دوره 16، شماره 4 - ( 12-1401 )
جلد 16 شماره 4 صفحات 700-682 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hajarian A. Causal analysis of components affecting rangeland management from the perspective of experts (Case study: Junkels and rangelands of Kermanshah province). مرتع 2023; 16 (4) :682-700
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-986-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-986-fa.html
حجاریان احمد. تحلیل علی مولفه های تاثیرگذار بر مدیریت مراتع از دیدگاه کارشناسان و خبرگان (مطالعه موردی:جنکل ها و مراتع استان کرمانشاه). مرتع. 1401; 16 (4) :682-700
دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامهریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
چکیده: (204 مشاهده)
سابقه و هدف: عوامل متعددی باعث تغییرات منفی در وضعیت کیفی و کمی مراتع می‌گردد که به سیر نزولی و تخریب شدید خاک و پوشش گیاهی و در نهایت باعث کاهش درآمد بهره‌برداران، وقوع سیلاب‌های مخرب، مهاجرت روستاییان و عشایر به شهر و فقر بهره‌بردار منجر می‌گردد. یکی از این عوامل مدیریت مراتع است .با توجه به ضرورت مدیریت مراتع هدف از این پژوهش تحلیل علی مولفه‌های تاثیرگذار بر مدیریت مراتع استان کرمانشاه است.
مواد و روشها: روش پژوهش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه است که به صورت تصادفی 31 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب گردید که پرسشنامهها در اختیار آنها قرار گرفته و در نهایت 28 نفر بازگردانده شد. ابزار مورد استفاده برای جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که با توجه به مرور زمینه تحقیق و انجام مصاحبه‌های فردی با کارشناسان و مدیران اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه طراحی گردید. پرسشنامه مشتمل بر دو بخش است. بخش اول مربوط به مشخصات فردی پاسخگویان شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات، شغل، تعداد خانوار و درآمد بود. بخش دوم سوالات مربوط به مدیریت مراتع بود و در قالب طیف لیکرت پنج سطحی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظر اصلاحی استادان دانشگاه رازی کرمانشاه و کارشناسان و پس از انجام اصلاحات لازم در چند مرحله تأیید شد. در تحقیق حاضر از روش آلفا کرونباخ برای سنجش قابلیت اعتبار ابزار اندازه‌گیری استفاده گردید.
نتایج: نتایج به‌دست امده از عوامل پنج گانه در مدیریت مراتع، قوانین و مقررات بیشترین و مشکلات انسان ساخت کمترین مقدار از بارهای عاملی را تبیین می‌نمایند. همچنین روایی همگرا یا میانگین واریانس استخراج شده (AVE) برای شاخص برنامهریزی 766/0، شاخص مشکلات انسان ساخت 711/0، شاخص قوانین و مقررات 799/0، شاخص مهارت فردی 526/0 و شاخص نظارت 626/0 به‌دست آمد، همچنین مقدار ضریب قابلیت اطمینان ساختاری یا پایایی ترکیبی (CR) برای شاخص برنامهریزی 755/0، شاخص مشکلات انسان ساخت 737/0، شاخص قوانین و مقررات 802/0 و شاخص مهارت فردی 514/0 و شاخص نظارت 526/0 به‌دست آمد که نشان از مناسب بودن این زیر مقیاسها است. بیشترین اثر غیرمستقیم بر مدیریت مراتع عبارتند از چند سطحی بودن اهداف برنامه، نظام بهره‌برداری نامناسب توسط کشاورزان، حاکمیت شیوه‌های غیراصولی و غیرعلمی در کشاورزی روشهای شخم نامناسب، ضعف مکانیزاسیون، عدم بازدارندگی و ضمانت اجرای در قوانین ارزیابی مراتع و عدم نظارت جامع مدیریتی در کل چرخه و در مقابل، کمترین آنها به‌ترتیب مربوط به متغیرهای استقبال پایین مدیران از برنامهریزی و عدم شناخت و آگاهی مردم در مورد استفاده درست از مراتع است.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد شاخص‌های برنامهریزی (30/0)، مشکلات انسان ساخت (18/0)، قوانین و مقررات (66/0)، مهارت فردی (46/0) و عامل نظارت (22/0) بارهای عاملی را تبیین می‌نماید. طراحی سیاست‌ها و اقدامات مدیریتی که می‌تواند به‌طور موثر مسیر بهبود وضعیت موجود مراتع را به سمت مطلوب تغییر دهد ضروری است. این مهم نیازمند درک عمیق از نحوه تصمیمگیری، برنامهریزی و عملیاتی نمودن طرحها توسط مدیران است.
مواد و روشها: روش پژوهش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه است که به صورت تصادفی 31 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب گردید که پرسشنامهها در اختیار آنها قرار گرفته و در نهایت 28 نفر بازگردانده شد. ابزار مورد استفاده برای جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که با توجه به مرور زمینه تحقیق و انجام مصاحبه‌های فردی با کارشناسان و مدیران اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه طراحی گردید. پرسشنامه مشتمل بر دو بخش است. بخش اول مربوط به مشخصات فردی پاسخگویان شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات، شغل، تعداد خانوار و درآمد بود. بخش دوم سوالات مربوط به مدیریت مراتع بود و در قالب طیف لیکرت پنج سطحی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظر اصلاحی استادان دانشگاه رازی کرمانشاه و کارشناسان و پس از انجام اصلاحات لازم در چند مرحله تأیید شد. در تحقیق حاضر از روش آلفا کرونباخ برای سنجش قابلیت اعتبار ابزار اندازه‌گیری استفاده گردید.
نتایج: نتایج به‌دست امده از عوامل پنج گانه در مدیریت مراتع، قوانین و مقررات بیشترین و مشکلات انسان ساخت کمترین مقدار از بارهای عاملی را تبیین می‌نمایند. همچنین روایی همگرا یا میانگین واریانس استخراج شده (AVE) برای شاخص برنامهریزی 766/0، شاخص مشکلات انسان ساخت 711/0، شاخص قوانین و مقررات 799/0، شاخص مهارت فردی 526/0 و شاخص نظارت 626/0 به‌دست آمد، همچنین مقدار ضریب قابلیت اطمینان ساختاری یا پایایی ترکیبی (CR) برای شاخص برنامهریزی 755/0، شاخص مشکلات انسان ساخت 737/0، شاخص قوانین و مقررات 802/0 و شاخص مهارت فردی 514/0 و شاخص نظارت 526/0 به‌دست آمد که نشان از مناسب بودن این زیر مقیاسها است. بیشترین اثر غیرمستقیم بر مدیریت مراتع عبارتند از چند سطحی بودن اهداف برنامه، نظام بهره‌برداری نامناسب توسط کشاورزان، حاکمیت شیوه‌های غیراصولی و غیرعلمی در کشاورزی روشهای شخم نامناسب، ضعف مکانیزاسیون، عدم بازدارندگی و ضمانت اجرای در قوانین ارزیابی مراتع و عدم نظارت جامع مدیریتی در کل چرخه و در مقابل، کمترین آنها به‌ترتیب مربوط به متغیرهای استقبال پایین مدیران از برنامهریزی و عدم شناخت و آگاهی مردم در مورد استفاده درست از مراتع است.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد شاخص‌های برنامهریزی (30/0)، مشکلات انسان ساخت (18/0)، قوانین و مقررات (66/0)، مهارت فردی (46/0) و عامل نظارت (22/0) بارهای عاملی را تبیین می‌نماید. طراحی سیاست‌ها و اقدامات مدیریتی که می‌تواند به‌طور موثر مسیر بهبود وضعیت موجود مراتع را به سمت مطلوب تغییر دهد ضروری است. این مهم نیازمند درک عمیق از نحوه تصمیمگیری، برنامهریزی و عملیاتی نمودن طرحها توسط مدیران است.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
