مــــرتــــع

به‌منظور بررسی اثر چرا با شدّت‌های متفاوت بر کمیت و کیفیت علوفه اندام‌ هوایی درمنه دشتی، نواحی قوشه و لوکه در استان سمنان انتخاب شد. در هر ناحیه سه منطقه با شدّت‌های چرایی متفاوت شامل منطقه مرجع (قرق)، کلید (چرای متوسط) و بحرانی (چرای سنگین) انتخاب شد. در هر منطقه تولید در واحد سطح محاسبه و اقدام به نمونه‌برداری از اندام‌ هوایی 15 پایه گیاهی شد و نمونه­­ها به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج در قوشه نشان داد؛ چرای سنگین بر مقدار پروتئین، فسفر، انرژی متابولیسمی، ماده خشک قابل هضم، دیواره سلولی بدون همی سلولز و تولید اثر معنی‌دار دارد. چرای متوسط تأثیری بر تولید در واحد سطح و نسبت برگ به ساقه درمنه دشتی نداشت، ولی چرای سنگین موجب کاهش تولید (75 درصد)، درصد تاج پوشش (72 درصد) و نسبت برگ به ساقه (55 درصد) شد. حساس‌ترین پارامتر کیفی نسبت به چرای دام، پروتئین بود که در هر دو تیمار چرای متوسط و سنگین کاهشی معنی‌دار به‌ترتیب معادل 20 و 44 درصد نسبت به منطقه قرق داشت. نتایج در لوکه نشان داد چرای متوسط تأثیری بر هیچ‌یک از کمیت‌های اندازه‌گیری شده نداشت. اما چرای سنگین منجر به کاهش معنی‌دار پروتئین به میزان 50 درصد شد. همچنین چرای سنگین منجر به کاهشی به‌ترتیب به مقدار 28 و 21 درصد در میزان انرژی متابولیسمی و درصد ماده خشک قابل هضم، افزایش معنی‌دار دیواره سلولی به میزان 21 درصد و کاهش معنی‌دار به ترتیب به میزان 60، 43 و 56 درصد در مقادیر متوسط پوشش تاجی، نسبت برگ به ساقه و تولید نسبت به تیمار قرق در اندام هوایی درمنه شد. نتیجه این پژوهش نشان داد اگر‌چه چرای سنگین دام منجر به کاهش شدید کمیت و کیفیت تولید در واحد سطح خواهد شد ولی چرای متوسط تأثیری منفی بر ویژگی‌های کمی و کیفی علوفه گونه درمنه دشتی نخواهد داشت.