چکیده: (2997 مشاهده)
اکتشاف و بهره‌برداری معادن دارای اثرات زیست‌محیطی مخرب بر اکوسیستم‌های طبیعی از جمله مراتع است. بارزسازی تغییرات ایجاد شده توسط معادن و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی بهره‌برداری آن‌ها در جهت آگاه‌سازی سیاست‌گذاران و افراد محلی لازم است. در این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات بهره‌برداری از معادن بر ساختار و عملکرد خاک سطحی و پوشش گیاهی محدوده مطالعاتی مرادبیگلو واقع در شهرستان بوئین‌زهرا در استان قزوین، از روش تحلیل عملکرد چشم‌انداز (LFA) و ارزیابی تغییرات شرایط ادافیکی منطقه استفاده شد. تعداد 48 ترانسکت 30 متری در مجاورت مناطق معدن‌کاوی و مرجع مستقر و در این ترانسکت‌ها طول و عرض لکه‌های پوشش گیاهی و طول فضای بین لکه‌های اکولوژیک اندازه‌گیری شد. برای انواع لکه‌ها و فضای بین لکه‌ای در ترانسکت‌های موردمطالعه، تعداد 11 شاخص سطح خاک برای به دست آوردن سه ویژگی پایداری خاک، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی ارزیابی شد. تعداد 22 نمونه خاک نیز از مناطق نزدیک معدن و کنترل به‌طور تصادفی از عمق 0-15 سانتیمتری سطح خاک برداشت و برخی ویژگی‌های خاک نظیر بافت خاک، اسیدیته گل اشباع، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، عناصر N-P-K و کربن آلی برای تمام نمونه‌های خاک اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که شاخص‌های ساختاری کل طول لکه، طول فضای بین لکه‌ای، سطح کل لکه، شاخص سطح لکه و شاخص ساختار چشم‌انداز در منطقه مرجع با مناطق مجاور معادن اختلاف معنی‌داری دارند (05/0 > P). همچنین ویژگی‌های عملکردی مناطق نزدیک معدن نسبت به مناطق دور از معدن به‌طور معنی‌داری کاهش یافته است (05/0 > P). تحلیل متغیرهای کیفی خاک نیز نشان داد که میزان ماده آلی، میزان فسفر قابل‌جذب، پتاسیم قابل‌جذب و نیتروژن خاک مناطق نزدیک معدن نسبت به مناطق کنترل به‌طور معنی‌داری کاهش یافته است (05/0 > P). معدن‌کاری باعث نامناسب‌شدن ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک گردیده است ولی مناطق دور از معدن کیفیت خاک شرایط بهتری داشته که منجر به بهبود شرایط عملکرد خاک سطحی شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که حجم بالای معدن‌کاوی در مراتع منطقه موردمطالعه تهدیدی جدی برای کیفیت و عملکرد خاک سطحی منطقه است. بدیهی است که در اثر تداوم این روند، این منطقه با پدیده بیابان‌زایی شدید روبرو خواهد شد و کارکردهای اکولوژیک آن آسیب جدی خواهند داشت.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |