دوره 16، شماره 2 - ( 5-1401 )                   جلد 16 شماره 2 صفحات 283-271 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Hossein jafari S, Khodad Saryazdi H, Elmi M R. The effect of Yazd-Eghlid railway construction on diversity and richness of shrub and Bush-tree rangelands in Yazd province. مرتع 2022; 16 (2) :271-283
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-951-fa.html
حسین جعفری سمیرا، خداداد سریزدی هانیه، علمی محمدرضا. تاثیر احداث راه آهن یزد-اقلید بر تنوع و غنای تیپ های بوته‌ای و درختچه ای مراتع استان یزد. مرتع. 1401; 16 (2) :271-283

URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-951-fa.html


گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی وکویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد
چکیده:   (1276 مشاهده)
سابقه و هدف: احداث راه­ها از جمله احداث راه­آهن از فعالیت­های مهم درتوسعه هر کشور محسوب می­شود و به دلیل داشتن نقش زیر بنایی تاثیرات زیادی بر رشد اقتصادی کشور دارد و از طرفی مراتع نیز به دلیل داشتن خدمات اکوسیستمی متنوع و مهمی که دارند نقش بسزایی در توسعه پایدار اکوسیستم­ها دارند که بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط­زیستی در طول فرایند احداث پروژه راه­آهن نمی­توان از محیط زیست پیرامون محافظت نمود، پروژه های خطی مختلف از جمله احداث راه­آهن بر اکوسیستم­های مختلف می­تواند اثرات منفی را بر محیط زیست اطراف راه­آهن داشته باشد. بنابراین مطالعه اثر راه­آهن بر اکوسیستم­های مرتعی از اهمیت زیادی برخوردار است.
مواد وروش­ها: این مطالعه اثرات احداث راه­آهن یزد-اقلید را بر تنوع و غنای پوشش ­گیاهی مراتع منطقه حفاظت­شده کالمند-بهادران  بررسی نموده است. بدین منظور از روش نمونه­برداری تصادفی-سیستماتیک در چهار تیپ پوشش­ گیاهی درمنه، علف شتر، قیچ و رمس در سه فاصله از را­ه­آهن (0-250 متر، 250-500 متر، 500-1000 متر) استفاده شد. پارامترهای پوشش­ گیاهی و تراکم در هر پلات اندازه­گیری گردید، بدین­صورت که در داخل هر منطقه 4 ترانسکت 100 متری به طور تصادفی و تعداد 2 پلات در ابتدا و انتهای هر ترانسکت به صورت سیستماتیک قرار داده شد تعداد و اندازه پلات­ها با توجه به نوع و وضعیت پوشش  گیاهی موجود در منطقه مورد مطالعه تعیین گردید که در این مطالعه در تیپ رمس و قیچ از پلات­های  25 متر مربعی و در تیپ درمنه و علف شتر از پلات­های 4 متر مربع استفاده شد. در داخل هر پلات و در امتداد هر ترانسکت درصد پوشش و تعداد پایه (تراکم) تعیین شد. سپس با استفاده از داده­های مذکور شاخص­های تنوع و غنا شامل شاخص­های تنوع ( شانون و سیمپسون) (& Shannon Simpson)، غنا (مارگالف و منهینیک)( Margalef &Menheni )، یکنواختی و تعداد با استفاده از نرم افزار Past   محاسبه و با استفاده از نرم افزار Spss  (نسخه 16) و آنالیز واریانس و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که احداث را­ه­آهن تاثیراتی بر تنوع و غنای پوشش گیاهی مراتع داشته است. در تیپ درمنه احداث راه­آهن باعث تاثیر معنی­داری (01/0P<) بر تنوع، غنا و تعداد حاصل از داده­های درصد­پوشش ­گیاهی داشته است به طوریکه شاخص­های شانون، سیمپسون، مارگالف، منهینیک و تعداد در فاصله 0-250 متری از راه­آهن کاهش یافت و اما احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر شاخص­های تنوع و غنای  حاصل از  داده­های تراکم پوشش­ گیاهی و همچنین شاخص یکنواختی نداشت، در تیپ علف­شتر احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر شاخص­های تنوع (شانون و سیمپسون) (01/0P<) و شاخص مارگالف حاصل از داده­های درصد ­پوشش­گیاهی (05/0P<) داشته به طوریکه در فاصله 0-250 متری از راه­آهن این شاخص­ها افزایش و در فواصل 250-500 متری و500-100 متری از راه­آهن این شاخص­ها کاهش داشت و بر  هیچکدام از شاخص­های تنوع و غنای حاصل از داده های تراکم پوشش گیاهی و شاخص های تعداد و یکنواختی تاثیر معنی­داری نداشت، در تیپ قیچ نیز احداث راه­آهن تنها باعث افزایش معنی­دار شاخص­های غنای حاصل از داده­های تراکم ­پوشش گیاهی، منهینیک (01/0P<) و مارگالف (05/0P<) در فاصله 0-250 متری از راه­آهن شد و احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر شاخص های تنوع و غنای حاصل از داده­های درصد پوشش گیاهی و تعداد و یکنواختی نداشت. در تیپ رمس احداث راه­آهن تاثیر معنی­داری بر هیچکدام از شاخص­های تنوع و غنای حاصل از داده­های تراکم و درصد پوشش­گیاهی نداشته است
نتیجه گیری: در این مطالعه می­توان نتیجه­گیری کرد که احداث راه­آهن از یک سو به دلیل رشد گونه­های مهاجم، غیر­بومی و فرصت­طلب باعث افزایش تنوع و غنا در بعضی از مناطق شده است و از سوی دیگر به دلیل عملیات ساخت و ساز احداث باعث از بین بردن پوشش­گیاهی و کاهش تنوع و غنا در برخی از مناطق شده است که در هر دو صورت تنوع زیستی مراتع را مورد تهدید قرار می­دهد و پیشنهاد می­شود برنامه های احیا و بازسازی پوشش­ گیاهی مراتع بعد از عملیات احداث راه­آهن مورد پایش و بررسی قرار گیرد.
 
واژه‌های کلیدی: پوشش‌گیاهی، راه‌آهن، مراتع، تنوع، غنا
متن کامل [PDF 392 kb]   (1014 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/10/18 | پذیرش: 1401/4/7 | انتشار: 1401/5/10

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرتع می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 All Rights Reserved | Rangeland

Designed & Developed by : Yektaweb