دوره 16، شماره 2 - ( 5-1401 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 255-236 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Farmahini Farahani A, Tavili A, Azarnivand H, Jafari A. Effect of priming and nano particles application on seedling emergence, establishment, growth and physiological characteristics of Sanguisorba minor Scop. and Agropyron intermedium (Host) P. Beauv forage species under drought stress in natural field. مرتع 2022; 16 (2) :236-255
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-683-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-683-fa.html
فرمهینی فراهانی علی، طویلی علی، آذرنیوند حسین، جعفری علی اشرف. تأثیر پرایمینگ و نانوذرات بر ظهور، استقرار و ویژگی‌های رشدی و فیزیولوژیک گونههای Sanguisorba minor Scop. و (Host) P. Beauv Agropyron intermedium تحت تنش خشکی در شرایط کشت طبیعی. مرتع. 1401; 16 (2) :236-255
گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
چکیده: (1836 مشاهده)
سابقه و هدف: مشکلات جوانهزنی و استقرار گیاهان در شرایط خشکی و کم آبی یکی از معضلات شایع در مناطق خشک و نیمه خشک کشور می‌باشد که بر روی میزان رشد و تولید جوامع گیاهی تاثیر میگذارد. بهبود جوانهزنی و استقرار گیاهان در مواجهه با تنش خشکی از جمله امور مهم و مؤثر در موفقیت پروژه‌های اصلاح و احیای مراتع در عرصه‌های طبیعی می‌باشد. گونههای مرتعی Sanguisorba minor Scop. و (Host) P. Beauv Agropyron intermedium گیاهانی هستند که عمدتاً در اقالیم نیمه‌خشک تا نیمه مرطوب پراکنش دارند و در این تحقیق امکان جوانهزنی و استقرار نهال این دو گونه علوفهای ارزشمند با استفاده از تیمارهای مختلف پرایمینگ در منطقهای خشکتر مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روشها: در این مطالعه اثر تیمارهای پرایمینگ با آب مقطر، پلیاتیلنگلایکول (1/0 مگاپاسکال)، نیترات پتاسیم (2/0 درصد) و نانوذرات نقره در سه سطح (شامل غلظت‌های 30، 60 و 90 میلیگرم درلیتر) جهت بهبود خصوصیات جوانهزنی و استقرار گونههای گیاهی منتخب تحت شرایط آبیاری در حد ظرفیت زراعی و تنش خشکی در شرایط عرصه طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد و مجموعاً تعداد 56 کرت برای هرگونه در نظر گرفته شد. ابعاد هر کرت احداثی برابر 5/1 مترمربع بود و در هر کرت سه ردیف کشت با فاصله 30 سانتیمتر و طول یک متر در نظر گرفته شد و در هر کرت آزمایشی تعداد 45 عدد بذر کشت گردید. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ظهور نهال از خاک، سرعت ظهور، استقرار و زندهمانی، طول و وزن ریشه و ساقه، ویگوریته و میزان پرولین، کارتنوئید، قند محلول، کلروفیل کل و آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز بود. پس از اتمام داده‌برداری صفات مورد مطالعه در مزرعه و اخذ نتایج به‌دست‌آمده در آزمایشگاه، آنالیز واریانس و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS و مقایسه میانگین داده‌ها با آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح 5 درصد برای صفات مورد مطالعه در دو گونه انجام گرفت.
نتایج: بررسی آماری نتایج بدست آمده نشان داد که کاربرد پرایمینگ بیشتر بر روی صفات درصد ظهور از خاک، سرعت ظهور و استقرار و زندهمانی نهال مؤثر بوده است اما سایر صفات مورد مطالعه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. کاربرد نانوذرات نقره اثرات مثبت و منفی بر خصوصیات رویشی بذر و نهال رشد یافته از بذور گیاهان مورد مطالعه داشت. کاربرد تیمارهای پرایمینگ بذر با پلیاتیلنگلایکول و نیترات پتاسیم در گونه A. intermedium و کاربرد تیمارهای پرایمینگ بذر با پلی اتیلنگلایکول و نانوذرات نقره با غلظت 30 میلیگرم در لیتر در گونه S. minor بیشترین تأثیرات مثبت معنیدار در افزایش مقاومت به خشکی را داشت. همچنین کاربرد تیمارهای نانوذرات با غلظت‌های 60 و 90 میلیگرم در لیتر اثرات منفی را بر مشخصههای رویشی و فیزیولوژی هر دو گونه مورد مطالعه نشان داد به‌طوری‌که افزایش 25 و 13 درصدی تولید بایومس تحت تیمار نانوذرات نقره با غلظت 30 میلیگرم در لیتر و کاهش 12 و 3 درصدی بایومس تحت تیمار نانوذرات نقره با غلظت 90 میلیگرم در لیتر به ترتیب برای گونههای A. intermedium و S. minor مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: افزایش سرعت جذب آب و متابولیسـم در بذرهای پرایم شده موجب جوانـه‌زنی بیشـتر، کـاهش غیریکنـواختی فیزیولـوژیکی طبیعـی و ذاتـی جوانه‌ها و افـزایش تحمـل به خشـکی و عملکرد گیاهان می‌شود. تأثیر مثبت نانوذرات نقره عمدتاً به دلیل تسهیل نفوذ آب و مواد غذایی به بذر گیاه و بهبود خصوصیات جوانهزنی می‌باشد. یافتههای این مطالعه میتواند به‌منظور انتخاب بهترین تیمار برای بهبود عملکرد هر دو گونه مورد مطالعه تحت شرایط تنش‌زای محیطی مورد توجه قرار گرفته و موجب افزایش میزان موفقیت در کشت و استقرار گونههای مرتعی S. minor و A. intermedium در سطح مراتع مناطق خشک و نیمه خشک و افزایش بازدهی پروژه های بیولوژیک اصلاح و احیاء مراتع گردد.
مواد و روشها: در این مطالعه اثر تیمارهای پرایمینگ با آب مقطر، پلیاتیلنگلایکول (1/0 مگاپاسکال)، نیترات پتاسیم (2/0 درصد) و نانوذرات نقره در سه سطح (شامل غلظت‌های 30، 60 و 90 میلیگرم درلیتر) جهت بهبود خصوصیات جوانهزنی و استقرار گونههای گیاهی منتخب تحت شرایط آبیاری در حد ظرفیت زراعی و تنش خشکی در شرایط عرصه طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد و مجموعاً تعداد 56 کرت برای هرگونه در نظر گرفته شد. ابعاد هر کرت احداثی برابر 5/1 مترمربع بود و در هر کرت سه ردیف کشت با فاصله 30 سانتیمتر و طول یک متر در نظر گرفته شد و در هر کرت آزمایشی تعداد 45 عدد بذر کشت گردید. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ظهور نهال از خاک، سرعت ظهور، استقرار و زندهمانی، طول و وزن ریشه و ساقه، ویگوریته و میزان پرولین، کارتنوئید، قند محلول، کلروفیل کل و آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز بود. پس از اتمام داده‌برداری صفات مورد مطالعه در مزرعه و اخذ نتایج به‌دست‌آمده در آزمایشگاه، آنالیز واریانس و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS و مقایسه میانگین داده‌ها با آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح 5 درصد برای صفات مورد مطالعه در دو گونه انجام گرفت.
نتایج: بررسی آماری نتایج بدست آمده نشان داد که کاربرد پرایمینگ بیشتر بر روی صفات درصد ظهور از خاک، سرعت ظهور و استقرار و زندهمانی نهال مؤثر بوده است اما سایر صفات مورد مطالعه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. کاربرد نانوذرات نقره اثرات مثبت و منفی بر خصوصیات رویشی بذر و نهال رشد یافته از بذور گیاهان مورد مطالعه داشت. کاربرد تیمارهای پرایمینگ بذر با پلیاتیلنگلایکول و نیترات پتاسیم در گونه A. intermedium و کاربرد تیمارهای پرایمینگ بذر با پلی اتیلنگلایکول و نانوذرات نقره با غلظت 30 میلیگرم در لیتر در گونه S. minor بیشترین تأثیرات مثبت معنیدار در افزایش مقاومت به خشکی را داشت. همچنین کاربرد تیمارهای نانوذرات با غلظت‌های 60 و 90 میلیگرم در لیتر اثرات منفی را بر مشخصههای رویشی و فیزیولوژی هر دو گونه مورد مطالعه نشان داد به‌طوری‌که افزایش 25 و 13 درصدی تولید بایومس تحت تیمار نانوذرات نقره با غلظت 30 میلیگرم در لیتر و کاهش 12 و 3 درصدی بایومس تحت تیمار نانوذرات نقره با غلظت 90 میلیگرم در لیتر به ترتیب برای گونههای A. intermedium و S. minor مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: افزایش سرعت جذب آب و متابولیسـم در بذرهای پرایم شده موجب جوانـه‌زنی بیشـتر، کـاهش غیریکنـواختی فیزیولـوژیکی طبیعـی و ذاتـی جوانه‌ها و افـزایش تحمـل به خشـکی و عملکرد گیاهان می‌شود. تأثیر مثبت نانوذرات نقره عمدتاً به دلیل تسهیل نفوذ آب و مواد غذایی به بذر گیاه و بهبود خصوصیات جوانهزنی می‌باشد. یافتههای این مطالعه میتواند به‌منظور انتخاب بهترین تیمار برای بهبود عملکرد هر دو گونه مورد مطالعه تحت شرایط تنش‌زای محیطی مورد توجه قرار گرفته و موجب افزایش میزان موفقیت در کشت و استقرار گونههای مرتعی S. minor و A. intermedium در سطح مراتع مناطق خشک و نیمه خشک و افزایش بازدهی پروژه های بیولوژیک اصلاح و احیاء مراتع گردد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
