-15 سانتی­متر و کمترین میزان ترسیب کربن در حدود 225000 گرم در متر مربع مربوط به طبقه ارتفاعی 2 و عمق 15-0 سانتی­متر بود. در بخش مدل­سازی، مدل درجه دوم روش سطح پاسخ با دقت بالاتر (7363/0R2=) نسبت به مدل خطی همین روش (6014/0R2=) و مدل کم دقت­تر رگرسیونی (428/0R2=)، میزان ترسیب کربن خاک مراتع را پیش­بینی نمود. به علاوه، روش سطح پاسخ موفق به بهینه­سازی ورودی­ها به صورت ارتفاع 3500 متری و عمق دوم به منظور یافتن میزان ترسیب کربن در خاک به صورت 699/808811 گرم در متر مربع با رضایتمندی 976/0 گردید.
نتیجه­گیری: روش سطح پاسخ (RSM) به عنوان یک ابزار نوین نه­تنها در پیش­بینی و بهینه­سازی میزان ترسیب کربن خاک مراتع تحت شرایط عمق و ارتفاع نمونه­برداری متفاوت عملکرد مطلوبی دارد، بلکه می­توان از آن به عنوان ابزاری هوشمند در جهت پیش­بینی پارامترهای مختلف در علوم مرتع و مراتع تحت بررسی به عنوان مثال در پیش­بینی حجم زیست توده زیرزمینی و روزمینی، نحوه پراکنش گونه­های مرتعی و ... استفاده نمود.
متن کامل [PDF 415 kb]   (854 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/12/11 | پذیرش: 1401/10/1 | انتشار: 1402/6/10

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرتع می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 All Rights Reserved | Rangeland

Designed & Developed by : Yektaweb