دوره 17، شماره 1 - ( 3-1402 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 44-32 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mirzahoseini M, Jafari M, Azarnivand H, Tavili A, Zarei Darki B, Canton Castilla Y. Determination of the best concentration of cyanobacteria to improve soil fertility in rangeland (Case study: Jamabroud catchment). مرتع 2023; 17 (1) :32-44
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-796-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-796-fa.html
میرزاحسینی محبوبه، جعفری محمد، آذرنیوند حسین، طویلی علی، زارعی دارکی بهروز، کانتون یولاندا. تعیین بهترین غلظت سیانوباکتری جهت بهبود حاصلخیزی خاک در مرتع (مطالعه موردی : حوزه آبخیز جمع آبرود). مرتع. 1402; 17 (1) :32-44
گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
چکیده: (2629 مشاهده)
سابقه و هدف: خاک بهعنوان یکی از اجزای مهم و اصلی اکوسیستم به‌منظور تولید و رشد در عرصههای مرتعی از اهمیت به سزایی برخوردار است. یکی از میکرواورگانیسمهای زنده در خاک سیانوباکتریها هستند که بهعنوان نوعی پوستهزیستی در مراتع، نقش مهمی در افزایش حاصلخیزی خاک ایفا میکنند. آنها به دلیل تثبیت ازت و کربن تاثیر به‌سزایی در بهبود باروری خاک دارند. در این تحقیق اثرگذاری غلظتهای مختلف سیانوباکتری به عنوان یکی از پوستههای زیستی خاک و نهایتا تعیین بهترین غلظت در جهت بهینه شدن حاصلخیزی خاک در مرتع گلگنگک واقع در حوزه آبخیز جمعآبرود بررسی شده است. در سالهای اخیر استفاده از سیانوباکتریها در مناطق خشک و بیابانی به منظور تثبیت ازت مورد توجه قرار گرفته است ولی در مورد استفاده از غلظتهای مختلف و تعیین بهترین غلظت در مراتع تحقیق خاصی انجام نشده است، لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر تلقیح مستقیم سیانوباکتری با روش اسپری کردن به خاک و بررسی تاثیر آن بر فاکتورهای حاصلخیزکننده خاک و نهایتا تعیین بهترین غلظت از سیانوباکتری جهت اقدامات اصلاحی در مرتع انجام شده است.
مواد و روشها: مرتع مورد مطالعه با نام محلی گلگنگک است که در یکی از مراتع نیمه استپی در حوزه آبخیز جمعآبرود قرار دارد، این حوزه یکی از زیرحوزهها در حوزهآبخیز بزرگ حبلهرود می باشد. دراین تحقیق ابتدا با نمونهبرداری از افق سطحی خاک، واقع در عمق (cm20-0) سیانوباکتریهای منطقه جمعآوری و در شرایط آزمایشگاه خالصسازی شدند. این خالصسازی تا حد جنس ادامه یافت و نهایتا 3 جنس غالب از سیانوباکتری منطقه شناسایی گردیدند که به‌ترتیب الویت عبارتند از: Osillatoria، Phormidium، Nostoc . در مرحله بعد سه غلظت مختلف از سیانوباکتری شامل 1012 ، 1010 و 108 عدد سلول سیانوباکتری در یک لیتر سوسپانسیون BBM (Bold Basal Medium) تهیه شده و به‌طور مستقیم در عرصه در فصل بهار پاشش گردید. در فواصل زمانی 15، 30، 45 و 180 روز پس از پاشش مجددا از خاک نمونهبرداری گردید و فاکتورهای حاصلخیزی که شامل (نیتروژن، پتاسیم، کربن آلی و pH) بررسی گردید. به این صورت که پس از تهیه عصاره خاک، واکنش خاک با استفاده از دستگاه pH متر، کربن آلی با روش تیتر کردن، نیتروژن با روش کلدال، پتاسیم با استفاده از استات آمونیوم و شیک کردن اندازه گیری گردید.
نتایج: نتایج نشان داد ارتباط معنیداری (05/0>p) بین کرت شاهد و کرتهای تلقیح وجود دارد. نیتروژن، پتاسیم و کربن آلی به‌ترتیب افزایشی حدود 3/21، 3/51 و 3/51 درصد را در انتهای دوره آزمایش نشان دادند و pH به میزان 4/0 کاهش را دارا بود. از آنجا که سیانوباکتریها باعث تثبیت نیتروژن در خاک میشوند، بنابراین در حاصلخیزی خاک تاثیر به‌سزایی دارند.
نتیجهگیری: با بررسی غلظتهای مختلف سیانوباکتری در زمانهای مختلف مشخص شد که با پاشش سیانوباکتری در مرتع مزبور فاکتورهای حاصلخیزی خاک از جمله نیتروژن، پتاسیم و کربن آلی افزایش یافت و نهایتا غلظت 108 لیتر به عنوان بهترین غلظت جهت بهبود وضعیت خاک از لحاظ حاصلخیزی تعیین گردید. به‌طور کلی نتایج این تحقیق میتواند به عنوان اولین قدم در بررسی امکان استفاده از روشهای زیست محیطی موثر و سریع جهت کمک به بهبود وضعیت حاصلخیزی خاک در مراتع مختلف به ویژه مراتع تخریب یافته محسوب و مورد توجه قرار گیرد. البته نباید فراموش کرد که با توجه به نتایج این تحقیق هر چند پوستههای زیستی اعم از خزه، سیانوباکتری، جلبک و گلسنگ میتوانند باعث بهبود حاصلخیزی خاک شود، ولی تعیین غلظت بهینه در هر مرتع جهت اقدامات اصلاحی بسیار مهم بوده و بایستی نسبت دوزهای مورد استفاده در هر شرایط به صورت کاملا علمی و دقیق تعیین و مورد توجه قرار گیرد.
مواد و روشها: مرتع مورد مطالعه با نام محلی گلگنگک است که در یکی از مراتع نیمه استپی در حوزه آبخیز جمعآبرود قرار دارد، این حوزه یکی از زیرحوزهها در حوزهآبخیز بزرگ حبلهرود می باشد. دراین تحقیق ابتدا با نمونهبرداری از افق سطحی خاک، واقع در عمق (cm20-0) سیانوباکتریهای منطقه جمعآوری و در شرایط آزمایشگاه خالصسازی شدند. این خالصسازی تا حد جنس ادامه یافت و نهایتا 3 جنس غالب از سیانوباکتری منطقه شناسایی گردیدند که به‌ترتیب الویت عبارتند از: Osillatoria، Phormidium، Nostoc . در مرحله بعد سه غلظت مختلف از سیانوباکتری شامل 1012 ، 1010 و 108 عدد سلول سیانوباکتری در یک لیتر سوسپانسیون BBM (Bold Basal Medium) تهیه شده و به‌طور مستقیم در عرصه در فصل بهار پاشش گردید. در فواصل زمانی 15، 30، 45 و 180 روز پس از پاشش مجددا از خاک نمونهبرداری گردید و فاکتورهای حاصلخیزی که شامل (نیتروژن، پتاسیم، کربن آلی و pH) بررسی گردید. به این صورت که پس از تهیه عصاره خاک، واکنش خاک با استفاده از دستگاه pH متر، کربن آلی با روش تیتر کردن، نیتروژن با روش کلدال، پتاسیم با استفاده از استات آمونیوم و شیک کردن اندازه گیری گردید.
نتایج: نتایج نشان داد ارتباط معنیداری (05/0>p) بین کرت شاهد و کرتهای تلقیح وجود دارد. نیتروژن، پتاسیم و کربن آلی به‌ترتیب افزایشی حدود 3/21، 3/51 و 3/51 درصد را در انتهای دوره آزمایش نشان دادند و pH به میزان 4/0 کاهش را دارا بود. از آنجا که سیانوباکتریها باعث تثبیت نیتروژن در خاک میشوند، بنابراین در حاصلخیزی خاک تاثیر به‌سزایی دارند.
نتیجهگیری: با بررسی غلظتهای مختلف سیانوباکتری در زمانهای مختلف مشخص شد که با پاشش سیانوباکتری در مرتع مزبور فاکتورهای حاصلخیزی خاک از جمله نیتروژن، پتاسیم و کربن آلی افزایش یافت و نهایتا غلظت 108 لیتر به عنوان بهترین غلظت جهت بهبود وضعیت خاک از لحاظ حاصلخیزی تعیین گردید. به‌طور کلی نتایج این تحقیق میتواند به عنوان اولین قدم در بررسی امکان استفاده از روشهای زیست محیطی موثر و سریع جهت کمک به بهبود وضعیت حاصلخیزی خاک در مراتع مختلف به ویژه مراتع تخریب یافته محسوب و مورد توجه قرار گیرد. البته نباید فراموش کرد که با توجه به نتایج این تحقیق هر چند پوستههای زیستی اعم از خزه، سیانوباکتری، جلبک و گلسنگ میتوانند باعث بهبود حاصلخیزی خاک شود، ولی تعیین غلظت بهینه در هر مرتع جهت اقدامات اصلاحی بسیار مهم بوده و بایستی نسبت دوزهای مورد استفاده در هر شرایط به صورت کاملا علمی و دقیق تعیین و مورد توجه قرار گیرد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |