دوره 16، شماره 2 - ( 5-1401 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 283-271 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hossein jafari S, Khodad Saryazdi H, Elmi M R. The effect of Yazd-Eghlid railway construction on diversity and richness of shrub and Bush-tree rangelands in Yazd province. مرتع 2022; 16 (2) :271-283
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-951-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-951-fa.html
حسین جعفری سمیرا، خداداد سریزدی هانیه، علمی محمدرضا. تاثیر احداث راه آهن یزد-اقلید بر تنوع و غنای تیپ های بوته‌ای و درختچه ای مراتع استان یزد. مرتع. 1401; 16 (2) :271-283
گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی وکویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد
چکیده: (706 مشاهده)
سابقه و هدف: احداث راهها از جمله احداث راهآهن از فعالیتهای مهم درتوسعه هر کشور محسوب میشود و به دلیل داشتن نقش زیر بنایی تاثیرات زیادی بر رشد اقتصادی کشور دارد و از طرفی مراتع نیز به دلیل داشتن خدمات اکوسیستمی متنوع و مهمی که دارند نقش بسزایی در توسعه پایدار اکوسیستمها دارند که بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیطزیستی در طول فرایند احداث پروژه راهآهن نمیتوان از محیط زیست پیرامون محافظت نمود، پروژه های خطی مختلف از جمله احداث راهآهن بر اکوسیستمهای مختلف میتواند اثرات منفی را بر محیط زیست اطراف راهآهن داشته باشد. بنابراین مطالعه اثر راهآهن بر اکوسیستمهای مرتعی از اهمیت زیادی برخوردار است.
مواد وروشها: این مطالعه اثرات احداث راهآهن یزد-اقلید را بر تنوع و غنای پوشش گیاهی مراتع منطقه حفاظتشده کالمند-بهادران بررسی نموده است. بدین منظور از روش نمونهبرداری تصادفی-سیستماتیک در چهار تیپ پوشش گیاهی درمنه، علف شتر، قیچ و رمس در سه فاصله از راهآهن (0-250 متر، 250-500 متر، 500-1000 متر) استفاده شد. پارامترهای پوشش گیاهی و تراکم در هر پلات اندازهگیری گردید، بدینصورت که در داخل هر منطقه 4 ترانسکت 100 متری به طور تصادفی و تعداد 2 پلات در ابتدا و انتهای هر ترانسکت به صورت سیستماتیک قرار داده شد تعداد و اندازه پلاتها با توجه به نوع و وضعیت پوشش گیاهی موجود در منطقه مورد مطالعه تعیین گردید که در این مطالعه در تیپ رمس و قیچ از پلاتهای 25 متر مربعی و در تیپ درمنه و علف شتر از پلاتهای 4 متر مربع استفاده شد. در داخل هر پلات و در امتداد هر ترانسکت درصد پوشش و تعداد پایه (تراکم) تعیین شد. سپس با استفاده از دادههای مذکور شاخصهای تنوع و غنا شامل شاخصهای تنوع ( شانون و سیمپسون) (& Shannon Simpson)، غنا (مارگالف و منهینیک)( Margalef &Menheni )، یکنواختی و تعداد با استفاده از نرم افزار Past محاسبه و با استفاده از نرم افزار Spss (نسخه 16) و آنالیز واریانس و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که احداث راهآهن تاثیراتی بر تنوع و غنای پوشش گیاهی مراتع داشته است. در تیپ درمنه احداث راهآهن باعث تاثیر معنیداری (01/0P<) بر تنوع، غنا و تعداد حاصل از دادههای درصدپوشش گیاهی داشته است به طوریکه شاخصهای شانون، سیمپسون، مارگالف، منهینیک و تعداد در فاصله 0-250 متری از راهآهن کاهش یافت و اما احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر شاخصهای تنوع و غنای حاصل از دادههای تراکم پوشش گیاهی و همچنین شاخص یکنواختی نداشت، در تیپ علفشتر احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر شاخصهای تنوع (شانون و سیمپسون) (01/0P<) و شاخص مارگالف حاصل از دادههای درصد پوششگیاهی (05/0P<) داشته به طوریکه در فاصله 0-250 متری از راهآهن این شاخصها افزایش و در فواصل 250-500 متری و500-100 متری از راهآهن این شاخصها کاهش داشت و بر هیچکدام از شاخصهای تنوع و غنای حاصل از داده های تراکم پوشش گیاهی و شاخص های تعداد و یکنواختی تاثیر معنیداری نداشت، در تیپ قیچ نیز احداث راهآهن تنها باعث افزایش معنیدار شاخصهای غنای حاصل از دادههای تراکم پوشش گیاهی، منهینیک (01/0P<) و مارگالف (05/0P<) در فاصله 0-250 متری از راهآهن شد و احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر شاخص های تنوع و غنای حاصل از دادههای درصد پوشش گیاهی و تعداد و یکنواختی نداشت. در تیپ رمس احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر هیچکدام از شاخصهای تنوع و غنای حاصل از دادههای تراکم و درصد پوششگیاهی نداشته است
نتیجه گیری: در این مطالعه میتوان نتیجهگیری کرد که احداث راهآهن از یک سو به دلیل رشد گونههای مهاجم، غیربومی و فرصتطلب باعث افزایش تنوع و غنا در بعضی از مناطق شده است و از سوی دیگر به دلیل عملیات ساخت و ساز احداث باعث از بین بردن پوششگیاهی و کاهش تنوع و غنا در برخی از مناطق شده است که در هر دو صورت تنوع زیستی مراتع را مورد تهدید قرار میدهد و پیشنهاد میشود برنامه های احیا و بازسازی پوشش گیاهی مراتع بعد از عملیات احداث راهآهن مورد پایش و بررسی قرار گیرد.
مواد وروشها: این مطالعه اثرات احداث راهآهن یزد-اقلید را بر تنوع و غنای پوشش گیاهی مراتع منطقه حفاظتشده کالمند-بهادران بررسی نموده است. بدین منظور از روش نمونهبرداری تصادفی-سیستماتیک در چهار تیپ پوشش گیاهی درمنه، علف شتر، قیچ و رمس در سه فاصله از راهآهن (0-250 متر، 250-500 متر، 500-1000 متر) استفاده شد. پارامترهای پوشش گیاهی و تراکم در هر پلات اندازهگیری گردید، بدینصورت که در داخل هر منطقه 4 ترانسکت 100 متری به طور تصادفی و تعداد 2 پلات در ابتدا و انتهای هر ترانسکت به صورت سیستماتیک قرار داده شد تعداد و اندازه پلاتها با توجه به نوع و وضعیت پوشش گیاهی موجود در منطقه مورد مطالعه تعیین گردید که در این مطالعه در تیپ رمس و قیچ از پلاتهای 25 متر مربعی و در تیپ درمنه و علف شتر از پلاتهای 4 متر مربع استفاده شد. در داخل هر پلات و در امتداد هر ترانسکت درصد پوشش و تعداد پایه (تراکم) تعیین شد. سپس با استفاده از دادههای مذکور شاخصهای تنوع و غنا شامل شاخصهای تنوع ( شانون و سیمپسون) (& Shannon Simpson)، غنا (مارگالف و منهینیک)( Margalef &Menheni )، یکنواختی و تعداد با استفاده از نرم افزار Past محاسبه و با استفاده از نرم افزار Spss (نسخه 16) و آنالیز واریانس و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که احداث راهآهن تاثیراتی بر تنوع و غنای پوشش گیاهی مراتع داشته است. در تیپ درمنه احداث راهآهن باعث تاثیر معنیداری (01/0P<) بر تنوع، غنا و تعداد حاصل از دادههای درصدپوشش گیاهی داشته است به طوریکه شاخصهای شانون، سیمپسون، مارگالف، منهینیک و تعداد در فاصله 0-250 متری از راهآهن کاهش یافت و اما احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر شاخصهای تنوع و غنای حاصل از دادههای تراکم پوشش گیاهی و همچنین شاخص یکنواختی نداشت، در تیپ علفشتر احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر شاخصهای تنوع (شانون و سیمپسون) (01/0P<) و شاخص مارگالف حاصل از دادههای درصد پوششگیاهی (05/0P<) داشته به طوریکه در فاصله 0-250 متری از راهآهن این شاخصها افزایش و در فواصل 250-500 متری و500-100 متری از راهآهن این شاخصها کاهش داشت و بر هیچکدام از شاخصهای تنوع و غنای حاصل از داده های تراکم پوشش گیاهی و شاخص های تعداد و یکنواختی تاثیر معنیداری نداشت، در تیپ قیچ نیز احداث راهآهن تنها باعث افزایش معنیدار شاخصهای غنای حاصل از دادههای تراکم پوشش گیاهی، منهینیک (01/0P<) و مارگالف (05/0P<) در فاصله 0-250 متری از راهآهن شد و احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر شاخص های تنوع و غنای حاصل از دادههای درصد پوشش گیاهی و تعداد و یکنواختی نداشت. در تیپ رمس احداث راهآهن تاثیر معنیداری بر هیچکدام از شاخصهای تنوع و غنای حاصل از دادههای تراکم و درصد پوششگیاهی نداشته است
نتیجه گیری: در این مطالعه میتوان نتیجهگیری کرد که احداث راهآهن از یک سو به دلیل رشد گونههای مهاجم، غیربومی و فرصتطلب باعث افزایش تنوع و غنا در بعضی از مناطق شده است و از سوی دیگر به دلیل عملیات ساخت و ساز احداث باعث از بین بردن پوششگیاهی و کاهش تنوع و غنا در برخی از مناطق شده است که در هر دو صورت تنوع زیستی مراتع را مورد تهدید قرار میدهد و پیشنهاد میشود برنامه های احیا و بازسازی پوشش گیاهی مراتع بعد از عملیات احداث راهآهن مورد پایش و بررسی قرار گیرد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
