دوره 17، شماره 4 - ( 12-1402 )
جلد 17 شماره 4 صفحات 512-498 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fakhimi E, Khodagholi M, Yosefi S, Saboohi R, Shirmardi , H A, Ghatreh S. Investigating the Impact of Climate Change on the Present and Future Habitat Rangelands of Artemisia aucheri Boiss Species in Pasture Habitats of Central Zagros, Chaharmahal va Bakhtiari Provinces. مرتع 2024; 17 (4) :498-512
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1147-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1147-fa.html
فخیمی الهام، خداقلی مرتضی، یوسفی صالح، صبوحی راضیه، شیرمردی حمزه علی، قطره سعید. بررسی پیامدهای تغییر اقلیم بر گستره حال و آینده در منه کوهی (Artemisia aucheri Boiss) در رویشگاه‌های مرتعی زاگرس مرکزی، استان چهارمحال و بختیاری. مرتع. 1402; 17 (4) :498-512
بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد
چکیده: (222 مشاهده)
سابقه و هدف: بررسی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه‌های گیاهی به‌منظور مدیریت و حفاظت پایدار مراتع امری ضروری است. یکی از آثار مهم تغییر اقلیم بر گیاهان جابجایی گستره جغرافیایی آن‌هاست. تغییر اقلیم سبب ایجاد تغییرات در دامنه بردباری و دامنه انتشار گیاهان می‌شود. با توجه به پیچیدگی اکوسیستم‌های طبیعی و پدیده تغییر اقلیم، به‌منظور بررسی، کنترل و پیامدهای تغییر اقلیم بر آشیان بالقوه گونه‌های گیاهی از مدل‌های پراکنش گونه‌ای استفاده می‌شود. در این پژوهش گستره کنونی و بالقوه آینده گونه درمنه کوهی (Artemisia aucheri Boiss) در استان چهارمحال و بختیاری برای سال 2050 تحت دو سناریو RCP4.5 و RCP8.5 و با استفاده از مدل رگرسیون لوجستیک مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: ابتدا نقشه حضور و عدم حضور گونه A. aucheri از روی نقشه به‌هنگام‌شده طرح مناطق اکولوژیک کشور تهیه شد و بر اساس بازدیدها و مشاهدات میدانی ضمن اصلاح نقشه، نقاط رخداد گونه جمع‌آوری شدند. به‌منظور تهیه نقشه پیش‌بینی گستره حال و آینده گونه منتخب از روش آماری رگرسیون لوجستیک استفاده گردید. بدین منظور، 19 متغیر زیست‌اقلیمی و سه متغیر فیزیوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع) به‌عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای حضور و عدم حضور گونه به‌عنوان متغیرهای وابسته وارد مدل رگرسیون لوجستیک شدند و معادله مربوط به‌دست آمد. پس از اطمینان از کارآمد بودن مدل از آن برای پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه منتخب در سال 2050 توسط مدل گردش عمومی MRI-ESM2-0 تحت سناریو RCP4.5 و RCP8.5، استفاده و نتایج آن در نرم‌افزار ArcGIS 10.5 تبدیل به نقشه شد.
نتایج: بر مبنای نتایج، از بین متغیرهای زیست‌اقلیمی و توپوگرافی، شاخص‌های مرتبط با دما شامل BIO1 (دمای سالانه)، BIO7 (دامنه دمای سالانه) و BIO10 (میانگین دمای گرم‌ترین ماه)، بر پراکنش گونه A. aucheri، مؤثر شناسایی شد. مقادیر شاخص‌های دمایی با سخت‌تر شدن شرایط اقلیمی تحت سناریو RCP8.5 افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح رویشگاه مناسب (احتمال وقوع بالای 75 درصد) گونه A. aucheri کاهش می‌یابد و رویشگاه گونه تحت سناریو RCP4.5 و RCP8.5، به‌ترتیب برابر با 120 و 170 متر به ارتفاعات بالاتر جابجا خواهد‌شد.
نتیجه‌گیری: تغییر اقلیم و به‌تبع آن افزایش دما باعث جابجایی گستره رویشی گونه A.aucheri و حرکت آن به سمت ارتفاعات بالاتر خواهد شد. ازاین‌رو حد پایین و بالای (2600- 1800 متر) مورد انتظار گستره رویشی گونه موردنظر طی سه دهه آینده دستخوش تغییر قرار خواهد گرفت.
مواد و روش‌ها: ابتدا نقشه حضور و عدم حضور گونه A. aucheri از روی نقشه به‌هنگام‌شده طرح مناطق اکولوژیک کشور تهیه شد و بر اساس بازدیدها و مشاهدات میدانی ضمن اصلاح نقشه، نقاط رخداد گونه جمع‌آوری شدند. به‌منظور تهیه نقشه پیش‌بینی گستره حال و آینده گونه منتخب از روش آماری رگرسیون لوجستیک استفاده گردید. بدین منظور، 19 متغیر زیست‌اقلیمی و سه متغیر فیزیوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع) به‌عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای حضور و عدم حضور گونه به‌عنوان متغیرهای وابسته وارد مدل رگرسیون لوجستیک شدند و معادله مربوط به‌دست آمد. پس از اطمینان از کارآمد بودن مدل از آن برای پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه منتخب در سال 2050 توسط مدل گردش عمومی MRI-ESM2-0 تحت سناریو RCP4.5 و RCP8.5، استفاده و نتایج آن در نرم‌افزار ArcGIS 10.5 تبدیل به نقشه شد.
نتایج: بر مبنای نتایج، از بین متغیرهای زیست‌اقلیمی و توپوگرافی، شاخص‌های مرتبط با دما شامل BIO1 (دمای سالانه)، BIO7 (دامنه دمای سالانه) و BIO10 (میانگین دمای گرم‌ترین ماه)، بر پراکنش گونه A. aucheri، مؤثر شناسایی شد. مقادیر شاخص‌های دمایی با سخت‌تر شدن شرایط اقلیمی تحت سناریو RCP8.5 افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح رویشگاه مناسب (احتمال وقوع بالای 75 درصد) گونه A. aucheri کاهش می‌یابد و رویشگاه گونه تحت سناریو RCP4.5 و RCP8.5، به‌ترتیب برابر با 120 و 170 متر به ارتفاعات بالاتر جابجا خواهد‌شد.
نتیجه‌گیری: تغییر اقلیم و به‌تبع آن افزایش دما باعث جابجایی گستره رویشی گونه A.aucheri و حرکت آن به سمت ارتفاعات بالاتر خواهد شد. ازاین‌رو حد پایین و بالای (2600- 1800 متر) مورد انتظار گستره رویشی گونه موردنظر طی سه دهه آینده دستخوش تغییر قرار خواهد گرفت.
واژه‌های کلیدی: مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای، تناسب رویشگاه، متغیرهای زیست‌اقلیمی، سناریو‌های تغییر‌اقلیم
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
