دوره 16، شماره 3 - ( 8-1401 )
جلد 16 شماره 3 صفحات 453-441 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khodadost M, Saberi M, Tarnian F. The carbon and nitrogen storage capacity of soil in two enclosure and grazed sites (Case study: Kote rangelands of Khash City). مرتع 2022; 16 (3) :441-453
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-943-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-943-fa.html
خدادوست مهدیه، صابری مرتضی، ترنیان فرج الله. مقایسه ذخیره کربن و نیتروژن خاک در دو عرصه قرق و چرا شده (مطالعه موردی: مراتع کوته شهرستان خاش). مرتع. 1401; 16 (3) :441-453
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل
چکیده: (512 مشاهده)
سابقه و هدف: خاک از مهمترین اجزای تشکیل دهنده اکوسیستم‌های مرتعی است و تخریب آن، کاهش توان تولید مرتع را در پی خواهد داشت. مراتع در حدود نیمی از خشکی‌های جهان را تشکیل می‌دهند و دارای بیش از یک سوم از ذخـایر کربن زیست‌کره خاکی می‌باشند. در نتیجه، این اراضی قابلیت زیادی برای ترسیب کـربن دارا هـستند. این مطالعه با هدف بررسی توان ذخیره کربن و نیتروژن خاک در دو عرصه قرق و چرا شده در مراتع کوته شهرستان خاش، در استان سیستان و بلوچستان انجام شد.
مواد و روشها: برای مطالعه اثر قرق بر ذخیره کربن و نیتروژن خاک، سایت قرق 15 ساله مرتع کوته واقع در شهرستان خاش در نظر گرفته شد و سپس یک منطقه تقریبا مشابه با آن، به عنوان سایت چرا شده در نظر گرفته شد. با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه، در هر یک از مناطق قرق و چرا شده، ۶ ترانسکت ۱۰۰ متری (سه تا در جهت شیب و سه تا عمود بر جهت شیب) با فواصل تقریبی 50 متر، استقرار گردید. از ابتدا، وسط و انتهای هر ترانسکت سه پروفیل خاک حفر گرید و از عمقهای ۰-۱۵ و ۱۵-۳۰ سانتیمتری نمونه خاک در دو سایت قرق و چرا شده برداشت شد. سپس ۳ نمونه برداشت شده از هر ترانسکت (۶ ترانسکت و در نهایت ۶ نمونه برای هر منطقه و عمق مشخص) با هم مخلوط و یک نمونه مرکب تهیه شد. بطور کلی تعداد ۲۴ نمونه خاک جهت اندازه‌گیری وزن مخصوص ظاهری، ذخیره کربن آلی و نیتروژن کل به آزمایشگاه انتقال یافت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS و آزمون t جفتی و مستقل استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد تفاوت معنیدار در ذخیره کربن و نیتروژن کل در دو منطقه قرق و چرا شده وجود دارد (01/0p<). میزان کربن و نیتروژن در سایت قرق بیشتر از سایت چرا شده بود. بین فاکتور ذخیره کربن خاک در منطقه قرق و چرا شده در عمق 0-15 سانتیمتر تفاوت معنیدار وجود نداشت ولی برای عمق 15-30 سانتیمتر تفاوت معنیدار در سطح یک درصد وجود داشت. بیشترین مقدار ذخیره کربن در منطقه قرق و عمق ۱۵-۳۰ سانتیمتر (1/8 تن در هکتار) بدست آمد، در حالی که این مقدار در منطقه چرا شده در عمق دوم ۱/5 تن در هکتار بود. نتایج حاصل از اندازه‌گیری ذخیره نیتروژن نشان داد بین دو منطقه قرق و چرا‌شده تفاوتی معنی‌داری در عمق اول وجود نداشت. ولی در عمق دوم بین ذخیره نیتروژن کل خاک در دو منطقه مورد مطالعه تفاوت معنیدار در سطح یک درصد وجود دارد، بطوریکه ذخیره نیتروژن در عمق دوم خاک منطقه قرق 88/0 تن در هکتار و در منطقه چرا شده 48/۰ تن در هکتار بود.
نتیجه گیری: بطور کلی میتوان نتیجهگیری کرد که قرق باعث افزایش ذخیره کربن و نیتروژن کل در خاک منطقه قرق نسبت به منطقه چرا شده، شده است. علاوه بر این، با توجه به اینکه میزان ذخیره کربن و نیتروژن کل در خاک عمقی (15-30سانتیمتر) بیشتر از خاک سطحی (0-15 سانتیمتر) بود، به نظر میرسد در مناطق بیابانی میزان ذخیره کربن و نیتروژن خاک، در خاک عمقی بیشتر از خاک سطحی است.
مواد و روشها: برای مطالعه اثر قرق بر ذخیره کربن و نیتروژن خاک، سایت قرق 15 ساله مرتع کوته واقع در شهرستان خاش در نظر گرفته شد و سپس یک منطقه تقریبا مشابه با آن، به عنوان سایت چرا شده در نظر گرفته شد. با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه، در هر یک از مناطق قرق و چرا شده، ۶ ترانسکت ۱۰۰ متری (سه تا در جهت شیب و سه تا عمود بر جهت شیب) با فواصل تقریبی 50 متر، استقرار گردید. از ابتدا، وسط و انتهای هر ترانسکت سه پروفیل خاک حفر گرید و از عمقهای ۰-۱۵ و ۱۵-۳۰ سانتیمتری نمونه خاک در دو سایت قرق و چرا شده برداشت شد. سپس ۳ نمونه برداشت شده از هر ترانسکت (۶ ترانسکت و در نهایت ۶ نمونه برای هر منطقه و عمق مشخص) با هم مخلوط و یک نمونه مرکب تهیه شد. بطور کلی تعداد ۲۴ نمونه خاک جهت اندازه‌گیری وزن مخصوص ظاهری، ذخیره کربن آلی و نیتروژن کل به آزمایشگاه انتقال یافت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS و آزمون t جفتی و مستقل استفاده شد.
نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد تفاوت معنیدار در ذخیره کربن و نیتروژن کل در دو منطقه قرق و چرا شده وجود دارد (01/0p<). میزان کربن و نیتروژن در سایت قرق بیشتر از سایت چرا شده بود. بین فاکتور ذخیره کربن خاک در منطقه قرق و چرا شده در عمق 0-15 سانتیمتر تفاوت معنیدار وجود نداشت ولی برای عمق 15-30 سانتیمتر تفاوت معنیدار در سطح یک درصد وجود داشت. بیشترین مقدار ذخیره کربن در منطقه قرق و عمق ۱۵-۳۰ سانتیمتر (1/8 تن در هکتار) بدست آمد، در حالی که این مقدار در منطقه چرا شده در عمق دوم ۱/5 تن در هکتار بود. نتایج حاصل از اندازه‌گیری ذخیره نیتروژن نشان داد بین دو منطقه قرق و چرا‌شده تفاوتی معنی‌داری در عمق اول وجود نداشت. ولی در عمق دوم بین ذخیره نیتروژن کل خاک در دو منطقه مورد مطالعه تفاوت معنیدار در سطح یک درصد وجود دارد، بطوریکه ذخیره نیتروژن در عمق دوم خاک منطقه قرق 88/0 تن در هکتار و در منطقه چرا شده 48/۰ تن در هکتار بود.
نتیجه گیری: بطور کلی میتوان نتیجهگیری کرد که قرق باعث افزایش ذخیره کربن و نیتروژن کل در خاک منطقه قرق نسبت به منطقه چرا شده، شده است. علاوه بر این، با توجه به اینکه میزان ذخیره کربن و نیتروژن کل در خاک عمقی (15-30سانتیمتر) بیشتر از خاک سطحی (0-15 سانتیمتر) بود، به نظر میرسد در مناطق بیابانی میزان ذخیره کربن و نیتروژن خاک، در خاک عمقی بیشتر از خاک سطحی است.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
