دوره 17، شماره 1 - ( 3-1402 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 130-114 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ebrahimian V, Azarnivand H, Javadi S A. Evaluation of chemical compound of latex, ecological and phenological characteristics of Sweet Ferula assa-foetida in habitats of Kerman province. مرتع 2023; 17 (1) :114-130
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1145-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1145-fa.html
ابراهیمیان وحید، آذرنیوند حسین، جوادی سید اکبر. بررسی ترکیبات شیمیایی شیرابه، خصوصیات اکولوژیکی و فنولوژیکی آنغوزه شیرین در رویشگاههای استان کرمان. مرتع. 1402; 17 (1) :114-130
گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
چکیده: (1583 مشاهده)
سابقه و هدف: گیاه آنغوزه با نام علمی Ferula assa- foetida L. از خانواده چتریان یکی از مهمترین گیاهان دارویی ایران است که دارای اثرات ضد تشنج، قاعدهآور و ضد انگل بوده و در درمان اسپاسم حنجره، بیماریهای دستگاه گوارش، آسم و غیره کاربرد دارد. با توجه به اهمیت اقتصادی این گیاه و جایگاه ویژه آن در صنعت داروسازی این تحقیق با هدف شناخت نیازهای اکولوژیکی، فنولوژی و جوانه زنی بذر آنغوزه شیرین به منظور احیا آن در رویشگاههای طبیعی استان کرمان در سه رویشگاه راور، کرمان و کوهبنان به اجرا درآمد.
مواد و روشها: در محلهای نمونهبرداری رویشگاه، سه ترانسکت در هر یک از بخش‌های آن در نظر گرفته شد. در هر ترانسکت 500 متری10 پلات 2×2 متر مربعی به طور تصادفی به فاصله50 متر از هم انداخته و درصد پوشش تاجی و تراکم اندازهگیری گردید. به منظور بررسی فنولوژی گیاه، در هر رویشگاه 10 پایه بطور تصادفی انتخاب و علامتگذاری و هر 15-10 روز یک‌بار زمان جوانه‌زنی، زمان ظاهر شدن برگ‌ها، گلدهی، بذرهی و خشک شدن ثبت گردید. جهت اندازهگیری خصوصیات خاک رویشگاه، 10 نمونه خاک از عمق 0-30 جمعآوری و مخلوط شد و یک نمونه به آزمایشگاه ارسال گردید. از اطلاعات هواشناسی مربوط به شمال و شرق استان کرمان که شامل رویشگاههای آنغوزه شیرین بود جهت تعیین میزان بارندگی استفاده شد. تیمارها شامل بذور شستوشوی شده و سرما داده شده و گروه شاهد بود. شیرابه آنغوزه شیرین با روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر تهیه شد. ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی شناسایی شد. اطلاعات برداشت شده از رویشگاههای مورد مطالعه با نرم افزار SPSS 11.5 آنالیز و مقایسه میانگینها به روش آزمون چند دامنهای دانکن انجام گرفت.
نتایج: در رویشگاههای مورد مطالعه محدوده ارتفاعی آنغوزه شیرین بین1750-2100 متر از سطح دریا و میزان بارندگی آن بین100-130 میلیمتر متغیر بود. نتایج آنالیز خاک نشان میدهد که این گیاه برای رشد و نمو به یک یا چند عنصر خاص وابستگی ندارد. بافت خاک، شنی لومی تا لومی رسی و اسیدیته خاک در محدوده 8/7 تا 5/7 متغییر بود. هدایت الکتریکی (EC) تفاوت قابل توجهی را نشان داد و از 7/0 در مرتع کوهبنان تا 30/2 در مرتع راور متغییر بود. مواد آلی خاک کم و مقدار آن بین 14/0- 3/0 درصد بود. با افزایش ارتفاع در رویشگاهها، دمای متوسط شبانه روز کاهش یافته و دمای لازم برای رسیدن به هر مرحله رشد رویشی به تاخیر افتاد. بیشترین فاصله زمانی از سبز شدن تا خزان گیاه آنغوزه مربوط به رویشگاه کوهبنان با ارتفاع 2075 متر و کمترین آن متعلق به رویشگاه راور با ارتفاع 1750 متر بود. آزمون جوانه زنی بذر نشان داد، سرمادهی و شستشوی بذر منجر به افزایش درصد جوانه زنی به میزان 3/95 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. بطورکلی 70 ترکیب شیمیایی در اسانس آنغوزه شناسایی شد که برخی از آنها در رویشگاههای مورد مطالعه مشترک بود.
نتیجهگیری: با توجه به اینکه تمام شرایط انتخاب نمونهها، خشک شدن، استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای موجود در آن برای همه نمونههای شیرابه گیاه آنغوزه شیرین یکسان در نظر گرفته شده بود، نوسانات شدید کیفیت ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس نمونهها میتواند ناشی از تغییرات ژنتیکی یا غیر ژنتیکی در پاسخ به تفاوتهای اکولوژیکی رویشگاهها از قبیل طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع، دما، رطوبت و خاک باشد. بنابراین شرایط متفاوت اقلیمی، ادافیکی و فیزیوگرافی رویشگاهها مسیرهای متابولیکی و بیوسینتز مواد موثره را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه متابولیتهای ثانویه متنوعی تحت شرایط محیطی متفاوت بیوسنتز میشوند.
مواد و روشها: در محلهای نمونهبرداری رویشگاه، سه ترانسکت در هر یک از بخش‌های آن در نظر گرفته شد. در هر ترانسکت 500 متری10 پلات 2×2 متر مربعی به طور تصادفی به فاصله50 متر از هم انداخته و درصد پوشش تاجی و تراکم اندازهگیری گردید. به منظور بررسی فنولوژی گیاه، در هر رویشگاه 10 پایه بطور تصادفی انتخاب و علامتگذاری و هر 15-10 روز یک‌بار زمان جوانه‌زنی، زمان ظاهر شدن برگ‌ها، گلدهی، بذرهی و خشک شدن ثبت گردید. جهت اندازهگیری خصوصیات خاک رویشگاه، 10 نمونه خاک از عمق 0-30 جمعآوری و مخلوط شد و یک نمونه به آزمایشگاه ارسال گردید. از اطلاعات هواشناسی مربوط به شمال و شرق استان کرمان که شامل رویشگاههای آنغوزه شیرین بود جهت تعیین میزان بارندگی استفاده شد. تیمارها شامل بذور شستوشوی شده و سرما داده شده و گروه شاهد بود. شیرابه آنغوزه شیرین با روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر تهیه شد. ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی شناسایی شد. اطلاعات برداشت شده از رویشگاههای مورد مطالعه با نرم افزار SPSS 11.5 آنالیز و مقایسه میانگینها به روش آزمون چند دامنهای دانکن انجام گرفت.
نتایج: در رویشگاههای مورد مطالعه محدوده ارتفاعی آنغوزه شیرین بین1750-2100 متر از سطح دریا و میزان بارندگی آن بین100-130 میلیمتر متغیر بود. نتایج آنالیز خاک نشان میدهد که این گیاه برای رشد و نمو به یک یا چند عنصر خاص وابستگی ندارد. بافت خاک، شنی لومی تا لومی رسی و اسیدیته خاک در محدوده 8/7 تا 5/7 متغییر بود. هدایت الکتریکی (EC) تفاوت قابل توجهی را نشان داد و از 7/0 در مرتع کوهبنان تا 30/2 در مرتع راور متغییر بود. مواد آلی خاک کم و مقدار آن بین 14/0- 3/0 درصد بود. با افزایش ارتفاع در رویشگاهها، دمای متوسط شبانه روز کاهش یافته و دمای لازم برای رسیدن به هر مرحله رشد رویشی به تاخیر افتاد. بیشترین فاصله زمانی از سبز شدن تا خزان گیاه آنغوزه مربوط به رویشگاه کوهبنان با ارتفاع 2075 متر و کمترین آن متعلق به رویشگاه راور با ارتفاع 1750 متر بود. آزمون جوانه زنی بذر نشان داد، سرمادهی و شستشوی بذر منجر به افزایش درصد جوانه زنی به میزان 3/95 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. بطورکلی 70 ترکیب شیمیایی در اسانس آنغوزه شناسایی شد که برخی از آنها در رویشگاههای مورد مطالعه مشترک بود.
نتیجهگیری: با توجه به اینکه تمام شرایط انتخاب نمونهها، خشک شدن، استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای موجود در آن برای همه نمونههای شیرابه گیاه آنغوزه شیرین یکسان در نظر گرفته شده بود، نوسانات شدید کیفیت ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس نمونهها میتواند ناشی از تغییرات ژنتیکی یا غیر ژنتیکی در پاسخ به تفاوتهای اکولوژیکی رویشگاهها از قبیل طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع، دما، رطوبت و خاک باشد. بنابراین شرایط متفاوت اقلیمی، ادافیکی و فیزیوگرافی رویشگاهها مسیرهای متابولیکی و بیوسینتز مواد موثره را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه متابولیتهای ثانویه متنوعی تحت شرایط محیطی متفاوت بیوسنتز میشوند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
