دوره 17، شماره 1 - ( 3-1402 )                   جلد 17 شماره 1 صفحات 130-114 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ebrahimian V, Azarnivand H, Javadi S A. Evaluation of chemical compound of latex, ecological and phenological characteristics of Sweet Ferula assa-foetida in habitats of Kerman province. مرتع 2023; 17 (1) :114-130
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1145-fa.html
ابراهیمیان وحید، آذرنیوند حسین، جوادی سید اکبر. بررسی ترکیبات شیمیایی شیرابه، خصوصیات اکولوژیکی و فنولوژیکی آنغوزه شیرین در رویشگاه‌های استان کرمان. مرتع. 1402; 17 (1) :114-130

URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1145-fa.html


گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
چکیده:   (1567 مشاهده)
سابقه و هدف: گیاه آنغوزه با نام علمی Ferula assa- foetida L. از خانواده چتریان یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که دارای اثرات ضد تشنج، قاعده­آور و ضد انگل بوده و در درمان اسپاسم حنجره، بیماری­های دستگاه گوارش، آسم و غیره کاربرد دارد. با توجه به اهمیت اقتصادی این گیاه و جایگاه ویژه آن در صنعت داروسازی این تحقیق با هدف شناخت نیازهای اکولوژیکی، فنولوژی و جوانه زنی بذر آنغوزه شیرین به منظور احیا آن در رویشگاه­های طبیعی استان کرمان در سه رویشگاه راور، کرمان و کوهبنان به اجرا درآمد.
مواد و روش­ها: در محل­های نمونه­برداری رویشگاه، سه ترانسکت در هر یک از بخش‌های آن در نظر گرفته شد. در هر ترانسکت 500 متری10 پلات 2×2 متر مربعی به طور تصادفی به فاصله50 متر از هم انداخته و درصد پوشش تاجی و تراکم اندازه‌گیری گردید. به منظور بررسی فنولوژی گیاه، در هر رویشگاه 10 پایه بطور تصادفی انتخاب و علامت­گذاری و هر 15-­10 روز یک‌بار زمان جوانه‌زنی، زمان ظاهر شدن برگ‌ها، گل­دهی، بذرهی و خشک شدن ثبت گردید. جهت اندازه­گیری خصوصیات خاک رویشگاه، 10 نمونه خاک از عمق 0-30 جمع­آوری و مخلوط شد و یک نمونه به آزمایشگاه ارسال گردید. از اطلاعات هواشناسی مربوط به شمال و شرق استان کرمان که شامل رویشگاه­های آنغوزه شیرین بود جهت تعیین میزان بارندگی استفاده شد. تیمارها شامل بذور شست­وشوی شده و سرما داده شده و گروه شاهد بود. شیرابه آنغوزه شیرین با روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر تهیه شد. ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی شناسایی شد. اطلاعات برداشت شده از رویشگاه­های مورد مطالعه با نرم افزار SPSS 11.5 آنالیز و مقایسه میانگین­ها به روش آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام گرفت.
نتایج: در رویشگاه­های مورد مطالعه محدوده ارتفاعی آنغوزه شیرین بین1750-2100 متر از سطح دریا و میزان بارندگی آن بین100-130 میلی­متر متغیر بود. نتایج آنالیز خاک نشان می­دهد که این گیاه برای رشد و نمو به یک یا چند عنصر خاص وابستگی ندارد. بافت خاک، شنی لومی تا لومی رسی و اسیدیته خاک در محدوده 8/7 تا 5/7 متغییر بود. هدایت الکتریکی (EC) تفاوت قابل توجهی را نشان داد و از 7/0 در مرتع کوهبنان تا 30/2 در مرتع راور متغییر بود. مواد آلی خاک کم و مقدار آن بین 14/0- 3/0 درصد بود. با افزایش ارتفاع در رویشگاه­ها، دمای متوسط شبانه روز کاهش یافته و دمای لازم برای رسیدن به هر مرحله رشد رویشی به تاخیر افتاد. بیشترین فاصله زمانی از سبز شدن تا خزان گیاه آنغوزه مربوط به رویشگاه کوهبنان با ارتفاع 2075 متر و کمترین آن متعلق به رویشگاه راور با ارتفاع 1750 متر بود. آزمون جوانه زنی بذر نشان داد، سرمادهی و شستشوی بذر منجر به افزایش درصد جوانه زنی به میزان 3/95 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. بطورکلی 70 ترکیب شیمیایی در اسانس آنغوزه شناسایی شد که برخی از آنها در رویشگاه­های مورد مطالعه مشترک بود.
نتیجه­گیری: با توجه به اینکه تمام شرایط انتخاب نمونه­ها، خشک شدن، استخراج اسانس و شناسایی ترکیب­های موجود در آن برای همه نمونه­­های شیرابه گیاه آنغوزه شیرین یکسان در نظر گرفته شده بود، نوسانات شدید کیفیت ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس نمونه­ها می­تواند ناشی از تغییرات ژنتیکی یا غیر ژنتیکی در پاسخ به تفاوت­های اکولوژیکی رویشگاه­ها از قبیل ­طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع، دما، رطوبت و خاک باشد. بنابراین شرایط متفاوت اقلیمی، ادافیکی و فیزیوگرافی رویشگاه­ها مسیرهای متابولیکی و بیوسینتز مواد موثره را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه متابولیت­های ثانویه متنوعی تحت شرایط محیطی متفاوت بیوسنتز می­شوند.
 
متن کامل [PDF 389 kb]   (1143 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1401/2/29 | پذیرش: 1401/4/13 | انتشار: 1402/3/10

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرتع می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 All Rights Reserved | Rangeland

Designed & Developed by : Yektaweb